Türkiye'de radyolojinin tarihsel gelişimi ve kurumsal yapılanması
Historical development and institutional structure of radiology in Turkey
- Tez No: 964872
- Danışmanlar: PROF. DR. OYA ÖGENLER, DR. ÖĞR. ÜYESİ YÜKSEL BALCI
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Deontoloji ve Tıp Tarihi, Radyoloji ve Nükleer Tıp, Medical History and Ethics, Radiology and Nuclear Medicine
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Mersin Üniversitesi
- Enstitü: Sağlık Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Tıp Tarihi ve Etik Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 98
Özet
Tıp tarihinde radyolojinin gelişimi, insan vücudunun ayrıntılarını bilme arayışının bir sonucu olarak, görüntüleme teknolojilerinin ortaya çıkması ve hızla ilerlemesiyle şekillenmiştir. Bu çalışmanın amacı radyolojinin tarihsel süreç içindeki gelişimini ve radyolojiyle ilgili kurumsal yapılanmaları irdelemektir. Bu çalışmada geleneksel tarama yöntemiyle Şubat 2024-Temmuz 2025 tarihleri arasında ulusal ve uluslararası veri tabanlarında doğrudan ve dolaylı olarak radyolojinin tarihsel gelişimi ve kurumsal yapılanmasıyla ilgili kaynak taraması yapılmıştır. Elde edilen veriler tematik ve kronolojik olarak gruplandırılıp, karşılaştırmalı olarak doküman analizi yöntemi ile irdelenmiştir. William C. Röntgen tarafından keşfedilen X ışınları hastalıkların tanısında ve sonrasında tedavide kullanılmaya başlanmıştır. Zamanla radyoloji alanına diş röntgeni, seyyar röntgen aracı, floroskopi, bilgisayarlı tomografi, manyetik rezonans, gama kamera, pozitron emisyon tomografi, kemik dansitometri, ultrasonografi, vasküler girişimsel radyografi gibi görüntüleme yöntemleri eklenmiştir. Ülkemizde ilk olarak Esat Feyzi ve Rıfat Osman tarafından 1897 yılında kullanılmaya başlanan X ışınlarıyla tedavi amaçlı denemelerde bulunulmuş, ilk radyoloji kürsüsü 1933 yılında İstanbul Üniversitesi'nde kurulmuştur. Cumhuriyet'in kurulmasıyla birlikte radyolog ve röntgen teknisyeni yetiştirmek amacıyla eğitim ve öğretim programları geliştirilmiştir. Radyolojinin kullanımına yönelik birçok yasal düzenleme yapılmış, kurum ve kuruluşların yapılanması gerçekleştirilmiştir. Sonuç olarak, ülkemizdeki radyoloji gelişiminin ve kurumsal yapılanmasının dünyadaki tarihsel süreci takip ettiği tespit edilmiştir. Türkiye'de radyolojiyle ilgili kullanım dahil eğitimden yasal düzenlemelere kadar birçok alanda önemli adımlar atılmış olmasına rağmen halen sorunlar olduğu dikkati çekmektedir. Ancak kapsamlı ve bütüncül bir tarihsel bakış açısıyla geçmişten alınan dersler ve birikimi ortaya çıkaran bu ve benzer çalışmaların radyolojiyle ilgili gelişmelere ve sorunlar konusunda farkındalık oluşturarak çözümlere katkı sağlayacağı düşünülmektedir.
Özet (Çeviri)
The development of radiology throughout medical history has been shaped by the emergence and rapid advancement of imaging technologies, a quest for insight into the human body. The purpose of this study is to examine the historical development of radiology and its related institutional structures. In this study, a traditional search method was used to conduct a direct and indirect source search in national and international databases between February 2024 and July 2025 on the historical development and institutional structure of radiology. The data obtained were grouped thematically and chronologically and examined comparatively using the document analysis method. X-rays, discovered by William C. Röntgen, began to be used in the diagnosis and subsequent treatment of diseases. Over time, imaging methods such as dental X-rays, mobile X-ray units, fluoroscopy, computed tomography, magnetic resonance imaging, gamma cameras, positron emission tomography, bone densitometry, ultrasonography, and interventional radiography were added to the field of radiology. In our country, X-rays were first used for therapeutic purposes in 1897 by Esat Feyzi and Rıfat Osman, and the first radiology department was established at Istanbul University in 1933. With the founding of the Republic, education and training programs were developed to train radiologists and X-ray technicians. Numerous legal regulations have been enacted regarding the use of radiology, and the structure of institutions and organizations has been established. As a result, it has been determined that the development of radiology and its institutional structure in our country follows the historical process worldwide. However, despite the significant steps taken in Turkey in many areas, from education to legal regulations, including the use of radiology, it is noteworthy that problems still exist. Nevertheless, it is believed that this and similar studies, which reveal the lessons learned and accumulated knowledge from the past through a comprehensive and holistic historical perspective, will contribute to solutions by raising awareness about developments and problems related to radiology.
Benzer Tezler
- Ali Ekber Çiçek'in hayatı, sanatı ve mirası
Life, art and legacy of Alı̇ Ekber Çı̇çek
ÜMİT BULUT
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
Halk Bilimi (Folklor)Van Yüzüncü Yıl ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. METİN EREN
- Türkiye'de yerel düzeyde bir kamusal yayıncılık seçeneği olarak üniversite radyoları: İletişim fakültesinede sahip üniversitelerin radyoları üzerine bir inceleme
University radios as alocal public service broadcasting alternative in Turkey: A research about radios of universities also have communication faculty
ÖZGÜL BİRSEN
Yüksek Lisans
Türkçe
2000
Radyo-TelevizyonAnadolu ÜniversitesiBasın ve Yayın Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HALUK YÜKSEL
- İstanbul' da elektronik müzik ve club kültüründe dj'lerin rolü
The role oj DJs in electronik music and club culture in İstanbul
ŞEYDA BANU DEMREN
Yüksek Lisans
Türkçe
2009
AntropolojiYeditepe ÜniversitesiAntropoloji Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. FEZA TANSUĞ
- Adli radyolojinin adli bilimler açısından önemi
Importance of forensic radiology for forensic sciences
İREM DUR
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Adli TıpÜsküdar ÜniversitesiAdli Bilimler Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. KAAN YILANCIOĞLU
- Aile hekimliği asistanlarının girişimsel radyoloji hakkındaki bilgi düzeyi
Knowledge level of family medicine assistants about interventional radiology
SÜVEYBE PEKER
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2024
Aile HekimliğiAydın Adnan Menderes ÜniversitesiAile Hekimliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SERPİL DEMİRAĞ
DOÇ. DR. MUSTAFA GÖK