Dionysios Bar Salīḇī'nin Orûᶜûto Luqbal Tayoye adlı eserinin 20-30 arası bölümleri: çeviri, tahlil, tenkid
Chapters between 20-30 of the work named orûᶜût̲o luqbal ṭayoye by Dionysios Bar Salīḇī: Translation, analysis, criticism
- Tez No: 965136
- Danışmanlar: PROF. DR. MEHMET SAİT TOPRAK
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Din, Religion
- Anahtar Kelimeler: Bar Ṣalībī, Kur'an, İslam'a Reddiye, İsa, İslam, Hristiyanlık, Bar Ṣalībī, Qur'an, Apologie to Islam, Jesus, Islam, Christianity
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Mardin Artuklu Üniversitesi
- Enstitü: Türkiye'de Yaşayan Diller Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Süryani Dili ve Kültürü Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 168
Özet
Bu çalışma, Süryani Ortodoks geleneğinin önde gelen ilahiyatçılarından Dionysios Bar Ṣalībī'nin Orûʿûṯo Luqbal Ṭayoye adlı reddiye türü eserinin 20 ila 30 arası bölümleri ve ferağ kaydını konu almaktadır. Çalışmanın temel amacı; bu önemli metnin Türkçe'ye kazandırılması ve tarihsel-teolojik açıdan incelenmesidir. Eser, Hristiyan-Müslüman ilişkilerinin Orta Çağ'da nasıl bir tartışma zemininde yürüdüğünü anlamak açısından kritik bir kaynak niteliği taşımaktadır. Tezin giriş kısmında, çalışmanın amacı ve önemi ortaya konmuş, Süryani reddiye edebiyatı içindeki yeri açıklanmıştır. Ardından Dionysios Bar Ṣalībī'nin hayatı ve eserleri tanıtılmış, yaşadığı dönemin siyasi, sosyal ve dini bağlamı değerlendirilmiştir. Bar Ṣalībī'nin reddiye yazma motivasyonu, Hristiyan inancının yanlış anlaşılmalarını düzeltmek ve kendi teolojik pozisyonunu savunmak şeklinde olduğu söylenebilir. Çalışmada kullanılan yöntem, karşılaştırmalı dinler araştırması kritiği ve metin çözümleme yöntemleridir. Çalışmada Süryanice orijinal metnin çevirisi yapılmış, metin Kur'an, İncil ve dönemin diğer teolojik metinleriyle karşılaştırılarak analiz edilmiştir. Üzerinde çalıştığımız 20–30. bölümlerinde; Hristiyanlığın temel dogmaları olan Teslis, İsa'nın tanrısallığı, kutsal kitapların güvenilirliği gibi konuların savunusu ve Kur'an'daki bazı ayetlerin eleştirisi öne çıkmıştır. Ayrıca cennet tasvirleri, kadınlarla ilgili hükümler, peygamberin çok eşliliği ve bazı İslam tarihi rivayetler hakkında getirilen eleştiriler incelenmiştir. Elde edilen bulgular, Bar Ṣalībī'nin İslam'a dair oldukça ayrıntılı bilgi sahibi olduğunu, savunma üslubunun güçlü bir polemik karakteri taşıdığını ortaya koymuştur. Bu durum, Orta Çağ Hristiyanlarının teolojik tartışmalarda hem kendi inançlarını koruma hem de karşı inançları eleştirme eğilimini yansıtmaktadır. Bununla beraber, Kur'an, Eski Ahit ve Yeni Ahit'teki kimi hususları çarpıtarak kendi lehine bağlamsız bazı yorumlara da başvurduğu görülmektedir. Sonuç olarak, bu tez Süryani literatüründen önemli bir eseri Türkçe'ye kazandırmıştır. Çalışma, Kur'an araştırmaları, tarih, teoloji ve dinler arası ilişkiler konularında önemli bir boşluğu doldurmakta ve gelecekte yapılacak karşılaştırmalı araştırmalar için bir temel oluşturmaktadır.
Özet (Çeviri)
This study focuses on chapters 20 to 30 and the colophon of Orûʿûṯo Luqbal Ṭayoye, a polemical work by Dionysios Bar Ṣalībī, one of the prominent theologians of the Syriac Orthodox tradition. The primary aim of the study is to render this significant text into Turkish and to examine it from a historical and theological perspective. The work constitutes a critical source for understanding the nature of Christian–Muslim debates in the Middle Ages. The introduction of the thesis presents the purpose and significance of the study and explains the position of this work within the Syriac polemical literary tradition. It then outlines the life and works of Dionysios Bar Ṣalībī and evaluates the political, social, and religious context of his time. Bar Ṣalībī's motivation for writing this polemic can be summarized as an attempt to correct misconceptions about the Christian faith and to defend his own theological position. The methodology applied in this research consists of comparative religious criticism and textual analysis. The original Syriac text was translated into Turkish, and its content was analyzed by comparison with the Qur'an, the Bible, and other theological texts of the period. In the chapters under study (20–30), the defense of fundamental Christian dogmas such as the Trinity, the divinity of Jesus, and the reliability of the Holy Scriptures, as well as criticism of certain Qur'anic verses, comes to the forefront. In addition, the work examines Bar Ṣalībī's criticisms concerning descriptions of paradise, regulations on women, the Prophet's polygamy, and certain Islamic historical narratives. The findings indicate that Bar Ṣalībī possessed detailed knowledge of Islam and employed a strong polemical style in defending his faith. This reflects the medieval Christian tendency both to safeguard its own beliefs and to criticize opposing religious systems. However, it was also observed that Bar Ṣalībī resorted to contextual distortions of certain passages from the Qur'an, the Old Testament, and the New Testament for the sake of his argument. In conclusion, this thesis has rendered an important work from the Syriac literary tradition into Turkish. The study fills a significant gap in Qur'anic studies, history, theology, and interreligious relations, and provides a foundation for future comparative research.
Benzer Tezler
- Erken Hristiyan ve ilk Bizans resim ve kabartma sanatında kaynak ve okullar (2 cilt)
Sources and school of painting and sculpture during the early Christian and first Byzantine period
AHMET MEHMET KİPMEN
- Dionysius Bar Salibi ve 'Luqbal Yudoye' adlı eseri
Dionysius Bar Salibi and his 'Luqbal Yudoye' work
SEVDE YAMAN HASANOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
DilbilimMardin Artuklu ÜniversitesiSüryani Dili ve Kültürü Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEHMET SAİT TOPRAK
- Roma Cumhuriyet Dönemi Anadolu Akdenizi'nde kamu mali yönetiminin değerlendirilmesi
Evaluation of Public Financial Management in Anatolian Mediterranean region during the Roman Republic Period
BAYKAL DENİZ ATİLLA
Doktora
Türkçe
2024
TarihAkdeniz ÜniversitesiAkdeniz Eski Çağ Araştırmaları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MURAT ARSLAN
- Amasra Müzesi kazılarında ele geçen sırlı Bizans seramikleri
Glazed Byzantine ceramics unearthed in the Amasra Museum excavations
YUSUF GÜL
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Sanat TarihiBursa Uludağ ÜniversitesiSanat Tarihi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. FİLİZ İNANAN
- İstanbul Beykoz sahil şeridinin sualtı kültürel miras potansiyeli
Underwater cultural heritage potential of the Bosphorus
LEYLA AYDIN
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
ArkeolojiAkdeniz ÜniversitesiAkdeniz Sualtı Kültür Mirası Araştırmaları Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. HAKAN ÖNİZ