0-2 yaş çocuğu olan ebeveynlerin rotavirüs ve menenjit aşıları hakkında bilgi düzeyleri, tutum ve davranışları
Knowledge levels, attitudes, and behaviors of parents with children aged 0-2 regarding rotavirus and meningitis vaccines
- Tez No: 965135
- Danışmanlar: PROF. DR. TAMER EDİRNE
- Tez Türü: Tıpta Uzmanlık
- Konular: Aile Hekimliği, Family Medicine
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Pamukkale Üniversitesi
- Enstitü: Tıp Fakültesi
- Ana Bilim Dalı: Aile Hekimliği Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 100
Özet
Aşı, bulaşıcı hastalıkları önleyerek bireysel ve toplumsal sağlığı koruyan en önemli koruyucu sağlık hizmetlerinden biridir. Türkiye'de Genişletilmiş Bağışıklama Programı (GBP) kapsamında çocuklara birçok aşı ücretsiz olarak uygulanmaktadır. Ancak rota virüs ve menenjit aşıları ulusal bağışıklama takviminde yer almamakta ve ebeveynler tarafından ücretli olarak temin edilmesi gerekmektedir. Bu çalışmada 0-2 yaş çocuğu olan ebeveynlerin rota virüs ve menenjit aşılarına yönelik bilgi düzeylerini, tutumlarını ve davranışlarını değerlendirmek amaçlanmıştır. Bu çalışma tanımlayıcı bir araştırma olarak tasarlanmıştır. Çalışma Denizli ilindeki merkez Aile Sağlığı Merkezlerinde 01.10.2024-31.12.2024 tarihleri arasında gerçekleştirilmiştir. Çalışmanın evrenini Denizli ili Pamukkale Kayhan Aile Sağlığı Merkezi, Pamukkale Bağbaşı Aile Sağlığı Merkezi, Pamukkale Yeni Mahalle Aile Sağlığı Merkezi, Merkezefendi Gümüşler Aile Sağlığı Merkezi, Merkezefendi Yenişehir Aile Sağlığı Merkezi, Merkezefendi Karaman Aile Sağlığı Merkezine başvuran 0-2 yaş arası çocuğu olan ebeveynler oluşturmuş ve örneklem seçilmeden evrenin tamamına ulaşılması hedeflenmiştir. Araştırmaya katılım için 18 yaş ve üzeri olmak, 0-2 yaş arası çocuğa sahip olmak ve Türkçe konuşabilmek gibi kriterler belirlenmiştir. Veriler sosyodemografik bilgileri içeren sorular, aşı yaptırma gerekliliği, bilgi kaynakları, düzenli aşılama durumu, aşı yaptırmama nedenleri, ücretli aşı farkındalığı ve özel aşılar (rota virüs, meningokok) hakkındaki görüşleri içeren sorular olmak üzere anket şeklinde toplanmıştır. Verilerin analizi SPSS 25.0 yazılımı ile yapılmış, parametrik ve non-parametrik testler kullanılarak istatistiksel değerlendirmeler gerçekleştirilmiştir. Çalışmaya 411 ebeveyn katılmış olup, %67,9'u anne, %32,1'i baba ve yaş ortalaması 34,9 ± 7,2'dir. Katılımcıların %44,0'ı üniversite/yüksek lisans, %38,4'ü lise, %14,1'i ortaokul ve %3,4'ü ilkokul mezunudur. Ebeveynlerin %92,5'i ücretsiz aşıları yaptırırken, rota virüs ve menenjit gibi özel aşıların yaptırılma oranları daha düşük bulunmuştur. Aşı yaptırmama nedenleri arasında bilgi eksikliği (%10,0), yan etki endişeleri (%30,0), aşıların zararlı olduğu düşüncesi (%35,0) ve aşının koruyucu olmadığı inancı (%32,5) öne çıkmaktadır. Ebeveynlerin %31,6'sı ücretli aşıları yaptırmamış olup, başlıca nedenler ekonomik yetersizlik (%47,8), bilgi eksikliği (%32,1), yan etki korkusu (%20,1), gereksiz olduğu düşüncesi (%18,4) ve sosyal çevrenin etkisi (%15,9) olarak belirlenmiştir. Ebeveynlerin %67,2'si aile hekimlerinden, %38,7'si çocuk doktorlarından, %74,2'si ebe/hemşirelerden bilgi aldığını belirtmiştir. Üniversite mezunu ebeveynlerde ücretli aşı yaptırma oranları anlamlı düzeyde yüksekken, düşük eğitim seviyesine sahip ebeveynlerde bilgi eksikliği ve ekonomik nedenler daha belirgin bir faktör olarak öne çıkmıştır (p
Özet (Çeviri)
Vaccination is one of the most important preventive health services, protecting both individual and public health by preventing infectious diseases. In Turkey, many vaccines are provided free of charge under the Expanded Immunization Program (EIP). However, rotavirus and meningitis vaccines are not included in the national immunization schedule, requiring parents to obtain them at their own expense. This study aimed to evaluate the knowledge levels, attitudes and behaviors of parents with children aged 0-2 regarding rotavirus and meningitis vaccines. This study was designed as a descriptive research study and was conducted between October 1, 2024, and December 31, 2024, at central Family Health Centers (FHCs) in Denizli, Turkey. The study population consisted of parents with children aged 0-2 years who visited the Pamukkale Kayhan FHC, Pamukkale Bağbaşı FHC, Pamukkale Yeni Mahalle FHC, Merkezefendi Gümüşler FHC, Merkezefendi Yenişehir FHC, and Merkezefendi Karaman FHC. No sampling method was applied, as the study aimed to reach the entire population. The inclusion criteria were being 18 years or older, having a child aged 0-2 years, and being able to speak Turkish. Data were collected through a questionnaire covering sociodemographic information, the necessity of vaccination, sources of information, regular vaccination status, reasons for not vaccinating, awareness of paid vaccines, and opinions on special vaccines (rotavirus, meningococcal). Data analysis was performed using SPSS 25.0 software, with statistical evaluations conducted using both parametric and non-parametric tests. A total of 411 parents participated in the study, with 67.9% being mothers and 32.1% fathers, and the mean age was 34.9 ± 7.2 years. The educational levels of the participants were as follows: 44.0% university/postgraduate, 38.4% high school, 14.1% middle school, and 3.4% primary school graduates. While 92.5% of parents had their children vaccinated with free vaccines, the rates for rotavirus and meningococcal vaccines were lower. The primary reasons for not vaccinating included lack of information (10.0%), concerns about side effects (30.0%), the belief that vaccines are harmful (35.0%), and skepticism about vaccine effectiveness (32.5%). Among those who did not receive paid vaccines (31.6%), the main reasons were economic constraints (47.8%), lack of knowledge (32.1%), fear of side effects (20.1%), the perception that the vaccine is unnecessary (18.4%), and social influence (15.9%). Parents reported obtaining information from family physicians (67.2%), pediatricians (38.7%), and nurses/midwives (74.2%). The vaccination rate for paid vaccines was significantly higher among university-educated parents, while economic and informational barriers were more pronounced among those with lower education levels (p
Benzer Tezler
- 0-3 yaş grubu çocukların ebeveynlerinin Meningokok ve Rotavirüs aşıları hakkındaki bilgi düzeyi ve aşı yaptırma durumlarının değerlendirilmesi
Evaluation of the knowledge level and application status of parents of children aged 0-3 years regarding Meningococcal and Rotavirus vaccines
SEVGİ NUR DÖLEK
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2025
Aile Hekimliğiİstanbul Medeniyet ÜniversitesiAile Hekimliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. HACER HİCRAN MUTLU
- COVID-19 salgını sırasında ebeveynlerin çocukluk çağı aşılarına ve COVID-19 aşısına karşı tutumlarının değerlendirilmesi
Parents during the COVID-19 epidemic to childhood vaccinations and the COVID-19 vaccine evaluation of their attitudes
FULYA ESİN GÜZEL
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2022
Çocuk Sağlığı ve HastalıklarıAnkara ÜniversitesiÇocuk Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ERGİN ÇİFTCİ
- İnsan (human) papillomavirüs, rotavirüs ve konjuge meningokok aşıları yapılması hakkında ailelerin bilgi ve tutumları
Attitudes and knowledge of parents towards human papillomavirus, rotavirus and conjugated meningococcal vaccines
ÖZGE YENDUR
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2016
Çocuk Sağlığı ve HastalıklarıKocaeli ÜniversitesiÇocuk Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ZÜHAL GÜNDOĞDU
- 0-2 yaş çocukların annelerinin çocukluk çağı aşıları hakkındaki bilgi düzey ve tutumları
Knowledge level and attitudes of mothers of 0-2 year old children about childhood vaccinations
MUSTAFA KURT
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2021
Aile HekimliğiSağlık Bilimleri ÜniversitesiAile Hekimliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SEÇİL ARICA
- 0-2 yaş çocuğu olan ebeveynlerin bağışıklama tutumları ile sağlık okuryazarlığı ilişkisi
The relationship of immunization attitude of parents with 0-2 years old and health literacy
DUYGU DAMKA
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2022
Aile HekimliğiDokuz Eylül ÜniversitesiAile Hekimliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NİLGÜN ÖZÇAKAR