Tarihi belgeler ve arkeolojik veriler ışığında eskiçağ'da erbaa
Erbaa in ancient in the light of historical documents and archaeological data
- Tez No: 965459
- Danışmanlar: DOÇ. DR. HATİCE UYANIK
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Tarih, History
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Tokat Gaziosmanpaşa Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Tarih Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 112
Özet
Bu çalışma, Orta Karadeniz Bölümünde yer alan Tokat'a bağlı Erbaa ilçesinin Eskiçağ tarihini ve bu dönemdeki yerleşim dokusunu, arkeolojik bulgular ve antik yazılı kaynaklar ışığında incelemektedir. Bölgenin coğrafi konumu, doğal kaynaklarının zenginliği ve stratejik yollar üzerindeki yeri, Erbaa'nın tarih boyunca farklı kültürlere ev sahipliği yapmasına zemin hazırlamıştır. Yapılan araştırmalar, ilk yerleşim izlerinin Kalkolitik Çağ'a kadar uzandığını göstermektedir. Erbaa'nın, Eski Tunç Çağı'nda ise yoğun bir iskâna sahne olduğu arkeolojik verilerle ortaya konulmuştur. MÖ II. binyıla gelindiğinde ise Hitit çivi yazılı belgelerinden anlaşıldığı üzere Orta Karadeniz, özellikle Tokat ve çevresi, Hititler ile Kaşka toplulukları arasındaki uzun süreli çatışmaların merkezi olmuştur. Dolayısıyla Erbaa da konum itibariyle bu süreçten etkilenmiştir. Demir Çağı'na tarihlenen arkeolojik buluntular, Frig etkisinin bölgeye ulaştığını göstermektedir. Pers hâkimiyetinden sonra Helenistik Dönem'de Erbaa, Pontos Krallığı için askeri, dini ve siyasi bakımdan önemli bir merkez haline gelmiştir. Roma ve Bizans dönemlerinde de stratejik konumundan dolayı bu bölge askeri ve idari açıdan bölgesel önemini sürdürmüştür. Bu çalışma kapsamında antik kaynaklar, arkeolojik materyaller, epigrafik belgeler ve yüzey araştırmaları sonucu elde edilen veriler karşılaştırmalı olarak değerlendirilmiştir. Böylece Erbaa'nın Eskiçağ tarihindeki siyasi, ekonomik, dini ve kültürel ilişkileri ortaya konulmuş; söz konusu kentin askeri, siyasi ve ekonomik açıdan nasıl bir tercih alanı haline geldiği açıklığa kavuşturulmuştur. Sonuç olarak, bu tez Erbaa'nın Eskiçağ tarihine dair bütüncül bir bakış açısı sunmakta ve Anadolu tarihindeki konumunu ve önemini değerlendirmektedir. Bu çalışma hem bölgenin yerleşim sürekliliğini belgeleyen ilk kapsamlı araştırma olması hem de ileride bu sahada yapılacak bilimsel çalışmalara kaynak teşkil etmesi bakımından önem arz etmektedir.
Özet (Çeviri)
This study examines the ancient history and settlement patterns of the Erbaa district of Tokat, located in the Central Black Sea Region, in the light of archaeological findings and ancient written sources. The region's geographical location, rich natural resources, and strategic location on roads have paved the way for Erbaa to host diverse cultures throughout history. Research indicates that the first traces of settlement date back to the Chalcolithic Age. Archaeological data has revealed that Erbaa was densely inhabited during the Old Bronze Age. By the 2nd millennium BC, as understood from Hittite cuneiform documents, the Central Black Sea region, particularly Tokat and its surrounding area, became the center of long-term conflicts between the Hittites and Kaska communities. Consequently, Erbaa, due to its location, was also affected by this process. Archaeological finds dating to the Iron Age indicate that Phrygian influence reached the region. Following Persian domination, during the Hellenistic Period, Erbaa became an important military, religious, and political center for the Pontic Kingdom. Due to its strategic location, the region maintained its regional importance from a military and administrative perspective during the Roman and Byzantine periods. This study provides a comparative analysis of ancient sources, archaeological materials, epigraphic documents, and data obtained through surface surveys. This study reveals the political, economic, religious, and cultural relationships of Erbaa in ancient history, clarifying how the city became a preferred military, political, and economic hub. In conclusion, this thesis presents a holistic perspective on Erbaa's ancient history and evaluates its position and importance in Anatolian history. This study is significant both because it is the first comprehensive study documenting the region's continuous settlement and because it serves as a resource for future scientific studies in this area.
Benzer Tezler
- Arkeolojik veriler ışığında Urartu-Batı etkileşimi
Urartu-West interaction in the light of archaeological data
ESRA ALP
- Hellenistik Apoikia'dan Roma Colonia'sına: Antiocheia ad Pisidiam örneğinde bir koloni kentinin yerleşim ve idari tarihi
Von der hellenistischen Apoikia zur römischen Kolonie. Die Siedlungs- und Verwaltungsgeschichte einer Koloniestadt am Beispiel Antiochia ad Pisidiam
GÜLCAN KAŞKA
Doktora
Türkçe
2017
Eski Çağ Dilleri ve KültürleriAkdeniz ÜniversitesiEskiçağ Dilleri ve Kültürleri Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. BURAK TAKMER
- Yazılı ve arkeolojik belgeler ışığında Urartu Krallığı'nın yıkılış süreci
Urartian kingdom collapse process in the light of written and archaeological documents
RIZA GÜRLER AKGÜN
Yüksek Lisans
Türkçe
2009
ArkeolojiMarmara ÜniversitesiTarih Ana Bilim Dalı
PROF. DR. KEMALETTİN KÖROĞLU
- Çivi yazılı kaynaklara göre MÖ. 14-12. yüzyıllar arasında Suriye'nin tarihi coğrafyası
Historical geography of Syria according to cuneighborhood sources between the 14th and 12th centuries BC
CANSU ALTUN YILDIRIM