mitolojinin modern dönemde yeniden üretilmesi: Prometheus'tan Frankenstein'a dönüşümün izleri
The Remythologization in the Modern Era: Traces of the Transformation from Prometheus to Frankenstein
- Tez No: 966247
- Danışmanlar: DOÇ. DR. ŞEVKET ÖZCAN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Din, Religion
- Anahtar Kelimeler: Mit, Modern Mitoloji, Remitolojizasyon, Prometheus, Frankenstein, Myth, Modern Mythology, Remythologization, Prometheus, Frankenstein
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Sosyal Bilimler Üniversitesi
- Enstitü: İslami Araştırmalar Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Dinler Tarihi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Dinler Tarihi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 132
Özet
Bu çalışmada, Prometheus mitinin antik dönemden günümüze uzanan dönüşüm süreci sistematik olarak incelenerek, mitlerin modern dönemde nasıl yeniden üretildiği analiz edilmektedir. Araştırmanın temel amacı, Prometheus figürünün farklı tarihsel ve kültürel bağlamlarda nasıl yorumlandığını ortaya koymak ve mitin çağdaş anlatılardaki işlevini anlamaya çalışmaktır. Çalışmanın teorik çerçevesi, dinler tarihi disiplininin metodolojik yaklaşımları üzerine kurulmuştur. Mircea Eliade'ın“kutsal zaman anlayışı”, Joseph Campbell'ın“arketip teorisi”, Claude Lévi-Strauss'un“yapısalcı mit analizi”ve Bronislaw Malinowski'nin“işlevselci yaklaşımı”birlikte kullanılarak mitlerin yeniden üretim süreçleri açıklanmıştır. Bu bağlamda remitolojizasyon kavramı, mitlerin çağdaş kültürel formlarda nasıl yaşamaya devam ettiğini anlamada temel bir araç olarak kullanılmıştır. Metodolojik açıdan karşılaştırmalı edebiyat ve mit çözümlemesi bir arada kullanılmış; klasik metinler ile modern metinler arasında metinlerarası çözümlemeler yapılmıştır. Ayrıca Prometheus'un çağdaş yansımalarına dair temsiller üzerinden dönüşümün geldiği son nokta ortaya konmaya çalışılmıştır. Göstergebilimsel yaklaşımla Prometheus figürünün farklı dönemlerdeki gösterge sistemleri içindeki anlamsal dönüşümleri, simgesel kodları ve mitik yapıdaki işlevsel değişimleri incelenerek figürün temsili ve simgesel yapısı çözümlenmiştir. Genel itibarıyla araştırmada, Prometheus mitinin Batı kültürel bağlamında her dönemde o çağın temel arayışlarını ifade edecek şekilde dönüştüğü ortaya konulmaktadır. Ayrıca çalışma, dinler tarihi disiplininin yaklaşımlarının karşılaştırmalı edebiyat çalışmalarıyla nasıl birleştirilebileceğini göstererek interdisipliner araştırmalara katkı sunmaktadır. Sonuç olarak, bu çalışma mitlerin yalnızca geçmişe ait ya da durağan anlatılar olmadığını, sürekli olarak dönüşen ve yeniden anlam kazanan kültürel yapılar olduğunu kanıtlamaktadır. Çalışmamızın odağında konumlanan Prometheus'un ateşi, insanlığın bilgi arayışı, yaratıcı gücü ve etik sorumluluğu ile olan ilişkisini anlamak için günümüzde de geçerli bir metafor olmaya devam etmektedir.
Özet (Çeviri)
This study systematically examines the transformation of the Prometheus myth from antiquity to the present, analyzing how myths are re-produced in the modern era. The main objective is to reveal how the figure of Prometheus has been interpreted across different historical and cultural contexts and to explore its role in contemporary narratives. The theoretical framework is based on the methodological approaches of the history of religions. Mircea Eliade's concept of“sacred time,”Joseph Campbell's“archetype theory,”Claude Lévi-Strauss's“structuralist myth analysis,”and Bronislaw Malinowski's“functionalist approach”are jointly employed to explain the processes of myth re-production. Within this framework, the concept of remythologization serves as a key tool in understanding how myths persist within contemporary cultural forms. Methodologically, comparative literature and myth analysis are combined, with intertextual readings carried out between classical and modern texts. The study also examines contemporary representations of Prometheus to illustrate the most recent stage of this transformation. Through a semiotic approach, the semantic shifts, symbolic codes, and functional changes of the Prometheus figure within different systems of signification are analyzed to better understand its representational and symbolic dimensions. Overall, the research demonstrates that the Prometheus myth has continually adapted to reflect the central concerns of each era within the Western cultural context. Furthermore, the study highlights how approaches from the history of religions can be integrated with comparative literary studies, thereby contributing to interdisciplinary research. In conclusion, the research shows that myths are not static or archaic narratives of the past, but dynamic cultural structures that are constantly reinterpreted. At the center of this study, Prometheus's fire continues to serve as a powerful metaphor for humanity's pursuit of knowledge, creativity, and ethical responsibility.
Benzer Tezler
- 20. yüzyıl resim sanatında mitolojinin biçime yansıması ve örnek yapıt analizleri
Reflection of the 20th century art painting mythology form and sample works analysis
CİHAN TİKİT
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
Güzel SanatlarAfyon Kocatepe ÜniversitesiSanat ve Tasarım Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. FEVZİ NURİ KARA
- Mitolojik figürlerin seramik formlarda çağdaş yorumları
Contemporary interpretations of mythological figures in ceramic forms
MELİS KIZILBAYRAK ALANBEY
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
Güzel SanatlarHacettepe ÜniversitesiSeramik Ana Sanat Dalı
DOÇ. FUNDA SUSAMOĞLU ERTÜRK
- Din-Mitos ilişkisi: Hıristiyanlık örneği
The relation of Religion and Myth: A case study of Christianity
MEHMET ZAFER İNANLAR
- Gılgamış mitosunu günümüz sanatı üzerinden yeniden okumak
Re-reading epic (Myth) of Gilgamesh through today's art
MELİS SUCUOĞLU DOĞAN
Sanatta Yeterlik
Türkçe
2020
Güzel SanatlarAkdeniz ÜniversitesiSanat ve Tasarım Ana Sanat Dalı
DOÇ. NEVİN YAVUZ AZERİ
- Imagination, metaphor and mythopoeia in the poetry of three major English romantic poets
Önemli üç İngiliz romantik şairin şiirlerinde imgelem, metafor ve mit yaratımı
FIRAT KARADAŞ
Doktora
İngilizce
2007
DilbilimOrta Doğu Teknik Üniversitesiİngiliz Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
Y.DOÇ.DR. MARGARET SÖNMEZ