Sigara Bırakma Polikliniğine başvuran bireylerde yeme bağımlılığı gelişiminin incelenmesi
Investigation of food addiction development in individuals applying to the Smoking Cessation Clinic
- Tez No: 966477
- Danışmanlar: PROF. DR. GÖRKEM YARARBAŞ, PROF. DR. HÜR HASSOY
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Beslenme ve Diyetetik, Halk Sağlığı, Nutrition and Dietetics, Public Health
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ege Üniversitesi
- Enstitü: Sağlık Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Madde Bağımlılığı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Madde Bağımlılığı Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 104
Özet
Amaç: Bu araştırmanın amacı sigarayı bırakma sürecindeki bireylerde ilk sigara bırakma polikliniği görüşmesini takip eden 3 ay içerisinde yeme bağımlılığı (YB) gelişip gelişmediğini ve YB semptomlarının artıp artmadığını incelemektir. Yöntem: Kesitsel tipteki çalışma Ege Üniversitesi Madde Bağımlılığı, Toksikoloji ve İlaç Bilimleri Enstitüsü Sigara Bırakma Polikliniği'nde, polikliniğe başvuran 99 katılımcı ile gerçekleştirilmiştir. Veri toplama araçları; Demografik Bilgiler Formu, Fagerström Nikotin Bağımlılık Testi, Sigara İçme Arzusu Ölçeği, Yale Yeme Bağımlılığı Ölçeği'dir. Katılımcıların beden ağırlıkları poliklinik görüşmesi sırasında ölçülmüştür. Form ve ölçekler katılımcıların ilk poliklinik görüşmelerinde doldurulmuş, 3 ay sonunda tekrarlanmıştır. Bulgular: Çalışma bulgularına göre sigarayı bırakma sürecindeki ilk 3 ay içerisinde sigarayı bırakan/azaltan katılımcıların YB semptomlarında istatistiksel olarak anlamlı bir artış görülmüştür. YB tanı kriterlerini karşılayan katılımcı sayısında bir artış gözlenmiş, ancak bu artış istatistiksel olarak anlamlı bulunmamıştır. Sigarayı bırakan/azaltan katılımcılarda hem başvuru sırasındaki BKİ kategorisinin hem de sigara bırakma/azaltma sonrası BKİ kategorisinin daha yüksek olması, alınan kilo miktarının 2 kg ve üzerinde olması sigara bırakma süreci öncesinde daha fazla YB semptomu ile ilişkilidir. Sigarayı bırakan/azaltan katılımcılarda daha yüksek başlangıç BKİ kategorisinde olmak ve 2 kg ve üzerinde kilo almak sigara bırakma/azaltma sonrasında daha fazla YB semptomu ile ilişkilidir. Sigarayı bırakan/azaltan katılımcılarda sigara bırakma süreci öncesi YB oranı, sigarayı azaltma sonrası 10 adet ve üzerinde sigara içmeye devam eden grupta, 10 adetten az sigara içmeyi sürdüren ve sigarayı bırakanlardan oluşan gruptan daha yüksek görülmektedir. Ayrıca sigarayı bırakan/azaltan katılımcılarda sigara bırakma süreci öncesi BKİ kategorisinin normal ve altı kategorisinden hafif şişmanlık ve obezite kategorilerine doğru artışı daha yüksek sigara bırakma süreci öncesi YB oranı ile ilişkilidir. Sigarayı bırakan/azaltan katılımcıların 3 aylık süre içerisinde 2 kg veya daha fazla kilo alması daha yüksek sigara bırakma süreci sonrası YB oranı ile ilişkilidir. Sigara içme süresi 11-30 yıl olan katılımcılar oransal olarak diğerlerinden II (10 yıl ve altı ve 31 yıl ve üzeri sigara kullanımı) daha fazla yeni YB geliştirmiştir. Sigarayı bırakan/azaltan katılımcıların 3 aylık süre içerisinde 2 kg veya daha fazla kilo alması daha fazla yeni YB geliştirme durumu ile ilişkilidir. Sonuç: Sigarayı bırakan/azaltan katılımcılarda YB semptomları artmıştır ve kilo alma şikayeti YB ile pozitif ilişkilidir. Bu çalışmada, sigarayı bırakan/azaltan katılımcılarda gözlenen YB gelişiminin, sigarayı bırakma sürecinde sıkça bildirilen kilo alma şikâyetinin altında yatan mekanizmaların bir kısmına açıklık getirebileceği düşünülmektedir. Ayrıca, YB semptomlarındaki artışın, katılımcıların nikotin yoksunluğunu yiyeceklerin ödül etkisiyle telafi etmeye çalışmalarıyla ilişkili olabileceği değerlendirilmektedir. Bu yönüyle çalışma, bağımlılık transferi hipotezini ve varlığı hâlâ tartışılmakta olan YB kavramını destekleyebilecek bulgular sunmuştur. Sigara bırakma sürecinde yaşanan kilo alma şikayetlerinin YB ile ilişkisini göz önünde bulunduracak yeni müdahale yaklaşımları geliştirmek mümkün olabilir. Elde edilen bulguların genellenebilirliğinin; nedensellik hakkında bilgi verebilecek, farklı sosyo-demografik grupları kapsayan, büyük örneklemli, prospektif araştırmalarla test edilmesine ihtiyaç duyulmaktadır.
Özet (Çeviri)
Aim: The aim of this study is to examine whether food addiction (FA) develops and whether symptoms of FA increase by the end of the 3rd month following the first smoking cessation clinic visit in individuals undergoing smoking cessation. Method: This cross-sectional study was conducted with 99 patients who applied to the Smoking Cessation Clinic of the Institute on Drug Abuse, Toxicology and Pharmaceutical Science at Ege University. Data collection tools included the Demographic Information Form, Fagerström Test for Nicotine Dependence, Questionnaire of Smoking Urges-Brief, and Yale Food Addiction Scale 2.0. Participants' body weights were measured during clinic interviews. All forms and scales were completed at the initial visit and repeated at the 3-month follow-up. Findings: According to the findings, FA symptoms showed a statistically significant increase within 3 months after smoking cessation/reduction. Although an increase in FA was detected, it was not statistically significant. In participants who quit/reduced smoking, higher BMI categories at baseline and follow-up, and gaining 2 kg or more, were associated with more pre-cessation/reduction FA symptoms. Likewise, being in a higher BMI category at baseline and gaining ≥2 kg were associated with more post-cessation/reduction FA symptoms. Among participants who quit/reduced smoking, pre-cessation/reduction FA diagnosis was more frequent in those who continued to smoke ≥10 cigarettes per day compared to those who smoked fewer or quit. Also, an increase from a normal or underweight BMI to overweight/obesity was related to a higher precessation/reduction FA ratio. Weight gain of ≥2 kg within 3 months was associated with higher post-cessation/reduction FA ratio. Participants with a smoking history of 11–30 years had a higher likelihood of developing FA than those with ≤10 or ≥31 years of smoking. Weight gain of ≥2 kg within 3 months was associated with an increased risk of developing FA. Result: In participants who quit or reduced smoking, FA symptoms increased, and weight gain complaints were positively associated with FA. The emergence of FA in individuals who quit/reduced smoking may clarify some mechanisms underlying weight gain complaints commonly reported during smoking IV cessation. The increase in FA symptoms may be linked to participants attempting to compensate for nicotine withdrawal through the reward effects of food. In this sense, the findings support the addiction transfer hypothesis and the still-debated concept of FA. Taking into account the relationship between weight gain during smoking cessation and FA may allow for the development of new intervention strategies. In order to test the generalizability of the findings, there is a need for studies that can provide information about causality, include different socio-demographic groups, have large sample sizes, and are prospective in design.
Benzer Tezler
- Gaziosmanpaşa Taksim Sağlık Uygulama ve Araştırma Merkezi Sigara Bırakma Polikliniğine başvuran hastalarda sigarayı bırakmanın kilo ve yeme davranışı üzerindeki etkisinin değerlendirilmesi
Interpretation of habit effects on that quitting smoking on weight and food habits who apply to Gaziosmanpaşa Taksim Medical Training and Research Hospital Smoking Cessation Outpatient Clinic
ALİ ERMAN KILLI
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2019
Aile HekimliğiSağlık Bilimleri ÜniversitesiAile Hekimliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. OKCAN BASAT
- Sigara bırakmanın uyku kalitesi, solunum fonksiyon testi ve vücut kompozisyon analizi üzerine etkilerinin değerlendirilmesi
Evaluation of the effects of smoking cessation on sleep quality, respiratory function test and body composition analysis
ASLIHAN TİTREK
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2021
Aile HekimliğiSelçuk ÜniversitesiAile Hekimliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. KAMİLE MARAKOĞLU
- Sigara polikliniğine başvuran hastalarda abstinans yordayıcıları
Predictors of abstinence in patients attending a smoking cessation clinic
ÇAĞLAR UYSAL
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2025
PsikiyatriAnkara ÜniversitesiRuh Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. BERKER DUMAN
- Sigara bırakmaya karar veren çalışan kişilerde tükenmişlik düzeyinin değerlendirilmesi
Evaluation of burnout level in working people who decided to quit smoking
ASENA MERVE OFLAZ
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2023
Aile HekimliğiHacettepe ÜniversitesiAile Hekimliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. HİLAL AKSOY
- Sigara bırakma polikliniğine başvuran hastalarda uyku kalitesi ve benlik saygısı ilişkisinin incelenmesi
Investigation of the relationship between sleep quality and self-respect in patients who attended to smoking cessation polyclinic
DUYGU ODAK
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
PsikolojiÜsküdar ÜniversitesiBağımlılık Danışmanlığı ve Rehabilitasyon Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. CEMAL ONUR NOYAN