Çocukluk çağı travmalarının ve ebeveynlik stillerinin karanlık üçlü kişilik özellikleri ve saldırganlık ile ilişkisi
The relationship of childhood traumas and parenting styles with dark triad personality traits and aggression
- Tez No: 966779
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ MERVE KARABURUN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Psikoloji, Psychology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Bursa Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Psikoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Psikoloji Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 116
Özet
Bu tez çalışmasında çocukluk çağı travmaları ve ebeveyn tutumlarının karanlık üçlü kişilik özellikleri ve saldırganlık ile ilişkileri incelenmiştir. Aynı zamanda çocukluk çağı travmaları risk gruplarına göre karanlık üçlü ve saldırganlık boyutlarının karşılaştırılmasına yönelik analizler yapılmıştır. Bu çalışmanın örneklemi Türkiye'de yaşayan ve 18 yaş üzeri olan 317 kadın (%83,6) ve 62 (%16,4) erkek olmak üzere toplam 379 genç ve yetişkinden oluşmaktadır. Araştırma kapsamında katılımcıların demografik bilgilerine ulaşmak için Demografik Bilgi Formu, çocukluk çağı travmalarını ölçmek için Çocukluk Çağı Travmaları Ölçeği (CTQ), çocuk yetiştirme stillerini ölçmek için Çocuk Yetiştirme Stilleri Ölçeği (ÇYSÖ), karanlık kişilik özelliklerini ölçmek için Kısaltılmış Karanlık Üçlü Ölçeği (SD3) ve saldırganlık düzeylerini ölçmek için Buss-Perry Saldırganlık Ölçeği (BPSÖ) kullanılmıştır. Tüm analizler SPSS 27.0 programı kullanılarak gerçekleştirilmiştir. Sonuçlara göre, çocukluk çağı travmaları ile karanlık üçlü kişilik özellikleri arasında anlamlı pozitif korelasyonlar tespit edilmiştir. Bu sonuç, çocukluk travmatik yaşantılarının artmasıyla birlikte bireylerin karanlık üçlü özelliklerinin de yükseldiğine işaret etmektedir. Çocukluk çağı travmaları ile saldırganlık arasındaki ilişkiler incelendiğinde çocukluk döneminde aşırı kontrol ve müdahale ile yetiştirilen bireylerin ilerleyen yaşlarda öfke düzeyinin yükselebileceği bulunmuştur. Çalışmada karanlık üçlü kişilik özellikleri ile saldırganlık arasındaki ilişkiler de analiz edilmiştir. Sonuçlar karanlık üçlü kişilik özellikleri arttıkça öfke düzeylerinin de yükseldiğini ve özellikle psikopati alt boyutunun öfke ile daha yakın ilişkili olduğunu göstermektedir. Ebeveyn tutumları ile karanlık üçlü kişilik özellikleri ve saldırganlık arasındaki ilişkiler incelendiğinde, anne/baba kabul/ilgi boyutu ile saldırganlık alt boyutları arasında anlamlı ve negatif yönde, anne/baba denetim/kontrol boyutu ile saldırganlık arasında pozitif yönde ilişkiler bulunmuştur. Karanlık üçlü kişilik özellikleri ile ilişkiler incelendiğinde baba kabul/ilgi boyutunun makyavelizmle pozitif, psikopati boyutuyla negatif ilişkiler gösterdiği, anne denetim/kontrol tutumunun, narsisizm ve psikopati ile pozitif yönde anlamlı şekilde ilişkili olduğu, baba denetim/kontrol tutumunun ise narsisizm ile anlamlı şekilde pozitif ilişkili olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Çocukluk çağı travmaları risk gruplarına göre karanlık üçlü ve öfke boyutlarının karşılaştırılması sonuçlarına baktığımızda, fiziksel istismar riski taşıyan bireylerin özellikle psikopati ve toplam karanlık üçlü puanları ile saldırganlık alt boyutlarında belirgin olarak daha yüksek puanlara sahip olduğu görülmektedir. Cinsel istismar risk grubunda olan bireyler karanlık üçlü kişilik özellikleri ve saldırganlık düzeylerinde riskli olmayan bireylere göre daha yüksek ortalama puanlara sahip olsalar da, bu farklılıkların istatistiksel anlamlılığa ulaşmadığı görülmektedir. Duygusal istismar risk boyutunda, duygusal istismara maruz kalmanın, bireylerin saldırganlık eğilimlerini ve karanlık kişilik özelliklerini artırabileceği bulgulanmaktadır. Fiziksel ihmal boyutunda, fiziksel ihmalin özellikle psikopati eğilimleri ve saldırganlıkla güçlü bir ilişki içerisinde olduğu görülmektedir. duyusal ihmal deneyimi olan bireylerin saldırganlık eğilimlerinin, özellikle fizikselsaldırganlık, öfke ve düşmanlık boyutlarında belirgin biçimde yükseldiği söylenebilir. Karanlık Üçlü kişilik özellikleri bakımından anlamlı bir farklılık gözlenmemesi ise, duyusal ihmalin saldırganlık üzerindeki etkisinin daha çok duygusal ve davranışsal boyutlarda ortaya çıktığını düşündürmektedir. Yapılan analizler sonucunda araştırma hipotezlerinin üçü tam, ikisi kısmen doğrulanmıştır. Yürütülen araştırmanın dört değişkeni bir arada incelemesi ve aynı zamanda değişkenleri alt boyutlar düzeğinde ele alması gelecek araştırmalar için iyi bir kaynak olabileceğini göstermektedir.
Özet (Çeviri)
In this thesis, the relationships of childhood traumas and parental attitudes with dark triad personality traits and aggression were examined. At the same time, analyses were conducted to compare the dimensions of the dark triad and aggression according to the risk groups of childhood traumas. The sample of this study consisted of 379 young people and adults, 317 females (83.6%) and 62 males (16.4%) over the age of 18, living in Turkiye. Within the scope of the study, Demographic Information Form was used to reach the demographic information of the participants, Childhood Traumas Questionnaire (CTQ) was used to measure childhood traumas, Childrearing Styles Scale (CRSQ) was used to measure child-rearing styles, Abbreviated Dark Triad Scale (SD3) was used to measure dark personality traits, and Buss-Perry Aggression Scale (BPSAS) was used to measure aggression levels. All analyses were performed using the SPSS 27.0 program. According to the results, significant positive correlations were found between childhood traumas and dark triad personality traits. This result indicates that the dark triad traits of individuals increase with the increase in childhood traumatic experiences. When the relationships between childhood traumas and aggression were examined, it was found that individuals who were raised with excessive control and intervention during childhood may have higher levels of anger in later ages. The relationship between dark triad personality traits and aggression was also analyzed in the study. The results show that as the dark triad personality traits increase, anger levels also increase and especially the psychopathy sub-dimension is more closely related to anger. When the relationships between parental attitudes and dark triad personality traits and aggression were analyzed, significant and negative relationships were found between parental acceptance/affection dimension and aggression sub-dimensions, and positive relationships were found between parental supervision/control dimension and aggression. When the relationships with the dark triad personality traits were examined, it was concluded that paternal acceptance/affection dimension was positively related to Machiavellianism and negatively related to psychopathy, maternal supervision/control attitude was significantly positively related to narcissism and psychopathy, and paternal supervision/control attitude was significantly positively related to narcissism. When we look at the results of the comparison of the dark triad and anger dimensions according to the risk groups of childhood traumas, it is seen that individuals at risk of physical abuse have significantly higher scores especially in psychopathy and total dark triad scores and aggression sub-dimensions. Although individuals in the sexual abuse risk group had higher mean scores in dark triad personality traits and aggression levels than non-risk individuals, these differences did not reach statistical significance. In the emotional abuse risk dimension, it was found that exposure to emotional abuse may increase individuals' aggression tendencies and dark personality traits. In the physical neglect dimension, it is seen that physical neglect has a strong relationship with psychopathy tendencies and aggression. It can be said that the aggression tendencies of individuals with sensory neglect experience are significantly increased, especially in the dimensions of physical aggression, anger and hostility. The fact that no significant difference was observed in terms of Dark Triad personality traits suggests that the effect of emotional neglect on aggression emerged mostly in emotional and behavioral dimensions. As a result of the analyses, three of the research hypotheses were fully and two were partially confirmed. The fact that the current study examines four variables together and at the same time deals with the variables at the level of sub-dimensions shows that it can be a good source for future research.
Benzer Tezler
- Çocukluk çağı travmaları ve ilişkisel ihtiyaçların ebeveynlik stillerini yordaması
The predictive role of childhood traumas and relational needs in parenting styles
ECE IŞIKTEKİN
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
PsikolojiBahçeşehir ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ARZU BUYRUK GENÇ
- Postpartum depresyon belirtilerinin şema terapi perspektifinden incelenmesi
Investigation of postpartum depression symptoms from the schema therapy perspective
SEDA AKDAN AKGÜN
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
PsikolojiBahçeşehir ÜniversitesiKlinik Psikoloji Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ SADIGA OSMANLI SHIROLU
- Çocukluk çağı travmaları, bağlanma ve ebeveyn tutumlarının, dissosiyatif yaşantılar, aleksitimik ve obsesif-kompulsif belirtiler üzerindeki etkileri
The effects of childhood traumas, attachment, and parental attitudes on dissociative experiences, alexithymic and obsessive-compulsive symptoms
MUSTAFA ŞAHİN ÖZDEN
- Kuşaklararası eksende psikotarih temelli çocuk yetiştirme stillerinin travma, bağlanma ve dissosiyasyon açısından incelenmesi
Investigations of psychohistorical child rairing styles in terms of trauma, attachment and dissociation intergeneration line
GÖRKEM DERİN
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
Adli Tıpİstanbul ÜniversitesiSosyal Bilimler Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ERDİNÇ ÖZTÜRK
- Çocukluk çağı travması bildiren annelerin kendi çocuklarına olan duygusal istismar potansiyeli ve çocuk yetiştirme stilleri açısından değerlendirilmesi
Evaluation of mothers reporting a childhood trauma in terms of emotional abuse potential to their children and child-rearing styles
KÜBRA AKKUŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Adli Tıpİstanbul Üniversitesi-CerrahpaşaSosyal Bilimler Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ERDİNÇ ÖZTÜRK