Çevresel gürültü yönetimi kapsamında işitsel peyzaj yaklaşımı kullanılarak geliştirilmiş modelin eğitime duyarlı alanlarda analizi
Analysis of a developed model using the soundscape approach within the scope of environmental noise management in education-sensitive areas
- Tez No: 967627
- Danışmanlar: PROF. DR. BÜLENT ARMAĞAN
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Çevre Mühendisliği, Environmental Engineering
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Üniversitesi-Cerrahpaşa
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Çevre Mühendisliği Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Çevre Mühendisliği Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 177
Özet
Büyük şehirlerde insanlar birçok problemle karşılaşır. Bu problemlerin başında çevresel faktörler gelmektedir. Çevresel faktörlerden biri olan gürültü genellikle dikkate alınmadığı gibi aynı zamanda önemsenmez. Gürültü aslında diğer çevresel kirleticiler gibi bir kirlilik türüdür. Gürültü insanlar için ancak karşılaşıldığında ya da maruz kalındığında önemli hale gelmektedir. Gürültünün önemine insan özelinde bakıldığında insanların gürültü konusundaki hassasiyetleri ve gürültü algıları gürültünün olduğu yerlerde ön plana çıkmaktadır. Okullarda çevresel gürültüye yönelik araştırmalar yapılmıştır. Ancak yapılan çalışmalarda öğrenci ve öğretmenlerin gürültü algıları sadece gürültü ölçümleriyle sınırlı kalmak üzere değerlendirilmiştir. Önerilen çalışma ile çevresel gürültü yönetimi kapsamında işitsel peyzaj yaklaşımı ile akustik konforun belirlenmesinde için bir model önerisinde bulunma ve eğitime duyarlı alanlar bağlamında okul çevrelerinde modelin geliştirilmesi amaçlanmaktadır. Tez çalışması kapsamındaki saha çalışmaları İstanbul'un merkezi sayılan, valilik, belediye sarayı gibi birçok kamu kurum kuruluşunun yer aldığı ve lise seviyesindeki öğrencilerin verilen nitelikli eğitim nedeniyle tercih ettiği Fatih ilçesinde gerçekleştirilmiştir. Çalışmada, pilot ölçekli 4 okul seçilmiştir. Özellikle taşıt ve insan yoğunluğunun olduğu 3 okulda ve taşıt trafiğinin nispeten daha az olduğu 1 okulda öğrencilerin ve öğretmenlerin gürültü konusunda algıları ve çevresel kalite memnuniyetleri anket yoluyla ölçülmüştür. Anket çalışması yanı sıra gürültü seviyesinin belirlenmesi için okullarda gürültü ölçümü de yapılmıştır. Ayrıca aynı ortamda haftalık 24 saat esaslı hava kalitesi ölçümleri, PM2,5, PM10, sıcaklık ve nem parametreleri için gerçekleştirilmiştir. Önerilen çalışma ile çevresel gürültü yönetimi kapsamında işitsel peyzaj yaklaşımı ile akustik konforun belirlenmesi için bir model önerisinde bulunma ve eğitime duyarlı alanlar bağlamında okul çevrelerinde modelin geliştirilmesi amaçlanmıştır. Dört lisede gürültü ölçümleri, hava kalitesi ölçümleri yapılarak, anketler uygulanmıştır. Gürültü ölçümlerinde LAeq, LCeq, LA10, LA50, LA90, LCeq-LAeq, LA10-LA90 değerlerine, hava kalitesi ölçümlerinde PM2,5 PM10, sıcaklık ve nem değerlerine bakılmıştır. Liselerde 699 öğrenci ve 147 öğretmen olmak üzere toplam 846 kişiye anket uygulanmıştır. Anket, ölçüm sonuçları ve matematiksel hesaplamalar SPSS programında analiz edilmiştir. Ses kalitesi bağımlı değişken olarak belirlenirken, ses kalitesi ve ses uyumu arasında kuvvetli ilişki olduğu tespit edilmiştir. Model oluşturma konusunda SPSS programına ek olarak MATLAB programında yapay sinir ağı kullanılarak modelin korelasyonu ve modelin açıklama gücü ortaya konulmuştur. Sonuç olarak yapılan çalışmada, Eğitime Duyarlı Alanlar (EDA) modelinde ses kalitesi; ortamdaki seslerin uyumu, okuldaki genel ses memnuniyeti, çevre kalitesi, LA50, nem ve sıcaklık ile açıklanabilmektedir. Bu model bize gürültü ölçüm sonuçlarının sadece nesnel parametreler açısından irdelenmemesi gerektiğini, öznel parametrelerinde hesaba katılması gerektiğini göstermektedir. Yapılan literatür taraması neticesinde, önerilen tez çalışmasının işitsel peyzaj çalışması ile gürültü alanında okul çevrelerinde yapılan ülkemizdeki en kapsamlı ve öncü çalışma olduğu görülmektedir.
Özet (Çeviri)
In large cities, people face many problems, and environmental factors are among the most significant of these. Noise, as one of the environmental factors, is generally overlooked and often disregarded. In fact, noise is a type of pollution, similar to other environmental pollutants. For people, noise only becomes important when they encounter or are exposed to it. From an individual perspective, people's sensitivity and perception regarding noise come to the forefront in environments where noise exists. Studies on environmental noise have been conducted in schools. However, in these studies, the noise perceptions of students and teachers were evaluated only through noise measurements. The proposed study aims to suggest a model within the scope of environmental noise management using the soundscape approach for determining acoustic comfort, and to develop this model in school environments within the context of education-sensitive areas. The fieldwork within the scope of this thesis was carried out in the Fatih district, which is considered the central part of Istanbul, hosting institutions such as the governor's office and the municipal palace, and where high schools are preferred due to the quality of education offered. In the study, four pilot schools were selected. In particular, in three schools located in areas with high vehicle and pedestrian density, and in one school with relatively lower traffic, students' and teachers' perceptions of noise and their satisfaction with environmental quality were assessed through surveys. In addition to the surveys, noise measurements were conducted in the schools to determine noise levels. Furthermore, weekly 24-hour air quality measurements were carried out in the same environments for PM2.5, PM10, temperature, and humidity parameters. The proposed study thus aims to present a model suggestion within the scope of environmental noise management, using the soundscape approach to determine acoustic comfort, and to develop this model in school environments within the context of education-sensitive areas. Noise measurements and air quality measurements were performed in four high schools, and surveys were conducted. In the noise measurements, LAeq, LCeq, LA10, LA50, LA90, LCeq–LAeq, and LA10–LA90 values were considered, while in the air quality measurements, PM2.5, PM10, temperature, and humidity were taken into account. A total of 846 participants, including 699 students and 147 teachers, took part in the survey. The survey results, measurement data, and mathematical calculations were analyzed using the SPSS program. While sound quality was identified as the dependent variable, a strong relationship between sound quality and sound harmony was found. In addition to SPSS, MATLAB was used with an artificial neural network to reveal the correlation and explanatory power of the model. As a result, in the Education-Sensitive Areas (ESA) model, sound quality can be explained by the harmony of sounds in the environment, general sound satisfaction at school, environmental quality, LA50, humidity, and temperature. This model demonstrates that noise measurement results should not only be considered in terms of objective parameters but also subjective parameters must be taken into account. Based on the literature review, it was found that the proposed thesis study is the most comprehensive and pioneering research conducted in Turkey on noise in school environments using the soundscape approach.
Benzer Tezler
- Çevresel gürültü yönetimi kapsamında sessiz alanların belirlenmesine yönelik model önerisi: İşitsel peyzaj yaklaşımının kullanımı
A model proposal for identification of quiet areas under environmental noise management: Soundscape perspective
NİLGÜN AKBULUT ÇOBAN
Doktora
Türkçe
2021
Çevre MühendisliğiAkdeniz ÜniversitesiÇevre Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ GÜRAY DOĞAN
DOÇ. DR. KADİR GEDİK
- Hastane ve çevresinin işitsel peyzaj kapsamında değerlendirilmesi:Bir kamu hastanesi örneği
Evaluation of the hospital and its environment within the scope of audio landscape: A public hospital example
FATMA ZEYNEP ŞERAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
BiyoteknolojiAkdeniz ÜniversitesiDisiplinlerarası Biyoteknoloji Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ MUSTAFA ÇOBAN
- Kentsel alanlarda sessiz/sakin işitsel peyzajların belirlenmesine yönelik bir yaklaşım ve Türkiye için bir model önerisi
An approach to determining quiet soundscape in urban areas and a model proposal for Turkey
GÜLŞEN AKIN GÜLER
Doktora
Türkçe
2022
MimarlıkEskişehir Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ASLI ÖZÇEVİK BİLEN
- Yüksek hızlı trenden kaynaklı çevresel gürültünün değerlendirilmesi
Evaluation of environmental noise from high speed train
HAZAL KATMIŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Çevre MühendisliğiKocaeli ÜniversitesiÇevre Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HAKAN PEKEY
- Sabiha Gökçen Havalimanındaki yolcu uçağı gürültülerinin değerlendirilmesi
Noise of passanger aircraft at Sabiha Gökçen Airport evaluation
HAVVA GÜLENÇ
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Çevre MühendisliğiKocaeli ÜniversitesiÇevre Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ KADRİYE OKTOR