Hilye hadislerinde edebî sanatlar Tirmizî'nin Şemâilü'n-Nebî örneği
Literary arts in hilya hadiths Tirmidhi's example of Shamāil al-Nabī
- Tez No: 967744
- Danışmanlar: PROF. DR. ALİ BULUT
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Doğu Dilleri ve Edebiyatı, Eastern Linguistics and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Arap Dili ve Belagatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 117
Özet
Kur'ân-ı Kerîm'in nüzûlüyle birlikte Arap dilinin tarihsel gelişim süreci, farklı bir boyuta taşınmıştır. Cevâmiu'l-kelim ile gönderilen, insanların en fasîhi Hz. Peygamber'in (sav) kelamı; Kur'ân-ı Kerîm mektebinin incileri olarak belâgat hususunda insanlık âleminin zirvesine oturmuştur. Bu mektepte yetişen ashâb-ı kirâmın Hz. Peygamber'in (sav) fiziksel özelliklerine dair aktardıkları tasvirler, hadis külliyatı içerisinde yerini almıştır. Ashâb-ı kirâmın Hz. Peygamber'in (sav) fiziksel özelliklerine dair gördüklerini hakikatle olan mesafeyi en aza indirme çabası olarak ifade edilebilecek olan tasvir çabaları, hilye hadislerinin içerdiği yüksek belâgatın çıkış noktası olmuştur. Bu çalışmada seçilen hilye hadislerini edebî sanatlar açısından inceleme gayretinde bulunduk. Çalışmanın temel amacı hilye hadislerinin belâğî açıdan incelenerek daha iyi anlaşılmasına katkı sunmak ve bu hadislerin sahip olduğu derin anlam katmanlarını ortaya çıkarmaktır. Tezin giriş bölümünde araştırmanın amacı, kapsamı, yöntemi ve literatürdeki yeri açıklanmaktadır. Birinci bölümde hilye kavramına ve ehemmiyetine değinilmekte, rivayetlerin hadis ve dil kitaplarındaki durumuna dair incelemeler yapılmaktadır. Buna ek olarak anlam karmaşasını önlemek adına hilye kavramıyla ilintili olan şemâil, delâil ve hasâis kavramlarına da yer verilmektedir. İkinci bölümde Tirmizî'nin (ö. 279/892) Şemâilü'n-Nebî (sav) eserinin ilk babında yer alan hilye hadisleri meânî, beyân ve bedîʿ sanatları açısından tahlil edilmektedir. Üçüncü bölümde ise eserin ikinci babında yer alan nübüvvet mührü ile alakalı hadisler ele alınmaktadır. Netice olarak çalışmada ele alınan hadisler, yüksek edebî bir dile sahiptir.
Özet (Çeviri)
With the revelation of the Holy Qur'an, the historical development of the Arabic language took on a new dimension. The words of the Prophet Muhammad (peace be upon him)—the most eloquent of all—granted through Jawāmi' al-Kalim (the most concise yet comprehensive expressions), rose to the pinnacle of eloquence in the human world as pearls of the Qur'anic school. The descriptions of the Prophet Muhammad's (peace be upon him) physical features, conveyed by his honorable Companions trained in this school, were preserved within the hadith corpus. These efforts to depict the Prophet's (peace be upon him) physical characteristics—an attempt to narrow the distance from truth—became the foundation for the exquisite eloquence of the ḥilya hadiths. This study seeks to examine selected ḥilya hadiths in terms of literary arts. Its primary aim is to contribute to a deeper understanding of the ḥilya hadiths by analyzing them from a rhetorical perspective and uncovering the profound layers of meaning they contain. The introduction outlines the purpose, scope, methodology, and place of this research within the scholarly literature. The first chapter discusses the concept of ḥilya and its significance, as well as the status of such narrations in hadith and linguistic works. To eliminate ambiguity, related concepts such as shamā'il, dalā'il, and khaṣā'iṣ are also clarified. The second chapter analyzes the ḥilya hadiths found in the opening section of al-Tirmidhī's (d. 279/892) Shamāil al-Nabī in terms of rhetorical arts of meaning, expression, and aesthetics. The third chapter examines hadiths concerning the Seal of Prophethood, found in the second chapter of the same work. In conclusion, the hadiths analyzed in this study exhibit a highly literary and eloquent style.
Benzer Tezler
- Şeyhülislâm Ebûishakzâde İshak Efendi'nin 'el-İstişfâ fî Tercemeti'ş-Şifâ' adlı eseri (İnceleme-metin)
The work titled 'el-İstişfâ fî Tercemeti'ş-Şifâ' by Şeyhülislam Ebûishakzâde İshak Efendi (Review-text)
FAKİRULLAH YILDIZ
Doktora
Türkçe
2022
Tarihİstanbul Üniversitesiİslam Tarihi ve Sanatları Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. BÜNYAMİN AYÇİÇEĞİ
- Hilye-i Hâkânî'de telmihte bulunulan hadislerin tespit ve değerlendirilmesi
Detection and evaluation of the hadiths presented in Hilyah Khâqânî
HATİCE BEYZA BAYRAK SARIKAYA
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
DinNecmettin Erbakan ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. BİLAL SAKLAN
- Hilye-i şerîfler ve hilyelerde yer alan hadislerin sıhhat değeri
The hilyah al-sharifs and soundness of hadiths on the hilyahs
UFUK DEVECİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
Dinİstanbul ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HÜSEYİN HANSU
- Hilye-i şerifenin kıymetli madenler kullanılarak tasarlanıp uygulanması
Design and implementation of hilye-i serife using precious metals
MURAT UÇAR
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
El SanatlarıMimar Sinan Güzel Sanatlar ÜniversitesiGeleneksel Türk Sanatları Ana Sanat Dalı
PROF. DR. ÖMER FARUK TAŞKALE
- Hadis ilmi açısından Osmanlı Manzum Hadis Edebiyatında yer alan rivâyetler
Narrations in Ottoman Verse Hadith Literatüre with respect to hadith dicipline
MUSTAFA YÜCEER
Doktora
Türkçe
2020
DinNecmettin Erbakan ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MUHİTTİN UYSAL