Tarihi su yapılarında taş sorunları ve koruma önerileri: İstanbul Kirazlı Bent örneği
Stone deterioration and conservation recommendations in historical water structures: the case of Kirazlı Bent in Istanbul
- Tez No: 968086
- Danışmanlar: DOÇ. DR. BERNA ÇAĞLAR ERYURT
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Arkeometri, Sanat Tarihi, Tarih, Archaeometry, Art History, History
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Kültür Varlıklarını Koruma ve Onarım Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 225
Özet
Su, insanlık tarihi boyunca yerleşimlerin temelini oluşturmuş; artan nüfus ve şehirleşmeyle birlikte, toplumsal yaşamda vazgeçilmez bir unsur haline gelmiştir. İstanbulda Osmanlı İmparatorluğu'nda artan su ihtiyacını karşılamak için geliştirilen Kırkçeşme Su Sistemi, dönemin ileri mühendislik teknikleriyle oluşturulmuş bu sistemin bir parçası olan Kirazlı Bent hem teknik hem de kültürel değeriyle öne çıkmıştır. Bu tezde, Kirazlı Bent'in taş cephelerinde meydana gelen bozulmaların nedenleri incelenmiş ve yapının özgünlüğünün korunması için çözüm yolları önerilmiştir. Araştırmada, taş, harç ve yüzeylerden alınan numuneler üzerinde analiz teknikleri (petrografik, kimyasal ve SEM-EDX) uygulanmıştır. Sonuçlar, taş yüzeylerinde çeşitli tuz ve mineral birikimleri ile biyolojik kökenli kirlenmelerin zamanla oluştuğunu ortaya koymuştur. Özellikle bu biyolojik ve kimyasal etkileşimlerin, taşın fiziksel ve kimyasal dayanımını azalttığını göstermiştir. Çalışmada elde edilen bulgular, Kirazlı Bent'in korunabilmesi için bozulma süreçlerinin düzenli olarak izlenmesi, hassas temizlik ve koruma uygulamalarının gerekliliğini ortaya koymuştur. Sonuç olarak, bu araştırmada sunulan öneriler, yalnızca Kirazlı Bent için değil, benzer nitelikteki diğer tarihi su yapılarının da gelecek nesillere sağlıklı ve özgün şekilde aktarılması için öncü niteliğinde olması amaçlanmıştır.
Özet (Çeviri)
Water has formed the foundation of settlements throughout human history; with the increase in population and urbanization, it has become an indispensable element of social life. The Kırkçeşme Water Supply System, developed during the Ottoman Empire to meet Istanbul's growing water needs, was constructed using the advanced engineering techniques of its time. Kirazlı Bent, as a part of this system, stands out for both its technical and cultural value. In this thesis, the causes of deterioration occurring on the stone façades of Kirazlı Bent have been examined, and solutions have been proposed to preserve the authenticity of the structure. In the research, analytical techniques (petrographic, chemical, and SEM-EDX) were applied to samples taken from stone, mortar, and surfaces. The results revealed that over time, various salt and mineral deposits as well as biologically derived contaminants have formed on the stone surfaces. Especially, these biological and chemical interactions were shown to reduce the physical and chemical durability of the stone. The findings obtained in this study reveal the necessity of regular monitoring of deterioration processes, as well as the implementation of careful cleaning and conservation practices, in order to preserve the Kirazlı Dam. Consequently, the recommendations presented in this research are intended not only for the conservation of Kirazlı Dam, but also to serve as a precedent for the healthy and authentic preservation of other similar historic water structures for future generations.
Benzer Tezler
- Çatalca vilayetindeki tarihi kırsal alan camilerinin mimari analizi ve koruma sorunları
Architectural analyses and conservation problems of historical rural area mosques in Catalca province
SEZGİ GİRAY KÜÇÜK
Doktora
Türkçe
2018
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
PROF. DR. KEMAL KUTGÜN EYÜPGİLLER
- İstanbul Tarihi Yarımadası'nda bulunan ayazmalar ve Vefa Meryem Ana Kilisesi ve Ayazması koruma projesi
Holy water springs (Ayazmas) of İstanbul Historical Peninsula and conservation project of Virgin Mary Church and Ayazma
MERVE TUNA
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
PROF. DR. DENİZ MAZLUM
- Restorasyon alanında koruma laboratuvarının önemi ve koruma laboratuvar çalışmalarının örnek bir yapı üzerinde değerlendirilmesi
Importance of conservation laboratory in restoration and evaluation of conservation laboratory work on a cultural heritage building as a case study
NİHAN ÇETİNBAŞ ÇELİK
Yüksek Lisans
Türkçe
2015
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. IŞIL POLAT PEKMEZCİ
- Mimari restorasyonda nanoteknoloji
Nanotechnology in architectural restoration
ŞELALE ELÇİN SUNGUR DÖLGEN
Yüksek Lisans
Türkçe
2016
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. DENİZ MAZLUM
PROF. DR. LEVENT TRABZON
- Tarihi yapılarda kullanılan volkanik tüflerin konservasyonu üzerine bir araştırma: Od taşı örneği
A research about the conservation of volcanic tuffs used in historic buildings : As a case of 'Od taşı' (Dasitic volcanic tuff)
SEDEN ACUN ÖZGÜNLER