Şeker pancarı (beta vulgaris var. saccharifera L.) çeşitlerinde farklı söküm zamanlarının verim, verim unsurları ve teknolojik özellikler üzerine etkisinin belirlenmesi
Determination of the effect of different harvesting times on yield, yield components and technological characteristics of sugar beet (beta vulgaris var. saccharifera L.) varieties
- Tez No: 968176
- Danışmanlar: PROF. DR. RÜVEYDE TUNÇTÜRK
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Ziraat, Agriculture
- Anahtar Kelimeler: Beta vulgaris var. saccharifera L, Çeşit, Hasat zamanı, Kalite, Şeker pancarı, Verim, Beta vulgaris var. saccharifera L, Harvest time, Quality, Sugar beet, Variety, Yield
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Tarla Bitkileri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 171
Özet
Bu çalışma 2023 ve 2024 yıllarında şeker pancarı (Beta vulgaris var. saccharifera L.) çeşitlerinde farklı söküm zamanlarının verim, verim unsurları ve teknolojik özellikler üzerine etkilerini belirlemek amacıyla Van ilinin Erciş ilçesinde“Tesadüf Bloklarında Bölünmüş Parseller Deneme Deseni”ne göre 3 tekrarlamalı olarak yürütülmüştür. Çalışmada ana parsellere çeşitler (Bernache, Kuzgun, Allanya, Terranova ve Tuna) alt parsellere hasat zamanları (25 Eylül, 10 Ekim, 25 Ekim, 10 Kasım, 25 Kasım) gelecek şekilde planlama yapılmıştır. Denemede, kök-gövde verimi, baş+yaprak verimi, gövde çapı, gövde boyu, çatallı gövde oranı, baş+yaprak ağırlığı, gövde ağırlığı, yaprak alan indeksi, şeker verimi, biyomas verimi, hasat indeksi, şeker oranı, α-amino azotu, kül yüzdesi, usare safiyeti, kuru madde oranı ve mark varlığı gibi parametreler incelenmiştir. Çalışma sonucunda, deneme yılları ile birleştirilmiş yıllar ortalama değerlerine ait varyans analizi incelendiğinde, 2024 yılına ait şeker oranı, usare safiyeti, kuru madde oranı ve 2023, 2024 ile birleştirilmiş yıllara ait mark varlığı oranı dışındaki tüm parametreler üzerinde çeşitler arasında istatistiksel olarak önemli farklılıkların olduğu tespit edilmiştir. Bununla birlikte, değişik dönemlerde yapılan hasatların tüm parametreler üzerindeki etkisi de istatistiksel olarak önemli bulunmuştur. 2023 ve 2024 deneme yıllarında sırasıyla; en yüksek kök-gövde verimi 11470.42 kg/da ve 11207.74 kg/da olarak elde edilmiştir. Her iki deneme yılında da en yüksek kök gövde verimi değerleri sırasıyla; 13009.26 ve 12705.09 kg/da Terranova çeşidinin, 25 Kasım hasat dönemi uygulamalarından elde edilmiştir. Şeker pancarında hasat zamanı geciktikçe kök gövde veriminde artışların olduğu tespit edilmiştir. Şeker verimi bakımından ise, 2023 deneme yılında en yüksek değer (2679.86 kg/da) Terranova çeşidinin, 25 Kasım hasat dönemi uygulamalarından elde edilirken, 2024 deneme yılında ise (2578.37 kg/da) Tuna çeşidinin, 25 Kasım hasat dönemi uygulamalarından tespit edilmiştir. Ancak birleşik yıllar ortalama değerlerine göre, en yüksek şeker verimi değeri 2537.01 kg/da ile Terranova çeşidinin 25 Kasım söküm tarihinden elde edilmiştir. Kök-gövde verimi ve şeker veriminde, hasat zamanlarındaki gecikme ile artışların olduğu, erken sökümlerde kök-gövde ve şeker veriminde düşüşlerin olduğu belirlenmiştir. Ayrıca, araştırmada ele alınan karakterler arasındaki ikili ilişkiler (korelasyon analizi) incelendiğinde; kök gövde verimi ile gövde çapı, gövde boyu, çatallı gövde oranı, gövde ağırlığı, şeker verimi, biyomas verimi, hasat indeksi, şeker oranı ve kuru madde oranı gibi parametreler arasında istatistiksel olarak %1 seviyesinde, usare safiyeti ile arasında %5 seviyesinde önemli ve olumlu ilişkinin olduğu belirlenmiştir.
Özet (Çeviri)
This study was conducted in 2023 and 2024 in Erciş district of Van province to determine the effects of different harvest times on yield, yield components, and technological traits in sugar beet (Beta vulgaris var. saccharifera L.) varieties. The experiment was carried out using a“Split Plots in Randomized Blocks Trial Design”with three replications. Cultivars (Bernache, Kuzgun, Allanya, Terranova, Tuna) were assigned to main plots, and harvest times (September 25, October 10, October 25, November 10 and November 25) were assigned to subplots. Parameters such as root-stem yield, head+leaf yield, stem diameter, stem length, forked stem ratio, head+leaf weight, stem weight, leaf area, sugar yield, biomass yield, harvest index, sugar content, α-amino nitrogen, ash percentage, juice purity, dry matter content, and mark presence were investigated. As a result of the study, when the variance analysis of the average values of the trial years and the combined years was examined, statistically significant differences were found between the varieties on all parameters except for the sugar content, juice purity, dry matter content for 2024, and the brand presence ratio for the years combined with 2023 and 2024. Furthermore, the effect of harvests in different periods on all parameters was also found to be statistically significant. The highest root and shoot yields of 11470.42 kg/da and 11207.74 kg/da were obtained in the 2023 and 2024 trial years, respectively. The highest root and shoot yields in both trial years, 13009.26 and 12705.09 kg/da, respectively, were obtained from the Terranova variety during the November 25 harvest period. It was determined that root and shoot yield increases with the delay in sugar beet harvest. In terms of sugar yield, the highest value (2679.86 kg/da) was obtained from the November 25 harvest period of the Terranova variety in the 2023 trial year, while the highest value (2578.37 kg/da) was obtained from the November 25 harvest period of the Tuna variety in the 2024 trial year. However, according to the combined year average values, the highest sugar yield of 2537.01 kg/da was obtained from the November 25 harvest date of the Terranova variety. It was determined that root-stem yield and sugar yield increased with delays in harvest times, while early harvests resulted in decreases in root-stem and sugar yield. Additionally, when the pairwise relationships (correlation analysis) among the traits examined in the study were evaluated, a statistically significant and positive correlation was found at the 1% level between root-stem yield and parameters such as stem diameter, stem height, ratio of branched stems, stem weight, sugar yield, biomass yield, harvest index, sugar content, and dry matter content, and at the 5% level with juice purity.
Benzer Tezler
- Farklı tipteki şeker pancarı (Beta vulgaris var. saccharifera L.) çeşitlerinde değişik hasat zamanlarının verim ve bazı kalite özellikleri üzerine etkilerinin belirlenmesi
Effects of different harvest times on yield and some quality parameters of different type sugar beet (Beta vulgaris var. saccharifera L.) cultivars
BEKİR TOSUN
Yüksek Lisans
Türkçe
2014
ZiraatSüleyman Demirel ÜniversitesiTarla Bitkileri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. TAHSİN KARADOĞAN
- Şekerpancarı ıslahında hızlandırılmış ıslah yönteminin kullanılma potansiyelinin belirlenmesi
Determination of the potential of using accelerated breeding method in sugar beet breeding
HASAN HÜSEYİN DEDE
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
ZiraatErciyes ÜniversitesiTarımsal Biyoteknoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEHMET ARSLAN
- Heterodera schachtii (Schmidt 1871)'nin Niğde ili şeker pancarı ve lahana üretim alanlarındaki durumu ve popülasyon dalgalanması ile dayanıklı çeşitlerin belirlenmesi
Prevelance and population dynamics of Heterodera schachtii (Schmidt, 1871) in sugar beet and cabbage production areas of Niğde and screening of resistant cultivars
GÜLSÜM BADEL AKYOL
Doktora
Türkçe
2024
ZiraatNiğde Ömer Halisdemir ÜniversitesiBitki Koruma Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HALİL TOKTAY
PROF. DR. MUSTAFA İMREN
- Şeker pancarı (Beta vulgaris L.) bitkisinde agrobacterium aracılığıyla herbisitlere karşı dirençlilik gen aktarım çalışmaları
Agrobacterium mediated geneti̇c transformation of sugar beet (Beta vulgaris L.) against herbicide resistance genes
PARİSA POURALI KAHRIZ
Doktora
Türkçe
2016
BiyoteknolojiAnkara ÜniversitesiTarla Bitkileri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. KHALID M.KHAWAR BHATTI