Sermaye birikimi, uluslararası iş bölümü ve emek süreci bağlamında atık endüstrisi: Ambalaj atığı örneği
Waste industry in the context of capital accumulation, international division of labour and labour process: The case of packaging waste
- Tez No: 968493
- Danışmanlar: DOÇ. DR. TANER AKPINAR
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Çalışma Ekonomisi ve Endüstri İlişkileri, Labour Economics and Industrial Relations
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Akdeniz Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Çalışma Ekonomisi ve Endüstri İlişkileri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Sosyal Politika ve Çalışma İlişkileri Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 243
Özet
Türkiye'de 2000'li yıllarla birlikte toplama-ayrıştırma tesisleri (TAT) ile geri dönüşüm tesislerinin (GDT) sayısı, atık yönetimine ilişkin düzenleme ve politikalarla birlikte hızla artmıştır. Bu gelişme, küresel ölçekte 1980'lerden itibaren kamusal bir hizmet alanı olan atık yönetiminin sermaye birikim alanına açılmasının bir yansımasıdır. Başlangıçta çevre dostu bir ürün olarak geliştirilen plastikler, günümüzde ekolojik sorunların başlıca kaynağı haline gelmiş; bu soruna çözüm ise atıktan meta üretiminde aranmıştır. Atıktan meta üretimi, TAT ve GDT'ler aracılığıyla yürütülen toplama, ayrıştırma ve geri dönüşüm faaliyetleri üzerinden şekillenmektedir. Bu çalışmada, Türkiye atık endüstrisinin sermaye birikim süreçleri ve küresel kapitalizme eklemlenmesindeki rolü plastik ambalaj atıkları üzerinden incelenmektedir. Çalışmada, plastiklerin 1800'lerin sonlarında bir malzeme olarak ortaya çıkışından günümüzde atık yönetimi sorununun merkezine yerleşmesine kadar geçen dönüşüm, malzeme–kapitalizm ilişkisi bağlamında ele alınmıştır. Bu doğrultuda çalışmanın kavramsal ve kuramsal çerçevesi Marxist politik ekonomi yaklaşımına dayanmaktadır. Sermaye birikim sürecinde değer üretimi, emeğin çift yönlü niteliği üzerinden analiz edilmiştir. Buna göre toplama ve ayrıştırma faaliyetleri“değer koruma”, geri dönüşüm faaliyetleri ise“değer üretme”süreçleri olarak ele alınmıştır. Küresel atık ticareti bağlamında ise, geç kapitalistleşen ülkelerdeki atık işleme faaliyetleri“eşitsiz bileşik gelişme”dinamikleri çerçevesinde değerlendirilmiştir. Bu perspektiften hareketle Türkiye'de atık endüstrisinin sermaye birikim süreçleri ve küresel kapitalizme eklemlenmedeki rolünü ortaya koymak amacıyla yürütülen saha araştırmasında, 12 TAT ve GDT yetkilisiyle yarı yapılandırılmış soru formu aracılığıyla yüz yüze derinlemesine görüşmeler gerçekleştirilmiştir.
Özet (Çeviri)
Since the 2000s, the number of sorting facilities and recycling plants in Turkey has increased rapidly, alongside the introduction of new regulations and policies on waste management. This development reflects the broader global trend, beginning in the 1980s, of transforming waste management from a public service into a sphere of capital accumulation. Plastics, initially introduced as environmentally friendly products, have today become a major source of ecological problems; the proposed solution to this issue has been sought in the commodification of waste. The production of commodities from waste includes collection, sorting, and recycling activities carried out by sorting facilities and recycling plants. This study examines the processes of capital accumulation in Turkey's waste industry and its integration into global capitalism through the case of plastic packaging waste. It addresses the transformation of plastics—from their emergence as a material in the late nineteenth century to their central position in contemporary waste management—within the framework of the material–capitalism nexus. In this framework the study approaches the issue from the Marxist political economy perspective. The production of value in the process of capital accumulation is analyzed through the dual character of labor. In this context, collection and sorting activities are viewed as processes of“value preservation,”whereas recycling activities are considered as processes of“value production.”Within the context of the global waste trade, waste-processing activities in late-capitalizing countries are evaluated through the dynamics of“uneven and combined development.”From this perspective, in order to reveal the processes of capital accumulation in Turkey's waste industry and its role in integration into global capitalism, a field study was conducted through face-to-face, in-depth interviews with 12 sorting facilities and recycling plants representatives, using a semi-structured questionnaire.
Benzer Tezler
- 8. Cumhurbaşkanı Turgut Özal'ın siyasi biyografisi
8th President Turgut Özal's political biography
SAMİ ORÇUN ERSAY
Doktora
Türkçe
2024
Siyasal BilimlerGalatasaray ÜniversitesiSiyaset Bilimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HÜSEYİN ÖZGÜR ADADAĞ
- Türkiye'de 1980'den günümüze devlet-ekonomi ilişkisinin değişen niteliğine bütçe perspektifli bir bakış denemesi -siyasal bir metin olarak bütçe-
Başlık çevirisi yok
FATİH YAŞLI
Yüksek Lisans
Türkçe
2003
Siyasal BilimlerAbant İzzet Baysal ÜniversitesiSiyaset Bilimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. LEVENT KÖKER
- Türkiye'nin ekonomik gelişmesinde tarımın parasal sorunları ve tarımsal kredi uygulaması
Başlık çevirisi yok
AHMET CEMAL SİVASLIGİL
- Türkiye'de ekonomik büyümenin kaynaklarının analizi
Analysis of sources of economic growth in Turkey
BAŞAK KARŞIYAKALI
- Birikimin toplumsal yapısı yaklaşımından hareketle Türkiye'de (1945-2005) sermaye birikiminin toplumsal yapısının incelenmesi
To examine the social structure of accumulation in Turkey (1945-2005) in view of the social structure of accumulation approach
SERVET AKYOL