Faaliyet tabanlı maliyetleme ve hizmet sektörü işletmeleri üzerine bir uygulama
Activity based costing and an apply of the system in service business enterprises
- Tez No: 97152
- Danışmanlar: DOÇ.DR. MÜNİR ŞAKRAK
- Tez Türü: Doktora
- Konular: İşletme, Business Administration
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2000
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Marmara Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İşletme Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Muhasebe Finansman Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 202
Özet
Dünyada ekonomik ve teknolojik alanlarda son yıllarda çok hızlı gelişmeler olmuş, bu gelişme imalat teknolojisinde de kendini göstermiştir. Bilgisayarların kullanılmaya başlanması önceleri sadece el emeğiyle yapılabilen birçok işlemin daha hızlı, daha kaliteli ve daha doğru biçimde yapılmasını sağlamıştır. Böyle bir ortam da üretilen mamul ve hizmetlere doğrudan yüklenebilen maliyetlerin payını azaltmış, önceleri dolaylı olarak yüklenebilen maliyetlerin niteliklerinde değişiklik olduğu gibi paylarını da arttırmıştır. işletmelerde ileri üretim teknolojilerinin kullanılmasıyla geniş ölçüde uygulama alanı bulan bilgisayar kontrollü üretim teknolojilerinin maliyetler üzerindeki etkileri 80'li yıllarda çeşitli araştırmalara konu olmuştur. Bu araştırmalarda genel olarak üç temel amaç ön plana çıkarılarak şu üç yaklaşımdan bahsedilmiştir: 1. Global rekabet ortamında daha sağlıklı kararlar almayı kolaylaştıracak yaklaşımlar, 2. Kaynak kullanımında kayıpları azaltıp etkinliği artırmaya yönelik yaklaşımlar, 3. Birim maliyetlerin daha sağlıklı hesaplanmasına yönelik yaklaşımlar. Bu yaklaşımların çıkış noktasını, geleneksel maliyet yöntemlerinin bugünün teknolojik ortamında yetersiz kalışı oluşturmaktadır. Günümüzde kısa sürelerde daha yüksek kalitede ve daha çeşitli mamuller üretebilen işletmeler, rakipleriyle rekabet edebilmekte, kârlılıklarını artırabilmektedirler, önceleri amaç, az sayıda mamul çeşidiyle, fakat çok miktarda üretimle daha fazla kâr elde etmek iken, yeni ortamda amaç, daha küçük partiler halinde fakat daha kaliteli ve daha fazla mamul çeşidini düşük maliyetlerle piyasaya sunmak ve böylece kârlılığı arttırmaktır.Bu değişiklik de toplam maliyetler içinde mamul birimlerine önceleri dolaysız olarak yüklenebilen maliyetlerin payını azaltmış, dolaylı olarak yüklenebilen maliyetlerin payını ise artırmıştır. Tabii ki bu durumda da maliyetlerdeki yapısal değişim bu maliyetlerin mamuller ile ilişkilendirilmesi konusunda farklı yöntem arayışlarını zorunlu kılmıştır. Gelişen teknolojiye bağlı olarak, işletmelerde mamul tasarımından başlayıp satış sonrası hizmetleri de kapsayan uzun bir zaman dilimi içerisinde ve değişik aşamalarda birçok yeni faaliyet veya işlem ortaya çıkmıştır. Bu yeni faaliyetlere bağlı olarak oluşan maliyetlerin mamullere yüklenmesi sürecinde eski yöntemlerin kullanılması da hatalı yönetim kararlarına neden olabilmektedir. Bu sorun 80Tı yıllardan itibaren A.B.D.'de de üzerinde en çok durulan ve tartışılan konulardan biri olmuş ve yukarıda bahsi geçen çeşitli yeni yaklaşımlar geliştirilmeye çalışılmıştır. Herhangi bir maliyet yönetim sisteminde amaç, yönetime zamanında ve amaca uygun bilgi sağlamaktır. Bu bilgi, mamul üretiminde ve hizmet sağlanmasında işletme kaynaklarının daha iyi yönetilmesini sağlar ve işletmenin maliyet, kalite ve kârlılık yönünden rekabet edebilme özelliğini arttırır. Maliyet yönetimi yaklaşımı çerçevesinde daha sağlıklı birim maliyetinin hesaplanabilmesinde "kullanılan yöntemlerden birisi de faaliyet tabanlı maliyetleme (FTM) yöntemidir. FTM kârlılık, işgücünden faydalanma, dağıtım kanalları ve diğer yönetim sorunları gibi faktörleri içine alarak faaliyet tabanlı yönetimi (FTY) de kapsamıştır. özetle FTM yaklaşımında kaynakları faaliyetlerin tükettiği ve bu nedenle de oluşan maliyetlerin mamullere o mamul üretilirken gerçekleştirilen faaliyetlerden hareketle dağıtılmasının daha uygun olduğu savunulur. FTM yöntemine dayalı maliyet sisteminde, faaliyetlerin tükettiği kaynakların bileşimiyle oluşan ürünlere ilişkin faaliyetlerin maliyetlerini izlemek için daha çok maliyet dağıtım anahtarı kullanmak suretiyle daha doğru ve gerçekçi maliyet hesaplaması yapılmaya çalışılmaktadır. FTM, özellikle 90'lı yılların geliştirilen bir yöntemi olarak ortaya çıkmış ve öncelikle üretim işletmeleri üzerinde ve özellikle A.B.D.de uygulamaya konulmuştur. R.Cooper ve Robert S. Kaplan bu konuda öncülük etmişlerdir. Sistemin hizmet işletmelerinde uygulanabilirliği ise William Rotch tarafından sağlanmıştır. Günümüzün gelişen dünyasında yeni olan bu konunun ülkemizde de çeşitli endüstri kollarında uygulamalarına yer verilerek geliştirilebileceği ve söz konusu endüstri kollarında kârlılığın artırılabileceği savunulmaktadır. Geleneksel sistemlerin yetersiz kaldığı durumlarda, FTM'nin kullanılması işletmelerimizin alacağı stratejik kararlarda kendilerine ışık tutacak ve böylece işletmelerimiz alacağı kararlarda daha sağlıklı maliyet bilgilerinden hareket edebilecekler, sonuçta da gerek ulusal pazarlarda gerekse de uluslararası pazarlarda hem rekabet güçleri artacak hem de kârlılıkları artacaktır. Bu noktada geleneksel sistemlerin yetersiz yönlerine bir çözümleme arayışıyla olarak ortaya çıkan FTM yaklaşımının benimsenmesi ve buna dayalı sistemin gerek üretim gerekse de hizmet işletmeleri için geliştirilmesi, mamul maliyetlerinin daha sağlıklı hesaplanmasında işletmeler açısından oldukça yararlı olacak ve işletme yöneticilerinin stratejik kararlar alırken gereksinim duydukları bilgileri de sistem üretebilecektir.
Özet (Çeviri)
Recently more rapid developments have happened about economical and technological fields in the world, this development was also occured in manufacturing technology. Starting the usage of computers provided making many operators more rapid, more qualified and more accuract, which were merely paid for work previously. Such an environment reduced the portisn of the costings which can be directly given to the products and service. Both the qualities of costings, which could be indirectly given previously altered and increased the portions. The effects of the computer controlled production technologies on costing, which was widely applied by the usage of advanced production technologies in business enterprises, was a matter of various, researches in the 80's. Those three approaches were told by being the most urgent thing generally in these researches. 1 The approaches which make simplier to give more correct decisions in global competition environment. 2.The approaches which aim to reduce loss in the source usage and to increase the efficiency. 3.The approaches which aim to figure out more accurately unit costs. Starting point of these approaches depends on insufficient of traditional cost methods today's technological environment. Nowadays, business enterprises, which produce more qualified and more various product in short times, rival and increase their profits. The aim in the new environment is to represent more qualified and much more products in small parties with low costs and to icrease the profit while the aim was to gain more profit by less number of variety products to the more amount of products before. This amendment decreased the portion of costs which was directly given to the product units in total costs before and- increased the portion of costs which was indirectly given. The structural change in costs obliged to search different method on relating to costs with products. Depending on advanced technology, many new activities and operations occured beginning from product concept and including services after sale in a long time period and various stages. The usage of old methods can also cause mistaken management decisions in the stage the costs give to the products, which occur based on these new activities. The problem has been one of the most discussed subjects and it has been tried to improve new approaches mentioned above. The aim on any other cost management system is to provide appropriate information to the management on time. This information provides the correct management of business enterprise sources in production and services and increases the feature of rivaling fron the point of costs, quality and profit. One of the methods which used to estimate more accurate unit cost is activity-based costing method from the point of cost management approach. ABC profit contains activity-based management including the factors like benefit from productive power, distribution channels and other management problems. In short, it is supported that sources consume activities and therefore costs distribute products depending on the activities on the production phase. In the cost system based on ABC, more accurate and realistic cost estimation has been tried to do by using more cost distribution keys to follow the costs of activities concerning the products which activities consume the source composition. ABC has been coming out as a method of the 90's and put into use on the production enterprises firstly and especially in the USA R.Cooper and Robert S.Kaplan were the initiator of this matter. The feasibility of the system in service business enterprises was provided by William Rotch. Nowadays in the developing world, this new subject can be developed by putting into practice in-industrial fields in our country and it is supported that it can increase the profit in these industrial fields. In these cases, that traditional systems are insufficient, the uasge of ABC offer a solution for the enterprises strategical decisions and business enterprises begin from more appropriate cost information in their decisions finally, in both national and international markets, they will increase both their competitive power and their profit. In this point, considering ABC approach as a soution for the insufficient of traditional systems and developing the system based on for both production and the service besiness enterprises will be more useful for the enterprises in the estimatiom of product costs and business managers can produce necessary information while taking decisions.
Benzer Tezler
- Taşımacılık sektöründe faaliyet tabanlı maliyet yönetim sistemi ile bütünleşik kalite maliyetleme: Bir uygulama
Quality costing systems integrated with activity-based cost management systems on transportation sector: An application
P. BAŞAK KONUK
- Teknoloji tabanlı kontrol sistemlerinin personelin bireysel performans, iş tatmini ve motivasyon üzerindeki etkileri: Taşımacılık sektöründe bir uygulama
The effects of technology based control systems on individual performance, job satisfaction and motivation: An application in transport sector
ELİF SEVİM
Yüksek Lisans
Türkçe
2016
UlaşımOkan ÜniversitesiLojistik Yönetimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. AVNİ ZAFER ACAR
YRD. DOÇ. DR. AHMET MURAT KÖSEOĞLU
- Sağlık kurumlarında faaliyet tabanlı maliyet( Bir kamu hastanesi örneği)
Activity - based costing in health facilities ( an example of a public hospital )
EBRU AYVAZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2015
Sağlık Kurumları YönetimiBeykent Üniversitesiİşletme Yönetimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEHMET FİKRET GEZGİN
- Bankacılık sektöründe dış kaynak çalışan yönetiminin iyileştirilmesinde bilgi teknolojileri kullanımına yönelik bir uygulama
An application to use information technologies to improve management of outsourced employee in the banking industry
SEREN AKBABA
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
İşletmeİstanbul Teknik Üniversitesiİşletme Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. NİHAN YILDIRIM
- Açık deniz platformlarının konumlandırılması için konum belirleme sistemlerinin entegrasyonu
Positioning systems integration for locating offshore platforms
MAHMUT OLCAY KORKMAZ
Doktora
Türkçe
2012
Jeodezi ve Fotogrametriİstanbul Teknik ÜniversitesiGeomatik Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. RAHMİ NURHAN ÇELİK