Dramatik tasarımda aksiyon-olay dizisi bağlamı ve uygulama modelleri
The Relation of action-plot and its models of application in dramatic design
- Tez No: 99730
- Danışmanlar: PROF. DR. MURAT TUNCAY
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Sahne ve Görüntü Sanatları, Performing and Visual Arts
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2000
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Dokuz Eylül Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Sahne Sanatları Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 226
Özet
Metinli tiyatronun birincil öğesi olan drama(oyun), hem yazın hem tiyatronun alanlarıyla ilişkili gibi görünmektedir. Ancak dramayı yazından uzaklaştıran başlıca nitelik, onun sözsüz de varolabilmesidir. Tiyatro ise, opera, bale, radyo ve TV oyunları, sinema gibi, onun ifade biçimlerinden biridir. Dramanın temel öğeleri, olay dizisi, kişileştirme, diyalog ve düşüncedir. Olay dizisi, kişileştirme ve diyalog dramanın biçimini oluştururken, düşünce içeriğini oluşturmaktadır. Aristotelesçi tiyatroda dramanın temel öğesi olay dizisidir. Dramanın gelişim süreci içinde, öteki öğeler de olay dizisi kadar önemsenmiştir. Dramatik tasarımın temel öğeleri ancak oyun kişisinde bir bireşim halini alarak tiyatral bir forma bürünebileceği için kişileştirme de dramanın yaşamsal öğesi durumundadır. Dolayısıyla oyuncu da tiyatronun asal öğesidir. Diyalog ise, oyundaki eylemi ilerleterek anlamı oluşturma bağlamında önem kazanmaktadır. Oyunun düşünsel içeriği deyince, tema- önerme-mesajı anlıyoruz. Tema konuya egemen olan başlıca düşüncedir; önerme tema ile ilgili bir yargıyı, dramatik formdaki çatışmalarla geliştirilen bir eylemi belli bir sonuca götürerek kanıtlamayı hedefler; mesaj ise önerme ile ilgili bir sonuçtur. Olay dizisi, bir oyunun öyküsünün, sanatsal etki yoluyla belli bir düşünceyi seyirciye iletmek amacıyla, düzenlenmiş halidir. Zincirleme bir gelişim içerir. Kapalı biçimde olay dizisinin başlıca öğeleri serim-düğüm- çatışma-doruk-çözümdür. Olay dizisi bir oyunun öyküsünün geliştiği dışsal dokudur; onun hareket tarzını ve yönünü belirleyen, bir anlamda onun iskeleti sayılabilecek yapıya da“dramatik aksiyon”denmektedir. Dramatik aksiyon olay dizisinin derin dinamiğidir. Oyunun temel anlamını ortaya çıkaran darmatik aksiyon, kapalı ve açık biçimli oyunlarda doğrusal, bazı absürd oyunlarda da dairesel hareket eder. Kapalı biçimli oyunlarda tek bir çizgi halinde, süreklilik göstererek ileriye doğru hareket eder; düğüm noktalarında kırılır; gerilimle yükselir ve düşer. Açık biçimli oyunlarda,ilerleyişi kesiklidir ve yayılma gösterir. Dairesel hareket ise, onun tek hareket biçimi olmamakla birlikte, yalnızca absürdde görülür. Bu çalışmada kapalı biçimde doğrusal harekete örnek olarak antik, Elizabeth dönemi, analitik, iyi kurulu oyun, durum ve atmosfer oyunları; açık biçimde doğrusal harekete örnek olarak da bir absürd oyun model alınmış ve incelenmiştir.
Özet (Çeviri)
Drama, the essential element of textual theatre, seems to be related to the fields of both literature and theatre. What distinguishes drama from literature is, however, that it can also exist without words. And theatre is one of its forms of expression, such as opera, ballet, radio and TV plays or cinema. The main elements of drama are plot, characterisation, dialogue and thought. While the first three make the form of drama, the last one stands for content. The basic element of drama in Aristotelian-theatre is plot. The other elements have also been considered so important as plot in the development process of drama. Since the main elements of dramatic design can only take a theatrical form by combining into a character of the play, characterisation can also be regarded as the vital element of drama. So the player is the main element of drama, too. Dialogue, by advancing the action in the play, gains importance through its contribution to the meaning. The thought of the play means theme-position-message. Theme is the main thought that dominates over the subject; targets at proving a judgement of theme and an action developed through the conflicts in dramatic form by taking it to a certain conclusion; and message is a conclusion related to suggestion. Plot is the arrangement of a play so as to communicate the audience a certain thought through an artistic effect. It comprises a continual development. The main elements of plot in the closed form are“introduction- knot-conflict-climax-resolution”. Plot is the exterior part in which the story of a play develops. And the structure that determines its style of movement and direction is called“dramatic action”, which can be considered as its skeleton. Dramatic action is the deep dynamics of the plot. Revealing the basic meaning of the play, dramatic action moves in a linear way in closed and open plays while in a circular way in some absurd plays. It moves forward in an uninterrupted single line in closed plays; it is shattered at points of knots it rises with tension and then falls. It shows an interrupteddevelopment in open plays and it also spreads. Circular movement is only peculiar to the absurd though absurd may have some other forms of movement. In this study we have taken an antique play, an Elizabethan play, an analytic play, a well-made play, a situational play and a play of atmosphere to show the linear movement in a closed way; and we have taken an absurd play as our model to show the linear movement in an open way and then analysed it.
Benzer Tezler
- Adalet Ağaoğlu insan ve eser
Başlık çevirisi yok
KAMURAN ERONAT
Doktora
Türkçe
2004
Türk Dili ve EdebiyatıDicle ÜniversitesiOrtaöğretim Sosyal Alanlar Eğitimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. RAMAZAN KORKMAZ
- Aleksandr Sergeyeviç Puşkin'in Yevgeni Onegin adlı şiir-romanın John Cranko tarafından baleye uyarlanmasına yönelik bir inceleme
A review on the adaptation of the Alexander Sergeyevich Pushkin's verse-novel Eugene Onegin by John Cranko
AYDA TUNA ÇİÇEK
Yüksek Lisans
Türkçe
2017
Bale ve DansYaşar ÜniversitesiSanat ve Tasarım Ana Sanat Dalı
YRD. DOÇ. DR. ÖZGE USTA
- İncil, Oscar Wilde ve Richard Strauss bağlamında Salome olgusuna yönelik bir inceleme
An analysis of the Salome phenomenon in the context of the bible, Oscar Wilde and Richard Strauss
EMRE ÇETİNER
Yüksek Lisans
Türkçe
2016
Sahne ve Görüntü SanatlarıYaşar ÜniversitesiSanat ve Tasarım Ana Sanat Dalı
YRD. DOÇ. DR. ÖZGE USTA
- Sahne kostümünde tasarım ve Osmanlı sarayını konu alan tarihsel oyunlarda kostüm analizi
Başlık çevirisi yok
SELDA KULLUK YERDELEN
Doktora
Türkçe
2003
Sahne ve Görüntü SanatlarıDokuz Eylül ÜniversitesiSahne Sanatları Ana Sanat Dalı
YRD. DOÇ. DR. AYŞEGÜL ORAL ÖZER
- Dramatik metinde motif kullanımı
The use of motif in dramatik texts
FUNDA ÖZŞENER
Doktora
Türkçe
2010
Sahne ve Görüntü SanatlarıDokuz Eylül ÜniversitesiSahne Sanatları Ana Sanat Dalı
PROF. DR. MURAT TUNCAY