Hübanname ve Zenanname'de metin - resim ilişkisi
Image-text relationship Hubanname and Zenanname
- Tez No: 100264
- Danışmanlar: PROF. DR. GÜNSEL RENDA
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Güzel Sanatlar, Sanat Tarihi, Fine Arts, Art History
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2001
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Hacettepe Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Sanat Tarihi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 326
Özet
“Hûbânname ve Zenânname'de Metin-Resim İlişkisi”başlıklı yüksek lisans tezinde, İÜK T. 5502 numaraya kayıtlı bulunan Hûbânname ve Zenânname yazmasındaki metin-resim ilişkisi, minyatürlerin dönemin resim sanatı içindeki yeri ve yazmayı resimleyen sanatçının üslubu ve kimliğinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Dünyanın çeşitli milletlerinin erkek ve kadınlarının anlatıldığı Hûbânname ve Zenânname 'yi 18. yüzyıl şairlerinden Fazıl Enderunî yazmıştır. Hûbânname içinde geçen tarih beyitinden, 1 793 yılına tarihlenmektedir. Eserde, Hûbânname bölümünde otuzdokuz, Zenânname bölümünde kırküç adet olmak üzere toplam sekseniki guvaş resim yer almaktadır. Bunların içinde, bir dünya haritası, metinde hikayeleri anlatılan. beş konulu sahne ve yetmişaltı tek figür bulunmaktadır. Dünyanın çeşitli milletlerinin erkek ve kadınlarının tasviri olan bu tek figürler, ülkelerinin yerel özelliklerini yansıtan bir manzara kesiti önünde, ait oldukları ülke insanının fiziksel özellikleri ve kıyafetleriyle resmedilmişlerdir. Yazmanın resimlerinin incelenmesi ve hazırlanan katalogun sonucunda, metinlerle resimlerin büyük oranda örtüştükleri saptanmıştır. Metinde bahsedilen ülke insanının fiziksel görünüşü, giysileri veya ülkesinin özelliklerinin ya da taşıdığı eşyaların resimlere yansıdığı görülür. Metinle resimler arasında bulunan bu benzerliklerden, yazmayı resimleyen sanatçının metni mutlaka okumuş olduğu anlaşılmaktadır. Hûbânname ve Zenânname'rim resimlerindeki üslup birliği tek sanatçı tarafından resimlendiğini göstermiştir. Yazmanın sanatçısının yuvarlak yüzlü, küçük ağızlı, pembe yanaklı, yüzde hafif bir gülümseme bulunan boylamasına uzatılmış, bazı anatomik hatalar bulunduran figür üslubunun yanı sıra doğa kesitlerinin betimlemesinde oldukça başarılı olduğu görülür. Figür üslubunda geleneksel anlayışa yakınlık, manzara resimlerinde batı resmi tekniklerinin başarıyla uygulanması, 1 8. yüzyıl Osmanlı resim sanatının en belirgin özelliğidir. Bu niteliklerin Hûbânnameve Zenânname'nin resimlerinde de izlenmesi, 1793 tarihli bu eserin, döneminin resim sanatının özelliklerini yansıttığını ortaya koyar. Ressamın metni okuyabilecek birisi olması, yazmayı resimleyen kişinin, Osmanlı vatandaşı Müslüman ya da gayrimüslim bir sanatçı olabileceğini düşündürür. Bugün Varşova Üniversitesi Kütüphanesi'nde bulunan, 1779-1780 tarihli, bir Rum sanatçı tarafından hazırlanmış albümle (T. 171) olan üslup benzerliği, Hûbânname ve Zenânname'yi de aynı Rum sanatçının resimlediği fikrini vermektedir. 18. Yüzyıl öncesine ve sonrasına ait kıyafet albümleri ve seyahatnamelerdeki gravürlerle yazmanın resimleri arasında, duruş ve giysilerde benzerlikler bulunduğu belirlenmiştir. Bu durum, yazmayı resimleyen sanatçının metinde anlatılan ülkelerin kadın ve erkeklerini görselleştirirken, fiziksel görünüşler ve bölgenin giysilerini belirlemede, bu tür kıyafet albümleri ve gravürlü seyahatnamelerden yararlanmış olduğunu göstermektedir. Ancak, Hûbânname ve Zenânname, hemen hemen tamamı metinsiz kıyafet albümlerinden farklı olarak edebi içerikli bir metne sahiptir. Bu nedenle bir kıyafet albümü değil, resimlenmiş bir edebi eser olarak değerlendirilmesi gerekir.
Özet (Çeviri)
The subject matter in this master thesis is image-text relationship in Hûbânname and Zenânname manuscript in Istanbul University Library (T.5502) and it intends to discover the identity and style of the artist who painted the minatures and also determine the significance of this manuscript in 18th century Ottoman painting. Hûbânname and Zenânname was written by the 18th century poet, Fazıl Enderunî. The book is about women and men from several nations of the world. From the chronogram of Hûbânname indicates the date 1206(1793). In the book there is a total of eighty-two gouache paintings. Thirty-nine of these paintings are in the Hûbânname and forty-three are in the Zenânname. These paintings consist of a world map, seventy-six single figures and five scenes with a several figures. The single figures are women and men from various nations of the earth. These figures reflect the physical characteristics and clothes of the nation they are representing. In the background some characteristics of their country are shown. Research over the paintings of the manuscript has shown that the paintings and the text are in accordance with each other. We saw that physical features and clothes of the people and the characteristics of their country explained in the text are also depicted in the paintings. This indicates that the painter of the book read the text carefully before illustrating the text. The unity of style in Hûbânname and Zenânname miniatures indicates that they were painted by a single painter. The painter is very successful in painting nature in the background. His slender figures have a round face, small mouth, pink cheeks and a slight smile; Some figures though display anatomic mistakes. The figures reflect a more traditional manner of painting but certain techniques of western painting are visible. In other words, the illustrations of Hûbânname and Zenânname dating from 1793 reflect the characteristics of Ottoman painting in thisIV period. Since the painter is someone who can read the text, we can assert that he was a Muslim or a non-Muslim citizen of the Ottoman Empire. The similarities between the paintings of Hûbâımame and Zenânname and the paintings an album in Warsaw University dated 1779-1780 prepared by a Greek artist made us think that the paintings in Hûbâımame and Zenânname were perhaps drawn by the same painter. There are similarities in the figures' clothes and poses between the paintings of this manuscripts and the engravings in 18th century books of travels and costume albums. This means that the artist who painted the manuscript, while painting the physical appearances and clothes of the men and the women in the countries described in the text, must have made use of these costume albums and illustrated books of travels. However, Hûbânname and Zenânname, unlike the costume albums without any texts, consists of a text with a literary content. Therefore, it can not be called as a costume album, but it should be regarded as an illustrated literary work.
Benzer Tezler
- Enderunlu Fazıl Divanı (metin-inceleme)
Enderunlu Fazil's Divan (text-analysis)
ESRA BEYHAN
Doktora
Türkçe
2021
Türk Dili ve EdebiyatıDokuz Eylül ÜniversitesiOrtaöğretim Sosyal Alanlar Eğitimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. İLYAS YAZAR
- Enderunlu Fazıl – Hûbân-nâme (Tenkitli metin)
Enderunlu Fazıl – Hûbân-nâme (Edition critique)
KAMİLE PALTA
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Türk Dili ve EdebiyatıAkdeniz ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. FURKAN ÖZTÜRK
- Seyyid Lokman'a atfedilen eserlerin tezhip açısından incelenmesi
Examination of the works attributed to Seyit Lokman in terms of illumination
MELİKE ÖZÇETİN
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Güzel SanatlarNecmettin Erbakan ÜniversitesiGeleneksel Türk Sanatları Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ÇİĞDEM ÖNKOL ERTUNÇ