Seyyid Lokman'a atfedilen eserlerin tezhip açısından incelenmesi
Examination of the works attributed to Seyit Lokman in terms of illumination
- Tez No: 879744
- Danışmanlar: DOÇ. DR. ÇİĞDEM ÖNKOL ERTUNÇ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Güzel Sanatlar, Fine Arts
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Necmettin Erbakan Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Geleneksel Türk Sanatları Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Geleneksel Türk Sanatları Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 160
Özet
Türk minyatür sanatının bağımsız olarak geliştiği en karakteristik devir Osmanlı devridir. Türkler nerede hüküm sürmüşlerse sanatları ve uygarlıklarını oraya getirmişlerdir ve süslemeye etki ederek farklı üsluplar doğmasına sebep olmuşlardır. Genişleyen topraklar sanatın zenginleşmesine ve o zamana kadar uygulanmış olan konuların benimsenerek yeni üsluplar doğurmasına sebep olmuştur. Osmanlı döneminde saray atölyelerinde çalışan nakkaşlar eserleri yabancı etkilerden uzak kendi gelenek ve göreneklerini ön planda tutacak şekilde meydana getirmişlerdir. Osmanlı döneminin bir diğer önemli konusu tarih yazıcılığı yani şehnameciliktir. Şehnameler, hükümdarların yaşam öykülerini, fiziksel özelliklerini, üstün başarılarını anlatan bir yazı türüdür. Şehnameciler, görevli oldukları padişahların ve önceki dönemlerin önemli konularını ve yaşanan olaylarını anlatan kişilerdir. Bu dönemde şehnamecilikte önemli bir yeri olan Seyyid Lokman'ın adı sıkça görülmektedir. Ehl-i Hiref kayıtlarına bakıldığında saray nakkaşhanesinde görev yaptığı ve bunun neticesinde pek çok eserin ortaya konulmasında etkili olduğu anlaşılmaktadır. Seyyid Lokman'ın saray nakkaşhanesi için yaptığı birçok eser vardır. Bu eserlerin yapımına 977/1569 tarihinde başlamıştır ve toplamda yirmi altı yıl şehnameci olarak görev yapmıştır. Seyyid Lokman'a atfedilmiş sekiz farklı eser bulunmaktadır. Bu eserler farklı müze ve kütüphanelerde yer alır. Eserlerin farklı ciltleri ve nüshaları bulunmaktadır. Eser analizlerinin yapılması için yapılan araştırmada toplamda 426 tezhipli sayfaya ulaşılmıştır. Seyyid Lokman'a atfedilen eserler birçok araştırma ve yayına konu olmuştur. Ancak eserlere yönelik yapılan araştırmalar genellikle minyatür sanatı üzerine veya yazım dili üzerine yapılmıştır. Ayrıca sekiz eser de kendi içinde farklı araştırmalarda incelenmiştir. Bu eserlerin tezhip incelemelerinin detaylı olarak incelenmemesi araştırmanın seçiminde önemli rol oynamaktadır. Eserler arasında sanatçının farklı tüm yazmalarında bulunan üslubun ortak bir paylaşım merkezi niteliğindeki Selim Hannâme isimli yazma eser çalışma konumuzun temelini teşkil etmektedir. Selim Hannâme nüshası Topkapı Sarayı Müzesi Kütüphanesinde Revan Kitaplığında nr. 1537'de bulunmaktadır. Bu ciltte tezhipli sayfa bulunmamaktadır. III. Murad'a takdim edilen esas nüsha ise yine Topkapı Sarayı Müzesi Kütüphanesinde III. Ahmed nr.3595'te yer alır. Bu nüshada ise toplamda on dört tezhipli sayfaya ulaşılmıştır. Ulaşılan eserlerin tezhipli sayfaları tasarım, teknik, motif ve renk özellikleri açısından detaylı olarak incelenmiştir. Bu incelemeler neticesinde diğer eserlerde bulunan tezyinatla bir üslup birliği saptanarak çizimsel analizlerle desteklenerek dönem tezyini üslubu hakkında saptamalar yapılmıştır.
Özet (Çeviri)
The most characteristic period in which Turkish miniature art developed independently is the Ottoman era. Wherever the Turks ruled, they brought their art and civilization, influencing local ornamentation and giving rise to various styles. The expansion of territories contributed to the enrichment of art, leading to the adoption of previously applied themes and the creation of new styles. During the Ottoman period, the artists (nakkaş) working in the palace workshops produced their works by prioritizing their own traditions and customs, free from foreign influences. Another significant aspect of the Ottoman period is historiography, specifically the writing of shahnames. Shahnames are a type of literary work that narrates the life stories, physical characteristics, and remarkable achievements of rulers. The shahname writers, known as şehnamecis, chronicled significant events and subjects related to the reigning sultan and earlier periods. During this era, Seyyid Lokman, who held a prominent position in shahname writing, is frequently mentioned. Records from the Ehl-i Hiref indicate that he served in the palace nakkaşhane (workshop), contributing significantly to the creation of many works. Seyyid Lokman began producing works for the palace nakkaşhane in 977/1569 and served as a shahnameci for a total of twenty-six years. Eight different works are attributed to Seyyid Lokman, housed in various museums and libraries. These works have different volumes and copies. In the research conducted for the analysis of these works, a total of 426 illuminated pages were identified. The works attributed to Seyyid Lokman have been the subject of many studies and publications. However, research on these works has generally focused on miniature art or the writing style. Furthermore, each of the eight works has been examined in different studies. The lack of detailed examination of the illuminations in these works played a significant role in the selection of this research topic. Among these works, the manuscript“Selim Hanname,”which serves as a common point of reference for the artist's style across all his manuscripts, forms the basis of our study. A copy of the“Selim Hanname”is located in the Revan Library of the Topkapi Palace Museum Library, cataloged as number 1537. This volume does not contain any illuminated pages. The primary copy, presented to Sultan Murad III, is also in the Topkapi Palace Museum Library, cataloged as III. Ahmed number 3595. This copy contains a total of fourteen illuminated pages. The illuminated pages of the identified works have been examined in detail in terms of design, technique, motif, and color characteristics. As a result of these examinations, a stylistic unity was identified with the decorations found in other works. This unity was supported by graphical analyses, leading to conclusions about the ornamental style of the period.
Benzer Tezler
- Surname-i Hümayun ve Surname-i Vehbi bağlamında Nakkaş Osman ve Nakkaş Levni
A Comparison on Surname-i Hümayun and Surname-i Vehbi
SÜREYYA EROĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2000
Sanat Tarihiİstanbul Teknik ÜniversitesiSanat Tarihi Ana Bilim Dalı
PROF. SEMRA ÖGEL
- Seyyid Lokmân b.Hüseyin el-Âşûrî el-Urmevî'nin Şehinşâhnâme adlı eseri: Metin-inceleme
Shahinshahname of Sayyid Loqman Ibn Hoseyn al-Ashuri al-Ormavi: Analysis–text
SANİYE SİMLA ÖZÇELİK
Doktora
Türkçe
2023
Doğu Dilleri ve Edebiyatıİstanbul ÜniversitesiDoğu Dilleri ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ALİ GÜZELYÜZ
- Tarih ve hikâye arasında: Seyyid Lokman'ın Zübdetü't-Tevârîh'i
Between history and Story: Seyyid Lokman's Zübdetü't-Tevârîh
MUHAMMET EMİN YÜKSEL
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Türk Dili ve EdebiyatıYıldız Teknik ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ALİ EMRE ÖZYILDIRIM
- Topkapı Sarayı Müzesi Kütüphanesinde bulunan A.3595 envanter numaralı Şehname-i Selim Han minyatürlerinde figür anlayışı
Understanding of figure in Şehname-i Selim Han Miniatures with Inventory number A.3595 in Topkapı Palace Museum Library
SİNEM DURMAZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
El SanatlarıKastamonu ÜniversitesiSanat ve Tasarım Ana Bilim Dalı
DOÇ. RUHİ KONAK