Kişilik hakları açısından yazılı basında eleştiri-yorum hakkı 'Şevki Yılmaz örneği'
Criticism comments right as a rights of personelity on the daily press 'The case of Şevki Yılmaz'
- Tez No: 101657
- Danışmanlar: PROF.DR. UĞUR DEMİRAY
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Gazetecilik, Journalism
- Anahtar Kelimeler: İletişim hakkı, eleştiri-yorum, kişilik haklan, maddi, manevi mesleki değerler, özel yaşam, şeref, haysiyet, basın etiği, hukuksal yaptınm, Rights of communication, criticism-comment, rights of personality, financial, morale, occupational values, private life, honor-dignity, ethics of press, legal sanction
- Yıl: 2001
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Anadolu Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Basın ve Yayın Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 422
Özet
DOKTORA TEZ OZU KİŞİLİK HAKLARI AÇISINDAN YAZILI BASINDA ELEŞTİRİ-YORUM HAKKI Şevki Yılmaz Örneği Seçil BANAR Basım ve Yayımcılık Anabilim Dalı Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Haziran 2001 Danışman: Prof.Dr.Uğur DEMİRAY Bu çalışmanın temelinde, gelişen demokratik toplumlarda günden güne önemli bir güç haline gelen medya diğer bir ifadeyle yasama, yürütme ve yargıdan sonra dördüncü kuvvet olarak anılan basında, ön plana çıkan haber ve yazılarda eleştiri-yorum hakkının, şeref, haysiyet, özel yaşam gibi kişilik haklarının alt unsurları kapsamında nasıl ele alındığı incelenmektedir. Günümüzde kitle iletişim araçları olarak adlandırılan medyanın gelişimi ve yaygın haldeki kullanımı, bir yandan hayatı kolaylaştırıp bilginin demokratikleşmesini sağlarken diğer taraftan, gelişen teknoloji ve buna hizmet eden araçlarla bireylerin kişilik haklarının ve özel yaşam alanlarının ihlali gibi durumlar yaratmaktadır. İlk insan haklan belgelerinden bu yana hukuk düzenlerinde özgürlüklerin sonsuz olmadığı, sınırların ise yasalarla çizilebileceği belirtilmiştir. Bu nedenle demokratik ortamlarda hem kişilik haklan hem de düşüncenin basın yoluyla açıklanması diğer bir ifadeyle basın özgürlüğü, eleştiri-yorum hakkı ve kamu yaran; açık toplum açısından gerekli, anayasalar tarafından da teminat altına alınmış vazgeçilemez unsurlar haline gelmiştir. Ancak özgürlükler yasalara, kamuya ve bireyin kendisine karşı birtakım sorumluluklar getirmektedir. Haber alma, verme özgürlüğü kadar temel kişi hak ve özgürlükleri ile genel ahlak, kamu düzeni ve çıkarlan da hukuk düzenlemelerinde güvence altına alınmıştır. Bugünün gelişmiş kitle iletişim ortamlannda ise basının, bu görevlerin özgürce yapıldığı süreçteki dengesinin bozulduğu gözlenmektedir. Bu nedenle çalışmada basın özgürlüğü, haber ve yazılarda eleştiri-yorum hakkı ile birlikte kişilik haklan, aynca korunan ve zaman zaman çatışan bu değerlerin sınırlan, uygulamadaki sorunlar örnek olay bağlamında ortaya konmaktadır. Çalışmanın kuramsal boyutunda öncelikle eleştiri-yorum hakkına iletişim hakkı ve bu hakkın genel sınırlannın belirlenmesi açısından yaklaşılmıştır. Daha sonra temel insan haklanndan olan iletişim hakkının tanımı, gelişim süreci, uluslararası düzeyde nasıl ele alındığı ve hukukta iletişim hakkını düzenleyen kanunlardan da bahsedilerek, araştırmanın bir ayağım oluşturan haber, değişen habercilik, haberleşme ve işlevleri üzerinde durulmuştur.Ill İkinci bölümde ise kişilik haklan hukuksal sistem içinde ve Türkiye'deki düzenlemeler anlamında incelemeye tabi tutulmuş, kişi kavramı ve kişilik haklarının unsurları, hukuka uygunluk, aykırılık kavranılan, haberin özellikleri açısından ele alınmaya çalışılmıştır. Üçüncü bölümü oluşturan yazılı basın, maddi, manevi ve mesleki değerlerle kişilik haklannın eleştiri-yorum hakkı kapsamındaki saldınlarda koruma ise; uluslararası sözleşmeler, mesleki otokontrol çalışmalan ile toplumsal yaşam ve basın ahlak ilkeleri çerçevesindeki sınırlan ortaya koyar niteliktedir. Basmda yeralan haberlerde eleştiri-yorum hakkı ile kişilik haklanın incelemeyi amaçlayan uygulama anlamındaki son bölümde ise Şevki Yılmaz'ın 1991 tarihinde yapmış olduğu konuşmanın 29 Mayıs 1997 tarihinde Show Haber ve Kanal D Arena programlarında kamuoyuna duyurularak halkın haberdar edilmesi üzerine, gazetelerde çıkan haber ve yazılarla yayınlara karşı açılmış olan davalar, önceki bölümde yer alan kuramsal çalışma çerçevesinde ele alınmıştır. Böylece toplumsal ve siyasal alandaki kişiliklerin; kişilik haklannın, özel yaşam, şeref ve haysiyetlerinin basın yoluyla ihlal edilip edilmediği, haberlerin nasıl aktanldığı, yapılan eleştiri-yorumla kamuoyunun nasıl bilgilendirildiği gibi sorulara yanıt aranmıştır. Eleştiri-yorum hakkının kullanımı sonucu, yayınlarda kişilik haklanna bir müdahalenin olup olmadığı sorununa; varsa hangi ifadelerin ihlal oluşturduğuna, olayın nasıl çözümlendiğine ve cezalandınldığına mahkeme kararlanndan yararlanarak bir yorum getirilmeye çalışılmıştır. Yapılan genel tarama sonunda, özellikle gelişmiş kitle iletişim ortamlarında özgürlüklerin kullanımı sırasında sınırlann asılmasıyla hem basın özgürlüğünün hem de kişilik haklannın zedelenebildiği görülmüştür. Çalışmada, mahkeme kararlarının değerlendirilmesi ile eleştiri-yorum hakkı kullanımı çerçevesinde kişilik haklan ve“Şevki Yılmaz”örneğinde, basını smırlandıncı nitelikteki etik ve hukuksal yaptınmlann varlığı ortaya konulmuştur. Aynca basın özgürlüğü ile kişilik haklan hukuk tarafından korunan, çatışan değerler olmasına rağmen, kamu yaran taşıyan değerin önplana çıktığı da doğrulanmıştır. Sonuç olarak, vazgeçilmez demokratik unsurlardan olan basın özgürlüğü ile kişilik haklannın, etik yaklaşım ve hukuk kurallan çerçevesinde tarafsız olarak değerlendirilmesinin; basma tam bir destek ve koruma sağlanmasında, kişilik haklarının da demokrasi ortamında korunmasında bu alanda çalışan basın mensuplanyla, kanunu uygulayanlann kamu yarannı gözeterek bu haklan kullanmalanndaki gereklilik ortaya konulmuştur.
Özet (Çeviri)
IV ABSTRACT CRITICISM-COMMENT'S RIGHTS AS A RIGHTS OF PERSONELITY ON THE DAILY PRESS The Case of Şevki Yılmaz Seçil BANAR Printing and Publication Major Branch Anadolu University Graduate School of Sociel Sciences, June 2001 Adviser: Prof. Dr. Uğur DEMİRAY This study investigates how to deal with criticism-comment right in news and articles of media, which is the forth power after legislation, administration and judgement, and a growing source of power in developing countries. The study mainly focuses on criticism-comment right under the sub-elements like honor, personal dignity and private life. The development and use of media, which is called mass-communication vehicle, both make our lives easier and more democratic and may create some situations with the help of technology our lives and our personality rights are blocked. Since the human-rights documents, it has been stated that freedom is not eternal and the limits are formed by law. Therefore, the statement of personality rights and thought in democratic situations via media (press), that is; the freedom of press, the right of criticism-comment and the use of public is necessary for the community and has become an inevitable element of life guarded by law. However, the freedom also enforces some responsibilities to law, public and the individual. Not only the right of giving and receiving information but also the right and freedom of personality, general ethics, public regulation and benefits are under the umbrella of law. On the other hand, it is observed that there is an imbalance on these situations in developed Mass- communication environment. Based on the information above,, this study mainly concentrates on the freedom of media (press), the criticism-comment right in news and articles, and also the limits of these values that have some problems among themselves and as an example the problems faced in the application of these elements. In the theoretical part of the study, the communication right as to criticism- comment right and the general limitations of this right were tried to form. Then, the definition of communication right, its development, how to deal with it in international level and the bills which limit the right of communicates were mentioned and news,which is related to the study, the changing news profile, communication and its functions were studied. In the second part, the personality rights were investigated in terms of law system and the regulations in Turkey. Also, the concept of person, the elements of personality rights, the concepts of appropriations and contrary to the law were tried to present in terms of the aspects of news The daily press, the prevention from financial, moral, and occupational attacks in terms of criticism-comment right; international acts, the studies of occupational auto- control and the limitations of public life and press moral guidelines were studied in the third part. In the last part, in which the researcher tried to focus on the right of criticism- comment and the rights of personality in the news which are appeared on the newspapers, the broadcast of“Şevki Yılmaz' s”statement, 1991, on the programs Show Haber and Kanal D Arena on May 29th, 1997 was discussed, news issued on newspaper was searched, and trials against these news were studied. Doing so, some questions like; if these events and activities affect people's honors, private lives and their dignities in a negative way, how the news is transferred and how the public is informed via criticism-comment were tried to answer. While examining if there are any interferences to the rights of personality and when there are what kind of process has been followed, how the problem has been solved and sentenced were tried to example with the help of court records. As a result of the general research, it was observed that especially in developed media (mass communication) environments, both the freedom of press and the rights of personality were damaged by exceeding the limits. In this study, by examining court decisions, the ethical and legal limiting sanctions were staded to be on the agenda as in the example of“Şevki Yılmaz”and the rights of personality in terms of the use of criticism -comment. Although the freedom of press and the rights of personality were the values protected and conflicted by law, the values having public benefit were said to be on the agenda. To sum up, it was put forward that the freedom of press and the rights of personality, which are inevitable elements of democracy, be evaluated neutrality in terms of ethical approach and legal rules; the press be supported and the rights of personality be protected in the environment of democracy with press workers and legislators administrators apply these rights by taking public benefit into consideration.
Benzer Tezler
- Taşınmazların anonim şirketlere sermaye olarak konulması
Contribution of real properties to the joint stock companies
MUHAMMET FATİH ATAKAN BİÇKİCİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
HukukGalatasaray ÜniversitesiÖzel Hukuk Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. FÜLÜRYA YUSUFOĞLU BİLGİN
- Ticari sır, bankacılık sırrı veya müşteri sırrı niteliğindeki bilgi veya belgelerin açıklanması suçu
Disclosure of information and/or documents that are commercial secrets, banking secrets and/or customer secrets
SELİN KURT
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
HukukGalatasaray ÜniversitesiKamu Hukuku Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. VESİLE SONAY EVİK
- Educational reforms in Ethiopia: From the imperial era to the present
Etiyopya'da eğitim reformları: Emperyal dönemden günümüze
SALİH AHMED MAHAMMODA
Doktora
İngilizce
2022
Eğitim ve ÖğretimNecmettin Erbakan ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. İSA KORKMAZ