Liderin kullandığı güç ile çalışanların uyma / direnç davranımları arasındaki ilişkide bireysel çalışma amaçlarının rolü
The Role of work goals in the relation between leader power and employee's type of response
- Tez No: 102557
- Danışmanlar: PROF. DR. SUNA TEVRÜZ
- Tez Türü: Doktora
- Konular: İşletme, Business Administration
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2001
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Marmara Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İşletme (İngilizce) Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 171
Özet
ÖZET Bu araştırmada liderin kullandığı güç tarzına karşı çalışanların göstereceği davranım biçimleri ve çalışma amaçlarının bu ilişkide oynadığı rol incelenmiştir. Daha önce yapılmış olan araştırmalar genel olarak liderin kullandığı uzmanlık ve özdeşlik güçleri için tutarlı sonuçlar verirken, meşru, ödül ve zorlayıcı güçler için çelişkili sonuçlara ulaşılmıştır. Çelişkinin kaynağı çeşitli ortamsal ve kişilik özelliklerine bağlanabilir. Bazı kuramcılar örgütsel koşulların, liderin ve çalışanın özelliklerinin güç-tepki ilişkisinde rolü bulunacağım iddia etmişlerdir. Bu iddialar üzerine gerçekleştirilen araştırmalarda yapılan işin özellikleri, liderin kendine güveni, çalışanın cinsiyeti, statüsü, eğitim seviyesi gibi bazı özellMerinin bu ilişkide rol oynadığına dair işaretler vermiştir. Bu çalışmada, güç-tepki ilişkisinde rol oynayacağı düşünülen iki yeni değişken ele alınmıştır. Bu değişkenlerden bir tanesi“bireysel çalışma amaçlarTdır. Çalışma faaliyeti sürecinde belirli amaçlara ulaşmayı hedefleyen bireylerin, liderin kullandığı farklı güç tarzlarına farklı davrammlar gösterecekleri iddia edilmiştir. Ele alman diğer değişken ”çalışan ile lider arasındaki amaçların benzerlik algısı“dır. Buna göre, çalışanların liderin amaçlarım kendüerininki ile benzer veya farklı algılamalarının liderin kullandığı güce karşı verecekleri davrammlarda farklılık oluşturacağı iddia edilmiştir. Farklı güç tarzlarının davrammlar üzerindeki etkisini incelemek için 10 senaryo gekştirilmiştir. Bu senaryolarda beş güç tarza olan uzmanlık, özdeşlik, meşru, ödül ve zorlayıcı güçlerin yam sıra liderin cinsiyeti de manipule edilmiştir. Senaryolardan sadece bir tanesini okuyan deneklerden senaryodaki liderin isteği ile ilgili olarak nasıl davranacaklarım belirtmeleri istenmiştir. Davrammlar, benimseme, özdeşim ve itaat yoluyla uyma ile açık ve gi^li direnç biçiminde beş boyutta incelenmiş ve araştırmacı tarafından geliştirilen dokuz tc yükseköğretim kuklluifade ile ölçülmüştür. Bununla birlikte, belirli güçleri kullanan liderden memnun olma düzeyi de incelenmiş ve iki ifade ile ölçülmüştür. Bireysel çalışma amaçları için Tevruz ve Turgut (2001) tarafından geliştirilen ”Çalışma Amaçlan Tesf'i kullanılmıştır. Ayrıca senaryoda bahsedilen liderin hangi amaçlara sahip olduğunun algısı için yine aynı anketin kısaltılmış bir formu kullanılmıştır. Arastana Türkiye'nin farklı bölgelerindeki farklı fakültelerinde okuyan son sınıf öğrencileri, yüksek lisans öğrencileri ve özel bir şirkette çalışan toplam 1201 katılımcı üzerinde gerçekleştirilmiştir. Elde edilen sonuçlar daha fazla benimseme ve daha az açık direnç gibi olumlu davranışları ortaya çıkartan en etkili gücün uzmanlık kaynaklı güç olduğunu göstermiştir. Bununla birlikte, güç ve bireysel çalışma amaçlarının etkileşime girerek bazı davrammlarda değişimlere neden olduğu saptanmıştır, özellikle benimseme yoluyla uyma ve gizli direnç davrammlan bu etkileşimle belirlenmektedir. Ayrıca, liderden memnuniyeti ölçen“liderle şevk içinde çalışma”ve“işden ayrılma niyeti”de bu iki değişken arasındaki etkileşimlere bağlıdır. Elde edilen diğer çarpıcı bulgu, lider ile çalışan arasındaki amaç benzerliği ile ilgilidir. Lider-çalışan arasında manevi amaçlar bakımından benzerlik benimseme, özdeşim ve liderden memnuniyete pozitif katkıda bulunurken; maddi amaçlar bakımından benzerlik gizli direnç üzerinde pozitif, liderle şevk ile çalışma üzerinde negatif katkıda bulunmaktadır. Ayrıca, itaat ve liderle şevk içinde çalışma cinsiyet bakımından farklılık göstermektedir.
Özet (Çeviri)
ABSTRACT The aim of the present research is to investigate the relations among leader power, employee's type of response and individual work goals. Previous studies demonstrated consistent findings related with expert and referent bases of power, while contradictory results with legitimacy, reward and coercive bases of power. The reason of these contradictory results may depend on some moderated variables like situational and individual characteristics. Some of the power theorists pointed up that individual characteristics of leader and employee as well as organizational conditions have considerable roles on the power-response relations. Few studies that were conducted to test these claims brought to light that some variables like job requirements, gender, status and education level have effects on that relation. In the present study two moderated variables,“individual work goals”and“perceived similarity in work goals”are examined. It is claimed that employees who intent to reach different goals by working would differ in responses toward leader power. Moreover, the responses would be different in terms of employees' perception that the leader's work goals is similar to or different from their own goals. Ten scenarios were developed in order to investigate the effects of different kind of power on the employee responses. In the scenarios gender of the leader as well as five sources of power (expert, referent, legitimacy, reward and coercive power) were manipulated. Participators read one of the scenarios and recorded how their responses would be like toward the leader request. Five type of responses (internalization, identification, compliance, active resistance and passive resistance) were measured with nine statements developed by the researcher. One other dependent variable was satisfaction with the leadermeasured with two statements. And, to examine the role of“individual work goals”and the employee's perception of the leader's work goals,“The Inventory of Work Goals”developed by Tevruz and Turgut (2001) was used. The sample of the study was 1113 undergraduates and graduates students from different regions and universities of Turkey and 122 employees who work for a private corporation. Analysis indicated that the expert power is the most effective type of power leading to positive responses such as more internalization and less active resistance. Also, internalization, passive resistance and satisfaction with the leader change depending on the interaction between power and work goals. Another remarkable finding is related to the perception of the leader's goals. The perception of similarity between employee's and leader's moral work goals have some positive contribution on tendency of internalization and identification, and satisfaction with the leader. On the other hand, the perceived similarity in material work goals have some positive contribution on propensity to passive resistance and negative contribution on satisfaction with the leader. Additionally, there are differences in compliance and satisfaction with the leader in terms of the employee's gender.
Benzer Tezler
- Liderin sosyal güç kaynakları ile çalışan performansı ve liderin etkililiği arasındaki ilişkiler: Cinsiyet perspektifinden bir araştırma
Leader's social power sources, subordinate performance and leader effectiveness:A gender perspective
DENİZ DİRİK
- The influence of leader power and conflict handling styles on employee outcomes: A study on information technology professionals in turkey
Liderin gücü ve çatışma yönetimi yaklaşımlarının çalışanların tutum ve davranışlarına etkisi: Türkiye'deki bilişim teknolojisi profesyonelleri üzerine bir çalışma
TUNA CENKCİ
Doktora
İngilizce
2013
İşletmeYeditepe ÜniversitesiYönetim ve Organizasyon Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ÜLKÜ DİCLE
- Sağlık sektöründe lider-üye etkileşimi ve iş performansı arasındaki ilişkide Pelz etkisinin düzenleyici rolü
Moderating role of the Pelz effect in the relationship between leader-member exchange and work performance in the health sector
TÜLAY TUNA SARITAŞ
Doktora
Türkçe
2022
Sağlık YönetimiBiruni ÜniversitesiSağlık Yönetimi Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ NURSEL AYDINTUĞ MYRVANG
- Lider-üye etkileşiminin çalışan performansına etkisinde güç kaynaklarının aracılık rolü
The mediating role of power sources in the effect of leader-member exchange on employee performance
SEYRAN DEMİR
- Liderlik tarzlarının uyguladıkları güç kaynakları ve organizasyonel politikaların çalışanların tükenmişlik algısı üzerine etkisi Marmara Bölgesi çalışması
They conform to the leadership style power supplies and burnout effect of perception of organizational politics of employees working in the Marmara Region
GÜLÜMSER ONGUN