Haymana (Ankara) jeotermal alanının hidrojeokimyasal incelemesi
Hydrogeochemical investigation of Haymana (Ankara) geothermal field
- Tez No: 105603
- Danışmanlar: PROF. DR. ŞAKİR ŞİMŞEK
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Jeoloji Mühendisliği, Geological Engineering
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2001
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Hacettepe Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Jeoloji (Hidrejeoloji) Mühendisliği Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 127
Özet
ÖZET“Haymana jeotermal alanı hidrojeokimyasal incelemesi”konulu yüksek mühendislik tez çalışmasında Haymana ilçesini ve civarını kapsayan 179,9 km2'lik alanda, 1/25.000 ölçekli jeoloji, hidrojeoloji haritaları ve jeolojik kesitleri yapılmış akifer kayacın ve özelliklerinin saptanması, jeotermal suların soğuksularla ve akifer kayaçla olan iklişkisinin ortaya çıkartılması, beslenme alanının ve dolaşım süresinin belirlenmesi amacıyla, jeolojik, hidrojeolojik, hidrolojik ve izotop hidrolojisini kapsayan jeokimyasal yapısı ortaya çıkartılmış ve taslak hidrotermal modeli oluşturulmuştur. Sahadaki hidrojeoloji çalışmalarına göre, başlıca geçirimli formasyonlar. Mollaresul, Çaldağ ve Yeşilyurt formasyonları ile alüvyon ve travertenlerdir. Geçirimsiz formasyonlar ise Haymana, Beyobası, Kırkkavak, llgınlıkdere, Eskipolatlı, Çayraz formasyonu ile Neojen yaşlı kırıntılı birimlerdir. inceleme alanındaki kıvrım doğrultuları genelde D - B yönünde gelişmiştir. Haymana ve Çaldağ antiklinalleri başlıca kıvrımları oluşturmaktadır. Faylar, genellikle D - B, KD - GB ve KB - GD doğrultulu olarak gelişmiştir. Çalışma alanı geneli için 11 yıllık verilere göre ortalama yağış 415,09 mm/yıl, ortalama sıcaklık değeri ise 10,2 °C olarak hesaplanmıştır. Yıllık gerçek buharlaşma 1330,68 mm/yıl olarak bulunmuştur. Haymana ilçesinin tamamı ve Polatlı'nın bir bölümünün içmesuyu ihtiyacını karşılayan Başdeğirmen karstik soğuksu kaynak grubunun 130 l/s toplam verdisi ile yöredeki en büyük boşalım gösteren kaynaklar olduğu saptanmıştır. Piper diyagrama göre; sıcak ve soğuk sular karbonatlı ve sülfatlı sular grubuna girmektedir. Ayrıca, bölgede karbonat sertliği, karbonat olmayan sertlik'ten büyüktür ve CaC03 ve MgCOVlı suları simgelemektedir. Schoeller diyagramına göre; sular aynı kökenlidir. Wilcox diyagramına göre, sulama suyu açısından Yenimahalle, Bağlariçi, Harlak soğuksuları ve Uyuzhamamı sıcaksuyu“çok iyi - iyi”sular, MTA-3 ve MTA-4 sıcaksuları ise“iyi - kullanılabilir”sulardır.A.B.D. tuzluluk diyagramına göre; Başdeğirmen ve Harlak soğuksu kaynakları C2-S1 sınıfında olup, orta tuzlu ve düşük sodyumlu sulardır. MTA-3, MTA-4, Uyuzhamamı kuyularından alınmış olan sıcaksu örnekleri ile Yenimahalle soğuksu örneği ise C3-S1 sınıfında, çok tuzlu ve düşük sodyumlu sular grubunda yer almaktadır. Kirlilik analizlerine göre, özellikle Harlak soğuksu kaynağı amonyak içermesi yönünden dikkat çekicidir. Nitrat, tüm soğuksu kaynaklarında ve en fazla Yenimahalle soğuksu kaynağında bulunmakta, bu da yüzeysel kirli su karışımı olduğunu göstermektedir. Sıcak sularda ağır metal kirliliği yoktur, soğuksularda ise az kirlenme mevcuttur. Gaz analizlerine göre, sulardaki başlıca erimiş gaz C02'dir. Haymana jeotermal alanındaki sıcak ve soğuk suların izotopik analiz sonuçları suların meteorik kökenli olduklarını göstermektedir. Kuyulardan alınan sıcak ve mineralli suların trityum içerikleri bunların dolaşım yaşlarının 50 yıldan daha fazla olduğuna işaret etmektedir. Giggenbach diyagramına göre sular olgun olmayan sular grubunda yer almaktadır. Haymana sıcak suları, düşük mineralizasyonlu (< 1000 mg/l), hipertermal (40 - 50 °C arası), kalsiyum, magnezyum bikarbonatlı, meteorik kökenli ısınmış yeraltı suyu özelliği taşımaktadır. Haymana jeotermal alanında uygulanmış olan katyon jeotermometreleri çok yüksek değerler vermektedir. Buna karşın, Si02 jeotermometre uygulamaları ise 43 - 57 °C rezervuar sıcaklık aralığı ile mevcut üretim sıcaklıkları ile mukayes edildiğinde doğru sonuç vermektedir. Sıcaksuların mevcut üretim sıcaklıkları 44 - 45 °C olduğuna göre silis jeotermometreleri en sağlıklı sonucu vermektedir. MTA-4 kuyusunun 52 l/s'lik debisi ile Turizm Bakanlığı verilerine göre termal turizm amaçlı olarak günde yaklaşık 7500 kişiye hizmet verebilecek kapasitededir (kişi başı 600 l/gün termal su tüketimi).
Özet (Çeviri)
ABSTRACT“Hydrogeochemical study of Haymana geothermal area”titled study, contains the geological, hydrogeological, hydrological and isotope hydrology studies of 179,9 km2 area, 1/25.000 scaled geological, hydrogeological maps and geological and hydrogeological cross sections were prepared, the reservoir rock and its geological and hydrogeological properties were determined, the relationship of hot waters with the acquifers and cold waters, the size of the feeding area and circulation time of the waters have been found out and a tentative hydrothermal model of the area was proposed. According to the hydrogeological studies the permeable formations are Mollaresul, Çaldağ, Yeşilyurt formations and alluvium and travertines. The impermeable formations are Haymana, Beyobası, Kirkkavak, llgmlikdere, Eskipolatlı, Çayraz formations and Neogene aged detritic sediments. The main foldings are developed in E - W directions. The main folds are Haymana and Çaldağ anticlines. Faults are developed mainly in E - W, NE - SW and NW - SE directions. The major water resource in the area is the Başdeğirmen karstic cold water spring group with total of 130 l/s discharge. This spring meets the whole cold water need of Haymana city, and partly of Polatlı city. According to the data, referring to the last 11 years, the average precipitation of the study area is 451,72 mm/year, average temperature is 10,2 °C and annual real evaporation is 1330,68 mm. According to Piper diagram, the cold and warm waters are grouped as carbonate and sulfate waters. Moreover, the carbonate hardness > non carbonate hardness and represents CaC03 and MgC03 waters. According to Schoeller diagram, the waters are of the same origin. According to Wilcox diagram, the Başdeğirmen and Harlak cold water springs and Uyuzhamami warm water is classified as“very good - good”irrigation water. MTA3 and MTA4 hot waters are classified as“good - usable”waters. IllAccording to USA Salinity diagram, Başdeğirmen and Harlak cold waters are classified in C2-S1 category, as medium saline and low sodium containing waters. MTA3, MTA4, Uyuzhamami warm waters and Yenimahalle cold water is classified in C3-S1 category as very saline and low sodium containing waters. According to the contamination analyses, especially Harlak cold water contains ammonia. All cold waters are containing nitrate and especially Yenimahalle cold water contains high amount of nitrate, which points to mixing of cold water resources with contaminated surface waters. Also, according to the heavy metal analysis, there exist minor contamination in cold waters. There is no heavy metal contamination in hot waters. According to the gas analysis of the waters, the main dissolved gas is C02. According to the isotopic analyses result, the origin of the cold and hot waters in Haymana area is of meteoric. Due to the tritium analyses of the waters produced from the wells, the circulation duration is more than 50 years. The results of the Giggenbach diagram shows that the waters are classified as immature. Haymana hot waters are low mineralized (
Benzer Tezler
- Tarım ve hayvancılık kaynaklı metan emisyonlarının TROPOMI metan ölçümleri ile incelenmesi
Assessment of methane emissions from agriculture and livestock with TROPOMI methane observations
EDA CEYLAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Çevre Mühendisliğiİstanbul Teknik ÜniversitesiÇevre Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. BURÇAK KAYNAK TEZEL
- Haymana (Ankara) yöresi eosen istifi bentik foraminiferlerinin biyometrik özellikleri
Biometric propeties of benthic foraminiferal of Haymana region (Ankara) eocene sequence
MESUT ASİL SEĞMEN
Yüksek Lisans
Türkçe
2017
Jeoloji MühendisliğiNevşehir Hacı Bektaş Veli ÜniversitesiJeoloji Mühendisliği Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. FEYZA DİNÇER
- İkizce (Haymana-Ankara) ve çevresindeki yer altı sularının kimyası ve bazı kirlilik parametrelerinin incelenmesi
The chemical characteristics and investigation of some pollution parameters for in İkizce (Haymana-Ankara) and its surrounding groundwaters
ALİ ARIKAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2007
Çevre MühendisliğiGazi ÜniversitesiÇevre Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NAİL ÜNSAL
- Polatlı-Haymana (Ankara) civarı sıcak sularının izotop jeokimyası (δ18O, δD, 3H, δ13C, δ34S, 87Sr/86Sr) ve ana-iz element bileşimleri ile incelenmesi
Investigation on the origin of the Polatli-Haymana (Ankara) thermal waters from stable isotope (δ18O, δD, 3H, δ13C, δ34S, 87Sr/86Sr) and major-trace element composition
HAFİZE AKILLI
Doktora
Türkçe
2019
Jeoloji MühendisliğiAnkara ÜniversitesiJeoloji Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HALİM MUTLU
- Çayırlı (Haymana-Ankara) manganez cevherleşmesinin maden jeolojisi
Ore geology of Çayırlı (Haymana-Ankara) manganese mineralization
ALPAY KARAKUŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2005
Jeoloji MühendisliğiAnkara ÜniversitesiJeoloji Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF.DR. ŞÜKRÜ KOÇ