Ankara ili-Tuzgölü arasında neotetis'in kuzey kolunun evrimi (Haymana-Tuzgölü basenlerinin stratigrafileri ve jeoteknik evrimleri)
Evolution of northern branch of neotethys between Ankara and Tuzgölü (Geotectonic evolution and stratigraphy of Haymana and Tuzgölü basins)
- Tez No: 65378
- Danışmanlar: PROF. DR. CAVİT DEMİRKOL
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Jeoloji Mühendisliği, Geological Engineering
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 1997
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Çukurova Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Jeoloji Mühendisliği Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 369
Özet
Çalışma alanı Ankara ili güneyinde, yeralmakta olup, batıdan Temelli ve Haymana ilçeleri, güneyden Kulu ilçesi ile Tuzgölü, doğudan ise Kızılırmak ve Bala ilçesi ile sınırlanmış yaklaşık 4050 km2 lik bir alanı kaplamaktadır. Sözkonusu alanda Sakarya kıtası ile Kırşehir kıtası ve bunlar arasında yeralan Neotetis okyanusunun çarpışma zonu ile bunlara ait birimler ve yapılar yeralmaktadır. Bölgenin stratigrafisinin ayrıntılı olarak incelenmesi sonucunda, çalışma alanının kuzeydoğu-güneybatı yönünde ve yaklaşık olarak ortasından geçen ve Samsam grubuna ait bazik-ultrabazik kayalar ve bazik volkaniklerden oluşan bir kuşağın kuzeybatısında ve güneydoğusunda birbirinden farklı iki temele sahip iki stratigrafik topluluğun varlığı saptanmıştır. Bunlardan Samsam ofiyolitik kuşağının kuzeybatısındaki topluluk Sakarya Kıtası'na ait bir temel ve bunun üzerinde yeralan Liyas-Orta Eosen zaman aralığına ait çökellerden oluşmaktadır. Güneydoğusundaki topluluk ise Kırşehir metamorfik temeli üzerinde Üst Kretase ile Orta-Üst Eosen zaman aralığına ait çökellerden ibaret olup her iki topluluğu ve ofiyolitik kuşağı ortak örten Üst Eosen-Pliyosen zaman aralığına ait karasal çökeller belirlenmiştir. Kuzey-kuzeybatıdaki Sakarya ve güney-güneydoğudaki Kırşehir kıtaları arasında Liyas'dan itibaren açılmaya başlıyan Neotetis okyanusunun kuzey kolunun, Üst Kretase'den itibaren kapanmaya başladığı ve buna bağlı olarak da sedimanter ve ofıyolifli melanj ile yay volkanizmasının geliştiği gözlenmektedir. Daha sonra, sıkışmaya bağlı olarak gelişen melanjın ve yay volkanizmasının yükselmesine bağlı olarak arada Samsam yükselimi oluşmuş ve bunun kuzeybatısı ile güneydoğusunda iki farklı çökel ortamının (Haymana ve Tuzgölü basenlerinin) geliştiği tesbit edilmiştir. Daha sonra Orta-Üst Eosen döneminde iki kıtanın birbirlerine doğru yaklaşmaları ve çarpışmalarına bağlı olarak artan sıkışma nedeniyle ters faylar ve şaryajlar gelişerek Haymana baseni kendi içerisinde parçalanmıştır. Bu dönemde Tuzgölü yöresinde deformasyon henüz başlamamış olup kuzeydeki deformasyonun bu alandaki etkisi bol kırıntılı malzeme gelişi ve çökel istifteki sığlaşma ile sınırlıdır. Üst Eosen döneminde sıkışmanınXVIII devamına bağlı olarak Haymana baseni çökel topluluğu Samsam ofiyolitik topluluğu ile birlikte Tuzgölü baseni çökel topluluğu üzerine şarye olmuşlardır. Bunu takip eden Üst Eosen-Orta Miyosen döneminde Haymana yöresinde yükselme ve hızlı bir aşınma izlenirken, güneyde Tuzgölü yöresinde açık denizle ilişkisi kesilen kapalı karasal çökel ortamlarının varlığını devam ettirdiği saptanmıştır. Üst Miyosen-Pliyosen döneminde Haymana yöresinin de aşınması ile peneplen halini alan bölge genelinde gölsel (karasal) bir ortamın yaygın olarak varlığı belirlenmiştir. Sonuçta bölgede üç farklı temel ve bunlar üzerinde gelişen çökel istiflerinin varlığı saptanmış ve bunların, bu günkü konumlarını bir dizi yapısal olaylar sonucunda kazandıkları ve büyük tektonik hatlar boyunca bir araya geldikleri belirlenmiştir. Anahtar Kelimeler : Haymana-Tuzgölü Basenleri, Neotetis'in kuzey kolu, Tektono-stratigrafi, Tektonik, Jeotektonik evrim
Özet (Çeviri)
The study area is located in the south of Ankara province, and is bounded by Temelli and Haymana towns in the west, Kulu town and Tuzgölü (Salt Lake) in the south, and Kızılırmak river and Bala town in the east, covering an area of approximately 4050 km2. In the study area, there are Sakarya and Kırşehir continents, the collision zone of the northern branch of Neotethyan ocean and its units and structures in between. As a result of the detailed studies of the area's stratigraphy, the presence of two stratigraphic associations with two different basements were determined at the northwest and southeast of a belt in which is composed of basic and ultrabasic rocks and basic volcanics belonging to Samsam group running across approximately middle of the study area. The association in the northwest of the Samsam ophiolitic belt constitutes a basement belonging to the Sakarya continent and overlying Liassic - Middle Eocene sediments. The association in the southeast, on the other hand, consists of the Kırşehir metamorphic basement and overlying Upper Cretaceus - Middle to Upper Eocene. Upper Eocene - Pliocene continental deposits overlie both associations and the ophiolitic belt. The northern branch of the Neotethyan ocean which had been opening between the Sakarya continent in the north-nortwest and the Kırşehir continent in the south-southeast since Liassic, was found to be closing since Upper Cretaceous, and as a result, the development of sedimentary units, ophiolitic melange and volcanic arc was observed. Later, Samsam high where two different sedimentary environments developed in the northwest and southeast (Haymana and Tuzgölü basins, respectively), was formed in as a result of uplift due to collision-induced melange and arc volcanism. Moreover, the Haymana basin was internally broken up by reverse faults and thrusts as a result of increasing compression due to approach and collision of two continents in the Middle-Upper Eocene period. During this period the deformation has not started in the Tuzgölü envirous yet, and the effect of deformation in the north was limited in this area to copious amount of clastic material input and shallowing of the sedimentary stack. Due to theXX continuation of collision in the Upper Eocene period, the sedimentary association of the Haymana basin together with the Samsam ophiolitic association were thrusted over the sedimentary association of the Tuzgölü basin. During Upper Eocene-Middle Miocene period, while uplift and rapid erosion around Haymana were being observed, the continuation of presence of closed continental sedimentary environments whose connection to open sea was cut, was determined. In the Upper Miocene - Pliocene period, by the erosion of Haymana environs finally, the region became a peneplain and the general presence of widespread lacustrine (continental) environment in the area was determined. As a conclusion, the presence of three different basements above which sedimentary units developed, were recognized, and it was determined that their present positions were resulted from a chain of structural events, and that they came together along large tectonic zones. Key Words : Haymana - Tuzgölü Basins, Northern Branch of Neotethys, Tectono-stratigraphy, Tectonic, Geotectonic evolution
Benzer Tezler
- Ankara, Şereflikoçhisar'da gömülü fayların çok-kanallı yüzey dalgası analizi ve yer radarı yöntemleri ile araştırılması
Investigation of buried faults by using multichannel analysis of surface waves and georadar methods in Ankara, Sereflikochisar
DERYA POLAT
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Jeofizik MühendisliğiAnkara ÜniversitesiJeofizik Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEHMET EMİN CANDANSAYAR
- İlköğretim 8.sınıf öğrencilerinin saldırganlık ve algılanan sosyal destek düzeylerinin bazı değişkenlere göre incelenmesi
Analyzing the primary school 8th grade students? aggression levels and levels of perceived social support according to some variables
SEDA USTABAŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2011
PsikolojiGazi ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. HÜSEYİN ÖNCÜ
- Konya ili, yeryüzü şekillerinin ekoturizm potansiyeli açısından değerlendirilmesi
Konya province, evaluation of earth shapes in terms of ecotourism potential
OKTAY ÜNAL
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
TurizmNecmettin Erbakan ÜniversitesiOrtaöğretim Sosyal Alanlar Eğitimi Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ RECEP BOZYİĞİT
- Kırıkkale ve Tuz Gölü arasındaki bölgenin manyetik ve gravite anomalilerinin incelenmesi
Investigation into magnetic and gravity anomalies of the region between Kırıkkale and Tuz Lake
FİKRİ ÖZTÜRK
Yüksek Lisans
Türkçe
1997
Jeofizik MühendisliğiAnkara ÜniversitesiJeofizik Mühendisliği Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. ABDULLAH ATEŞ
- Tuz gölünde ağır metal kirliliği
Salt lake heavy metal pollution
SALİH KOYUNCU
Yüksek Lisans
Türkçe
2014
Jeoloji MühendisliğiSelçuk ÜniversitesiJeoloji Mühendisliği Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. ADNAN DÖYEN