Varolan tasarım dilleri ve yeni tasarım dilleri bağlamında biçim gramerleri analizi
Analysis of shape grammars in the context of existing and potential design languages
- Tez No: 112216
- Danışmanlar: PROF. DR. GÜLSÜN SAĞLAMER
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Mimarlık, Architecture
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2001
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Bina Bilgisi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 347
Özet
Form ve kompozisyon çalışmalarında kabul görmüş bir paradigma olan biçim-gramerleri mimarlıkta, sanatın çeşitli dallarında ve bilgisayar destekli tasarımda geçmiş ve çağdaş çeşitli tasarım stillerini/dillerini temsil etmek ve anlamak için dikkate değer bir başarı ile kullanılmaktadır. Bir süreden beri formalizmin yeni ve orjinal tasarım dilleri yaratmak konusunda kullanımına yönelik deneysel çalışmalar da süregelmektedir. Tezin birinci bölümünde bu formalizmin kısa bir tanıtımı yapılmaktadır. İkinci bölümde tezin konusunu oluşturan biçim-gramerlerinin çıkış noktası olan üretim- sistemi-formalizmleri ve bu formalizmlerin temelinde varolan genel strüktür, bu strüktürün kavranmasının hem varolan üretim-sistemlerini anlamak hemde yeni üretim-sistemlerini geliştirebilmek için faydalı olacağı kabulüyle, kısaca gözden geçirilmektedir. Böylece biçim- gramerlerinin bu formalizmler içindeki konumu netleştirilebilmektedir. Üçüncü bölümde, ilk olarak biçim-gramerlerinin temel elemanı olan şekil ve şeklin temsili ve şekil üzerinde tanımlanabilen olasılı işlemler gözden geçirilmektedir. Formalizmin bileşenleri sıralanmakta ve standart biçim-grameri-formalizminin işleyişi tanıtılmaktadır. Yine bu bölüm içerisinde biçim-gramerlerinin amaçlarının neler olduğu ve hangi alanlarda kullanıldığı tartışılmakta, konu farklı disiplinlerden örneklerle desteklenmektedir. Standart biçim-grameri-formalizmi 1970'lerden günümüze kadar çok farklı alanlarda kullanılmakla birlikte, temelde kapsamaya çalıştığı tasarım alanı ile birebir örtüşemediği görülmektedir. Formalizmin tasarımın yapısına daha yakınlaştırılması amacıyla son dönemlerde, gramerin parametrize edilmesi, rengin veya bir başka niteliğin formalizm içine katılması gibi, birçok çaba sarfedilmektedir. Tezin dördüncü bölümünde bu çabalar gözden geçirilmekte ve formalizme, formalizmi gerçek tasarım sürecine ve yaratıcılığa yakınlaştırmak bağlanımda yapılan katkılar tartışılmaktadır. Beşinci bölümde, biçim-gramerlerinin kullanım alanlarına ve bazı kısıtlamalara dayandırılan sınıflandırmalar gözden geçirilmektedir. Kullanım alanlarına göre yapılan sınıflandırma çerçevesinde, literatürden toplanan örnekler Ek-A'da belli başlı nitelikleri ile ele alınmaktadır. Kuşkusuz bugüne kadar, Türkiye'de ve dünyada, biçim-grameri-formalizmini konu alan birçok yayın, tez ve araştırma projesi gerçekleştirilmiştir. Tez kapsamında ise tüm bu örneklere ulaşmadaki zorluk ve seçim kriterlerinde sözkonusu olabilecek belirsizlik nedeniyle bu örneklem grubu literatürde yayınlanmış 29 örnekle sınırlandınlmıştır. Biçim-gramerleri örneklerinin büyük bir çoğunluğunu elle gerçekleştirilen örnekler oluşturmakla birlikte formalizmin daha efektif kullanılmasını sağlayacağı savunulan, ve biçim-gramerinin bir bilgisayar programı içinde kodlanması şeklinde kısaca tanımlanabilecek, biçim-grameri-yorumlayıcıları ise altıncı bölümün konusunu oluşturmaktadır.Yedinci bölümde biçim-gramerlerinin temelinde varolan üretici mekanizmalar kavramı mimarideki stil ve tip kavranılan ile ilişkilendirilmektedir. Stiller, biçim-gramerleri olarak adlandırılan kurala dayalı kompozisyonel sistemler anlamında tanımlanmakta, stil ve tipe ait tarihten günümüze kadar geliştirilmiş teoriler, üretici-mekanizmalar kısaca gözden geçirilmektedir. Bu bölüm bilgisayar destekli tasarımda tip kavramının ele alınması ile son bulmaktadır. Sekizinci bölümde, tezin genelinde teorik ve pratik alanda gerçekleştirilen ve ilk yedi bölümde belli sınıflandırmalar çerçevesinde sunulan değerlendirmeler ışığı altında formalizmin yeterli ve yetersiz olduğu noktalar sıralanmaktadır. Bu bağlamda konu yaratıcılık anlamında ele alınmakta ve formalizmin bugünkü kullanım alanlarına ve yaratıcı tasarım pratiğindeki potansiyel kullanımına yönelik kısa bir değerlendirme yapılmaktadır. Tezin son bölümünü oluşturan dokuzuncu bölümün temel tartışma konusu biçim-grameri- formalizminin yaratıcı olup olamayacağı konusundadır. Biçim-grameri çalışma alanında yaratıcılık farklı alanlarda sözkonusu olmaktadır. Şu anki uygulamaların genelinde yaratıcılık sonuç üründe olmaktan çok sürecin kendisindedir. Böyle bir süreç sonucunda gerçek tasarım sürecinde olduğu gibi ürünün kendisi de yaratıcı olabilir mi? Biçim-grameri- formalizmi bugün geldiği noktada işin mekanik yönüyle ilgili birçok problemini çözmüş görünmektedir. Bu haliyle eğitimde, tasarım stüdyolarında ve çeşitli tasarım dillerinin analizinde kullanımı sözkonusu olabilmektedir ve bugüne kadar konunun bu alanlarda faydalı kullanımını destekleyen birçok çalışma gerçekleştirilmiştir. Sistemin, şu an tıkanmış olarak gözüktüğü noktada bir atılım yapabilmesi için mimar ile çalışabilmesi, gerçek yaratıcı tasarım süreci içinde kullanılabilir hale getirilmesi gerekmektedir. Bu bölümde, tez içeriğinde geniş bir spekturum içinde analiz edilen biçim-grameri-formalizmi bugün geldiği noktada tespit edilen problem noktaları bağlamında değerlendirilerek, gerçek tasarımla biçim-grameri-formalizminin ürettiği sonuçlar arasındaki boşluğu dolduracak gelişmelerin çerçevesi çizilmekte, ve formalizmin yaratıcı tasarım sürecine yardımcı bir araç olması amacını güden gelecekteki çalışmalara yön verecek yapısal öneriler ortaya konulmaktadır.
Özet (Çeviri)
In contemporary and historical design studies, shape grammars have been widely adopted as paradigms while searching for means to represent and understand the inner structures of design styles and languages. Recent experimental studies aim to generate new and original design languages while adopting a formalistic approach. First chapter of the thesis comprises the definition of a relevant formalism. In the second chapter, shape grammars are discussed in relation to their adopted production systems and inner structures. This chapter aims to provide an understanding to the formalism of the existing production systems while deducting ideas for the potential ones in the future. In the third chapter, the basic element of shape grammars the initial shape, its representation and potential operations that can be applied on this shape are discussed. This chapter also comprises examples of shape grammars from a variety of disciplines. Since 1970's, there have been attempts to use standard shape grammar formalism in a variety of areas, hi order to attain a more relevant paradigm to design, recent studies deal with the parameterisation of the shape grammars, or the addition of other determinant attributes, i.e. color. Fourth chapter of the thesis presents a thorough discussion on the recent approaches. Fifth chapter comprises a classification of the existing shape grammars according to their use and certain limitation factors. Within the discussion of the classification according to the use of shape grammars, examples from literature are discussed on their characteristics at appendix A. There are a number of studies both in Turkey in the world focusing on the formalisms of shape grammars. The number of examples drawn from the literature to be discussed are limited to 29, in order to limit the potential problems in decision criteria. Most of the shape grammar examples analyzed are developed manually. Shape grammar examples suggesting a more effective use of formalisms through the use of a computer algorithm are discussed in the sixth chapter. The relationship of productive mechanism concept as the basis of shape grammars with architectural style and type concepts are illustrated in the seventh chapter. Styles are defined as compositional systems based on shape grammar rules. Historical theories and productive mechanisms about style and type are analyzed. This chapter ends with a discussion of the type concept in computer aided design. In the eighth chapter theoretical and practical strengths and weaknesses of the formalism are listed within the limitations illustrated in the first seven chapters. Thus the subject is discussed within the concept of creativity and a short summary about the use of formalisms today and their relation to creative design practice is given. xivIn the final chapter, the concept of creativity is discussed in relation to shape grammars. Recent studies can be classified due to their adopted production systems. It is aimed to discuss whether a shape grammar approach could be“creative”not only because of its production system, but also because of its potential to produce“creative”products. An analytical survey of the recent shape grammars show that the problems related to their mechanisms have been overcome to a great extent. Today, the main issue is to search for original shape grammars with the potentials of producing creative products. The final chapter of the thesis mainly deals with the question of whether and how such shape grammars will be generated in the near future.
Benzer Tezler
- Detecting beacons in grasshopper visual programming language
Grasshopper görsel programlama dilindekiisaretler˙in araştırılması
ATRA HADDUR
Yüksek Lisans
İngilizce
2023
Bilim ve Teknolojiİstanbul Teknik ÜniversitesiBilişim Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ASLI KANAN
- Critical evaluation of variables, models, performance measures and methods for shape optimal design
Tasarımda biçim optimizasyonu için değişken, model, performans ölçütleri ve metotların eleştirisel değerlendirilmesi
MEHMET NAZİF PARKAN
Yüksek Lisans
İngilizce
2003
Makine MühendisliğiMarmara ÜniversitesiMakine Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. KERİM KAR
- Intelligent agents based simulation using Jack development environment
Jack geliştirme ortamında kullanarak akıllı etmenler tabanlı benzetim
ÇAĞATAY ÇATAL
Yüksek Lisans
İngilizce
2004
Bilgisayar Mühendisliği Bilimleri-Bilgisayar ve Kontrolİstanbul Teknik ÜniversitesiBilgisayar Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DOÇ.DR. COŞKUN SÖNMEZ
- Ana bilgisayar ile kişisel bilgisayarlar arasında akıllı arayüzün tasarlanıp gerçekleştirilmesi
Design and implementation intelligent interface between personal computers to mainframe systems
FERZAN YALKUT
Doktora
Türkçe
2002
Bilgisayar Mühendisliği Bilimleri-Bilgisayar ve KontrolTrakya ÜniversitesiBilgisayar Mühendisliği Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. AYDIN CARUS
- Türkiye'de Arapça öğretimi açısından 'İmam Hatip Liseleri Yeni Programa Uygun Arapça' adlı ders kitabı serisinin değerlendirilmesi
Başlık çevirisi yok
NAZAN ERTÜRK
Yüksek Lisans
Türkçe
2004
Doğu Dilleri ve EdebiyatıGazi ÜniversitesiArap Dili Eğitimi Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. CİHANER AKÇAY