Nevşehir yöresi müzik folklorunun incelenmesi
A Study of music folklore in the region of Nevşehir
- Tez No: 113494
- Danışmanlar: PROF. DR. ZİYAT AKKOYUNLU
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Halk Bilimi (Folklor), Müzik, Folklore, Music
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2002
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Hacettepe Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 382
Özet
ÖZET Bu çalışmada Nevşehir yöresi müzik folkloru bütün yönleri ile ele alınmış, incelenmiştir. En azından yöre halk türkülerinin müzikal yapısı, tarih, kültürel bağlamda icra geleneği, müzik folkloru ve müzikolojik yaklaşımlar kullanılarak incelenmiştir. Çalışmalar sonucunda repertuarlarda okunmayan, bilinmeyen bir çok türkü derlenmiş, notalanmış ve bir araya getirilmiştir. Bunun yanında klasik Türk müziği ile örtüşen veya ayrılan yönleri, yörede yaygın olarak icra edilen bozlak geleneği ve türkülerin teknik yönleri ilk defe olarak çok yönlü olarak bir doktora çalışmasında incelendiğinin düşünülmesidir. Böylelikle bu alanda akademik ve bilimsel çalışma yapacaklara model oluşturması ve söz konusu meselelerin gündeme gelmesiyle, bu alanda bundan sonra yapılacak çalışmalara ışık tutması, artarak devam etmesi ve bir neticeye varılması düşünülmüştür. Yapılan saha araştırmalarında halk müziğinin iki ana formu uzun hava ve kırık havaların yörede oldukça yaygın olarak okunduğu görülmüş, özellikle Hacıbektaş Yenice Köyü'nde yaşayan Veli Kangal'ın usta bir bozlak icracısı olduğu tespit edilmiştir. Yörenin halk müziğinin şekillenmesinde en önemli faktör kuşkusuz Refik Başaran'ın olmuştur. Ölümünün üzerinden 50 yıldan fâzla zaman geçmiş olmasına rağmen halen bu usta sanatçı gibi okuma ve söyleme geleneği devam etmektedir. Nevşehir yöresi halk türkülerinin melodik yapılarının incelenmesi sonucunda, 26 adet uzun hava ile 76 adet kırık hava olmak üzere toplam 102 adet türkü değerlendirmeye alınmıştır. Uzun havalar 14 tanesi ilk defe derlenmiş ve metinleri verilmiştir. Kırık havalardan 9 tanesi ilk defe derlenmiş ve notaya alınmıştır. Bu türküler formları, arızalan (değiştiricileri), metronomları, karar sesleri, güçlü sesleri, usülleri ve ses genişlikleri ile incelemeye tabi tutulmuştur.Türkülerin icrasında dikkat edilmesi gereken en önemli kriterlerden birisi de kültürel icra ortamlarıdır. Bu açıdan yörenin coğrafik özellikleri hem geçmişte hem de günümüzde değerlendirilmelidir. Kültürel eğlenceler yörede ayrı bir önem arz etmektedir. Folklorun turizm boyutu bu bağlamda ele alındığında konuya yeteri kadar önem verilmediği ve bu alanda çalışanların da folklordan yeteri kadar istifade etmediği tespit edilmiştir. Gelecekte yapılacak çalışmalarda müzik folklorunun, uygulamalı halk bilimi turizm ilişkisi bağlamında ele alınarak birlikte incelenmesi gerektiği sonucuna varılmıştır. Yörede düğün geleneği içerisinde yalnız Ürgüp ilçesinde yapılan bir nahıl geleneği tespit edilmiştir. Bu geleneğin yörede Hıristiyan kültüründen geldiğine ilişkin bir kanaat varsa da, bu geleneğin Osmanlı saraylarında padişahların alay geçitlerinde, çocuklarının sünnet ve evlenme merasimlerinde yapılan bir uygulamanın Aşık Mahfi (D. 1791- Ö.1853) adlı biri tarafından getirildiğine ilişkin kanaat oldukça yaygındır.
Özet (Çeviri)
ABSTRACT In this study, the local music folklore in Nevşehir is examined and studied at length. At least, the structure of the local folk music is examined thoroughly within historical, cultural contexts and through relevant approaches. As a result of the compilation, a lot of unknown folk songs are compiled, noted musically and collected. Furthermore, in this doctoral study the aspects which are similar and different from classic Turkish music, the 'bozlak' tradition which is very common in the region and the technical sides of folk songs for the first time are studied from many different angels. In this way, it is intended to form a model for those who are going to involve in scientific studies and doctorates and to shed a light on the prospective studies and to reach a conclusion within this context. It has been established that the two fundamental forms of folk music which are 'uzun hava' and 'kink hava' have been sung widely in the region and Veli Kangal who lives in the village of Yenice, Hacıbaktaş is a good producer of 'bozlak' songs. Refik Başaran has played the most significant role in the formation of regional folk music. Although fifty years has elapsed after his death, there has been a tradition of composing and singing songs in his style. As a result of the examination of the folk songs in Nevşehir region twenty-six 'uzun hava' songs and seventy-six 'kink hava' songs, one hundred and two in total, have been assessed. Fourteen of 'long hava' songs are compiled for the first time and their texts are provided. Nine of 'kink hava' songs are compiled for the first time and noted musically. These folk songs are examined through metronome, changers, sounds, and methods. One of the most significant factors during the production of folk songs is their cultural environs. From this point of view, geographical features should be assessed both in the past and in our time. Cultural entertainment has a great place in theregion. When the tourism dimension of folklore is taken up, it is established that this issue has not received enough attention and concern and those working in this field have not benefited enough from it. In the plans for future, it is concluded that this aspect of music folklore should be dealt with together with this field. A 'nahiT wedding tradition which is maintained only in Ürgüp is established. Although this tradition is claimed to have originated from Christian culture, in accordance with our research, there has been extensive evidence that this tradition was common in the weddings and circumcision ceremonies in the palace and sultan parades and it was first put into application in this region by Aşık Mahfi.(B.1791- D.1853)
Benzer Tezler
- Nevşehir yöresi türkülerinin melodik yapı bakımından analizi
Analaysis of folksongs of Nevşehir and its vicinity in terms of melodical structure
ÜMİT ŞENEL
Yüksek Lisans
Türkçe
2009
MüzikErciyes ÜniversitesiMüzik Bilimleri Bölümü
DOÇ. DR. N.OYA LEVENDOĞLU ÖNER
- Niğde yöresi halk türkülerinin melodik yönden incelenmesi
An Analysis of folk songs of Niğde region in terms of melody
HAKAN TATYÜZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2001
Halk Bilimi (Folklor)Niğde ÜniversitesiGüzel Sanatlar Eğitimi Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. CEMAL YURGA
- Makamsal ve motif özellikleri açısından Kayseri bozlakları
Kayseri bozlakları in terms of makamsal and motif features
ÖZGÜR SATAR
Doktora
Türkçe
2024
MüzikErciyes ÜniversitesiMüzik Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ LEVENT DEĞİRMENCİOĞLU
PROF. DR. CENK GÜRAY
- Kültürel değişme ve süreklilik bağlamında Aksaray Yöresi halk oyunları üzerine bir inceleme
An examination on Aksaray Region's folk dances in the context of cultural change and continuity
ESRA ASLAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Halk Bilimi (Folklor)Nevşehir Hacı Bektaş Veli ÜniversitesiTürk Halk Bilimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. KÜBRA YILDIZ ALTIN
- Niğde ve çevresindeki halk oyunları ve oyun müziklerinin tespiti
The Determination of folk-dances an their mıcis in Niğde and Niğde region
FATİH UYAN