Geri Dön

Arap dilinde iştikak

Istiqaq (derivation) in Arabic language

  1. Tez No: 113629
  2. Yazar: ABDULKADİR BAYAM
  3. Danışmanlar: PROF.DR. HÜSEYİN ELMALI
  4. Tez Türü: Yüksek Lisans
  5. Konular: Doğu Dilleri ve Edebiyatı, Eastern Linguistics and Literature
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 2002
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Dokuz Eylül Üniversitesi
  10. Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
  13. Sayfa Sayısı: 125

Özet

ÖZET Kelime türetimi bilgisi anlamına gelen iştikakın Arapça'daki önemini incelediğimiz“Arap Dilinde İştikak”adlı bu çalışmamız, giriş ve dört bölümden oluşmaktadır. Girişte, iştikakın genel mahiyetine ve sarfla olan bağlantısına değinilerek konunun genel bir çerçevesi çizilmeye çalışılmıştır. Birinci bölümde, iştikakın birinci çeşidi olan iştikâk-ı sağîr ele alınmıştır. Burada, iştikakın temel problemlerinden olan müştakların aslı konusuna ve ta'rîble arasındaki sıkı ilişkiye yer verilmiştir. İkinci bölümde, iştikakın ikinci türü olan iştikâk-ı kebîr ele alınmıştır. Bu doğrultuda; sözkonusu türle temel dayanağı olan“kalb”arasındaki ilişkiye özellikle el-Halîl b. Ahmed (Ö.788/175) ve ibn Cinnî (ö.1 002/392) gibi dilbilginlerinin bu konudaki görüşlerinden örnekler verilmiştir. Üçüncü bölümde, diğer bir çeşit olan iştikâk-ı ekber incelenmiştir. Bu bağlamda; iştikâk-ı ekberle onun asıl dayanağı olan“ibdâl”arasındaki sıkı ilişkiye ve ibdâle imkân veren hususlara değinilmiştir. Yine ibdâlin tasnifle bağlantısına, harf-anlam münasebetine çok sayıda örnekle yer verilmiştir. Dördüncü bölümdeyse, iştikakın son çeşidi olan naht incelenmiştir. Bu doğrultuda; nahtin iştikakın kapsamına sokulmasına, nahtin yapılışına, çeşitlerine ve özellikle İbn Fâris (ö.1005/395)'in bu konudaki yerine değinilmiştir. Ayrıca nahte yöneltilen eleştiriler, bu eleştirilere verilen cevaplar ve nahtle ilgili günümüzden birçok örnek ele alınmıştır. IV

Özet (Çeviri)

ABSTRACT This study,“Ishtiqaq (Derivation) in Arabic Language”deals with the importance of derivation in Arabic. It consist of introduction and four chapters. In tne intoduction a general overview of the subject is given; the general characteristics of derivation and its relation to“saif (morpology) are also examined. The first chapters deals with a kind of derivation, called ”al-ishtiqaq al- saghîr“ (minor derivation) In this context origin of derivatives and relation of derivation to the ”tarib“ (Arabicized word) are also studied. In the second chapter, the second kind of derivation, namely ual-ishtiqaq al-kabir”(big derivation). Here, we also examined the relation between derivation and“kalb”(transposition of letters) with examples from grammarians such as al- Khalil b. Ahmad (d.788/175) and Ibn Djinni (d. 1002/392). In the third chapter, the other kind of derivation, called“al-ishtiqap al- akbar”(major derivation) is examined. In this context the relation between major derivation and its basis,“ibdal”(substitution) and the conditions of the substitution are also investigated. Also many axamples are given in the context of substitution and“tasnif (mis-spelling) and on the relation between phonetics and meaning. The fourth chapter examines the last kind of derivation, ”naht" (sculpturing). In this section, the issues regarding the subsumption of sculpturing under derivation, its costitution, kinds and characteristics, as well as the place of Ibn Faris (d.1 005/395) in this subject are examined. An addition, the criticism against sculpturing and the responses to these critics and contemporary examples are dealt with. T.C YÜKSKÖCMTİ* KUlfUUJ DOKÜMANTASYON MEBKUI

Benzer Tezler

  1. Arap dilinde iştikâk olgusu bağlamında Ebû İshâk ez-Zeccâc ve Tefsîru esmâillâhi'l-hüsnâ adlı eseri

    Abu Ishâq Al-Zajjâj and his work called Tafsir esmâillah al-hûsna in the context of ishtiqâq in the Arabic language

    SÜMEYYE TAŞ

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2023

    DilbilimBursa Uludağ Üniversitesi

    Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. HÜSEYİN GÜNDAY

  2. Arap dilinde İştikāk ve Abdulkâdir b. Mustafa el-Mağribî'nin el-İştikāk ve't-Ta‛rîb adlı eseri

    al-Ishtikak in Arabic Language, Abdulkadir al-Maghribi and his Book Named al-İshtikak ve't-Ta'rib

    SABRİ YILDIRIMER

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2018

    Doğu Dilleri ve EdebiyatıBayburt Üniversitesi

    Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. ABDULKADİR YILMAZ

  3. Arap dilinde kalb ve ibdâl olgusu: İbnü's-Sikkît ve Kitabü'l-Kalb ve'l-İbdâl adlı eseri

    The phenomenon of qalb and ibdal in the Arabic language: Ibnü's-Sikkît and his book Kitab al-qalb va'l-ebdal

    MUSA GÜNGÖRDÜ

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2024

    BiyografiNecmettin Erbakan Üniversitesi

    Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. MURAT TALA

  4. Şerif Cürcânî ile Teftâzânî'nin Şerhu Tasrîfü'l-İzzî adlı eserlerinin mukayesesi

    Başlık çevirisi yok

    MERYEM DOĞRU

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2024

    DilbilimMarmara Üniversitesi

    Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı

    DR. ÖĞR. ÜYESİ ALİ TÜLÜ

  5. Ebû Bekr Muhammed b. el - Kâsım el - Enbârî'nin ez - Zahir fî Maânî Kelimâti'n - Nâs adlı kitabındaki sözlerin tahlili

    Analysis of the words in the book ez - Zahir fi Maani Kelimati'n - Nas titled for Abu Bakr Muhammad b. al - Qasim al - Enbari

    KAMRAN ABDULLAYEV

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2015

    DilbilimNecmettin Erbakan Üniversitesi

    Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. TACİTTİN UZUN