Geri Dön

Semantic plausibility and category effects on unbounded dependency processing in Turkish relative clauses

Türkçe ilgi tümceciklerinde ayrık ilişkilerin işlenmesi üzerindeki anlamsal uygunluk ve kategori etkileri

  1. Tez No: 114835
  2. Yazar: ŞÜKRÜ BARIŞ DEMİRAL
  3. Danışmanlar: DOÇ. DR. H. GÜRKAN TEKMAN, DOÇ. DR. CEM BOZŞAHİN
  4. Tez Türü: Yüksek Lisans
  5. Konular: Bilgisayar Mühendisliği Bilimleri-Bilgisayar ve Kontrol, Computer Engineering and Computer Science and Control
  6. Anahtar Kelimeler: Ayrık İlişki, İşlemleme Tercihleri, Sözdizim, Kategori Bilgisi, Anlamsal Uygunluk, Türkçe İlgi Tümcecikleri, Sıralı-Kelime Okuma Deneyi, Tematik Beklenti, Tüm-Kaynak Yönlendirim Modeli vı, Unbounded Dependency, Parsing Decisions, Syntax, Category Informa tion, Semantic Plausibility, Turkish Relative Clauses, Self-Paced Reading Experi ment, Thematic Expectancy, Constraint-Based Accounts IV
  7. Yıl: 2001
  8. Dil: İngilizce
  9. Üniversite: Orta Doğu Teknik Üniversitesi
  10. Enstitü: Enformatik Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Bilişsel Bilim Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
  13. Sayfa Sayısı: 123

Özet

oz TÜRKÇE İLGİ TUMCECIKLERINDE AYRIK İLİŞKİLERİN İŞLENMESİ ÜZERİNDEKİ ANLAMSAL UYGUNLUK VE KATEGORİ ETKİLERİ Demiral, Şükrü Barış MSc, Bilişsel Bilimler Bölümü Tez Yöneticisi: Assoc. Prof. Dr. H. Gürkan Tekman Ortak Tez Yöneticisi: Assoc. Prof. Dr. Cem Bozşahin Eylül 2001, 111 sayfa Ayrık ilişkiler, insan dil işlemcisinin öncelikli tercihlerinin anlaşılması için özel tipte yapılar sunmaktadır. Dil işlemcisinin ayrık parçaları nasıl ilişkilendirdiği psikodil- bilimciler ile berbilim dilbilimcileri ilgilendiren önemli bir konudur. İlişkilendirme süreci esnasında sözdizim ve anlamın işlememin öncelikli tercihlerine etkilerini araştır mak için, değişik dillerde değişik cümle tipleri oluşturulmuştur. Türkçe gerek sözdi- zimsel gerekse de morfo-sentaktik özellikleri sebebiyle bize farklı kategoriler ve öbek ler üzerinde işlemcinin davranışını inceleme olanağı verir. Bu tez, işlemcinin Türkçeilgi tümceciklerinde ayrık ilişkileri oluştururken kullandığı sözdizimsel ve anlamsal etkileri bulmayı amaçlamaktadır. İşlemcinin öncelikli tercihlerini gözlemlemek için sıralı-kelime okuma deneyi oluşturulmuştur. Bu deneyde işlenmekte zorlanılan cümle bölümleri, temel cümleye göre daha uzun okuma sürelerinin oluşmasına yol açmıştır. Sözdizim, kategori bilgisi ve anlamsal uygunluğun işlemlemeye etki ettiği gözlem lenmiştir. İlgi tümceciğindeki fiilin tematik beklentisi, takip eden kelimeler üzerinde oldukça çabuk nüfuz etmektedir. Bu bulgular göstermektedir ki, fiile özgün bilgi çok hızlı bir şekilde işlemlenmektedir ve fiil tarafından oluşturulan tematik belirleyi ciler işlemleme sürecini yönlendirmektedir. Deney sonuçları tüm-kaynak yönlendirim modelleriyle uygunluk göstermektedir.

Özet (Çeviri)

ABSTRACT SEMANTIC PLAUSIBILITY AND CATEGORY EFFECTS ON UNBOUNDED DEPENDENCY PROCESSING IN TURKISH RELATIVE CLAUSES Demiral, Şükrü Barış MSc, Department of Cognitive Science Supervisor: Assoc. Prof. Dr. H. Gürkan Tekman Co-Supervisor: Assoc. Prof. Dr. Cem Bozşahin September 2001, 111 pages Unbounded dependencies represent special types of constructions to understand initial preferences of human language parser. How the language parser relates un bounded items is the main concern of both psycholinguists and computational lin guists. In order to understand syntactic and semantic constraints in initial parsing preferences, varieties of sentence types for different languages have been constructed. Turkish, with its characteristic syntactic and morpho-syntactic structure, enables us to observe the behavior of the parser on different categories and constituents. This thesis aims to find out syntactic and semantic constraints used by the parser to form munbounded dependencies as it proceeds on Turkish relative clauses. In order to ob serve initial parsing preferences of the parser, a self-paced reading experiment was conducted. In this experiment, some parts of the sentences, which were difficult to parse, caused long reading times when they were compared with the reading times of the base condition. It has been observed that syntactic constraints, lexical category information and semantic plausibility affected parsing. The verb of the relative clause assigned its thematic expectancy on the following words immediately. Our findings indicate that verb-specific information is processed in a very fast manner such that thematic features generated by the verb direct the parsing process. The results of the experiment are in accord with the constraint-based models of parsing.

Benzer Tezler

  1. Tez No

    449804

    Reading span tests as predictors of L2 reading comprehension: Investigating differences in task design and assessment through behavioral and eye movement data

    İkinci dilde okuduğunu anlama yordayıcıları olarak okuma aralığı testleri: Görev tasarımı ve değerlendirmede farklılıkların davranışsal ve göz hareketleri verileriyle incelenmesi

    OYA ÖZEMİR

    Doktora

    İngilizce

    İngilizce

    2012

    Eğitim ve ÖğretimBoğaziçi Üniversitesi

    İngiliz Dili Eğitimi Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. GÜLCAN ERÇETİN

  2. Tez No

    66398

    İmalat sistemlerinin tasarlanması ve öncelik kurallarının belirlenmesinde yapay sinir ağlarının kullanılması

    Başlık çevirisi yok

    TARIK ÇAKAR

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    1997

    Mühendislik Bilimleriİstanbul Teknik Üniversitesi

    İşletme Mühendisliği Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. AYHAN TORAMAN

  3. Tez No

    81503

    Tefsirde semantik metod ve Kur'an'da 'kavm' kelimesinin semantik analizi

    Semantic method in exegesis and semantic analysis of the word 'qavm' in the Qur'an

    ALİ GALİP GEZGİN

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    1999

    DinSüleyman Demirel Üniversitesi

    Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı

    PROF.DR. İSMAİL YAKIT

  4. Tez No

    81695

    Çincenin ve Türkçenin anlambilim açısından karşılaştırılması

    Semantic comparision of Chinese and Turkish

    GÜLTEN KAYAHAN

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    1999

    Doğu Dilleri ve EdebiyatıAnkara Üniversitesi

    Doğu Dilleri ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. PULAT OTKAN

  5. Tez No

    770347

    Semantic segmentation of panoramic images and panoramic image based outdoor visual localization

    Panoramik imgelerde anlamsal bölütleme ve panoramik imge tabanlı dış mekan görsel konumlandırma

    SEMİH ORHAN

    Doktora

    İngilizce

    İngilizce

    2022

    Bilgisayar Mühendisliği Bilimleri-Bilgisayar ve Kontrolİzmir Yüksek Teknoloji Enstitüsü

    Bilgisayar Mühendisliği Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. YALIN BAŞTANLAR

Geri Dön