Geri Dön

Workers in the small industry: Employment, social space and patterns of class formation

Küçük sanayi işçileri: İstihdam, toplumsal uzam ve sınıf oluşumu örüntüleri

  1. Tez No: 116745
  2. Yazar: ARİF GENİŞ
  3. Danışmanlar: PROF. DR. SENCER AYATA
  4. Tez Türü: Doktora
  5. Konular: Sosyoloji, Sociology
  6. Anahtar Kelimeler: küçük sanayi, işçi sınıfı, katmanlaşma ve parçalanma, sınıf bilinci/toplumsal bilinç. vı, small industry, working class, segmentation and fragmentation, class/social consciousness. IV
  7. Yıl: 2002
  8. Dil: İngilizce
  9. Üniversite: Orta Doğu Teknik Üniversitesi
  10. Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Sosyoloji Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
  13. Sayfa Sayısı: 241

Özet

oz KÜÇÜK SANAYİ İŞÇİLERİ: İSTİHDAM, TOPLUMSAL UZAM VE SINIF OLUŞUMU ÖRÜNTÜLERİ Geniş, Arif Doktora, Sosyoloji Bölümü Tez Yöneticisi: Prof. Dr. Sencer Ay ata Mayıs 2002, 231 sayfa Bu tez küçük sanayi işçilerine yönelik bir sosyolojik çözümleme girişimidir. Küçük sanayi işletmelerinde çalışan işçiler işçi örgütlenmelerinin, kamusal tartışmaların ve akademik araştırmaların dışında kalmış bir konudur. Bu nedenle, bu işçilerin çalışma koşullan, toplumsal, kültürel, siyasal ve ideolojik karakteristikleri, işçi sınıfının diğer katmanlarına yönelik algılan hakkında bilgilerimiz son derece sınırlıdır. Çalışma bu konulan Ankara OSTİM küçük sanayi sitesindeki işçilere yönelik bir alan araştırmasının bulgularından hareketle incelemeyi ve tartışmayı amaçlamaktadır. Çalışmanın ilk amacı küçük sanayi işçilerinin genel bir sosyolojik-demografik portresini ortaya koymaktır. Buradaki çözümlemeler, bu alana yönelik toplumsal araştırmaların yokluğu koşullarında popüler ve akademik imgelemin küçük sanayi işçilerine açık ya da örtük olarak atfettiği sosyolojik karakteristiklerin ne ölçüde geçerli olduğu sorusunu aydınlatmaya yöneliktir. Yeterli karşılaştırma verisi olmamasına rağmen, çalışmanın bulguları küçük sanayi işçilerinin yaş, eğitim, hane yapısı, kent ve ücretli emek deneyimi gibi demografik ve toplumsal karakteristikleri bakımından işçi sınıfının örgütlü katmanlarından önemli bir farklılık göstermediğini ortaya koymaktadır. Büyük bir kısmı ikinci kuşak ücretlidirler ve ağırlıkla ücretli çalışanlardan oluşan hanelerde yaşamaktadırlar. Dolayısıyla, yan-proleterleşme, yeni göçetmiş olma, güçlü kırsal bağlantılar vb. küçük sanayi işçilerinin tanımlayıcı özellikleri değildirler. Buna karşılık, işçi sınıfının bu katmanının içinde bulunduğu koşulların asıl farklılaştığı yer üretim ve istihdam alanıdır. Ortalama işçi sayısının çok düşük olduğu küçük işletmelerde çalışma koşullan, ücretler, örgütlenme ve işyeri düzeyinde emek ilişkileri büyük ölçekli fabrikalardan çok farklıdır ve bu farklılıkların hemen hepsi küçük sanayi işçileri açısından olumsuz koşullan yansıtır. Emek-yoğun küçük imalat birimlerinde teknoloji ve işbölümü gelişmemiştir; işçiler çoğu durumda işyeri sahibinin ya1 da yöneticinin doğrudan denetimi altında çalışırlar; düşük işçi yoğunlaşması işçilerin örgütlenme kapasitesinin gelişimi önünde büyük bir engeloluşturur; kollektif işçi örgütlenmesi yoktur ve emek ilişkilerinde artık iş-dışı uzantıları çok zayıflamış olsa da paternalist örüntüler egemenliğini sürdürmektedir. Bu koşullar, işyeri düzeyinde sınıf çatışmasının açık formlarla üretilmesine imkan vermemekte, çatışma ancak emek sürecinde çoğu zaman bireysel, gizil ve embriyonik formlarda yaşanmaktadır. Küçük sanayi işletmelerinin hakim çalışma tarzını oluşturan alt-sözleşme ilişkileri ve istikrarsız bir piyasanın varlığı karşısında bu işyerlerindeki işverenlerin göreli dezavantajlı konumlan da toplumsal sınıf ilişkilerini daha bulanık bir hale sokmakta, işçilerin toplumsal çatışma referansları işyeri dışındaki daha geniş bir toplumsal bağlama kaymaktadır. Çalışma ikinci olarak, işçilerinin bu geniş bağlama referansla şekillenen toplumsal bilinç öğelerinin eleştirel bir çözümlemesini yapmayı amaçlamaktadır. İşçi sınıfının başka katmanlarına yönelik sınırlı bilgilerden hareketle yapılan karşılaştırmalar, küçük sanayi işçilerinin belirgin bir şekilde kültürel olarak daha muhafazakar ve dindar olduklarını ve politik olarak daha sağda konumlandıklarını göstermektedir. İşyeri düzeyindeki emek ilişkilerine dair davranış ve bilinç örüntülerinin başlıca açıklayıcı çerçevelerinden biri olarak bizatihi küçük işyeri ve küçük sanayi koşullarının özgüllükleri vurgulanabilir. Ancak daha geniş bir bağlama oturan toplumsal bilinç farklılıklarının açıklanmasında bu çalışma küçük sanayi dünyasının özgül koşullarını yeterli görmemektedir. Zira toplumsal üretim ilişkileri içindeki ortak konumlar bir yandan üretim/istihdam alanında bir iç farklılaşmaya uğrayarak biçimlenirken, diğer yandan da yeniden-üretim alanındaki farklı tarihsel, kültürel ve mekansal dinamiklere maruz kalmaktadırlar. Bu geniş ve ilişkisel bir düzlemde, sorun küçük sanayi işçilerinin, hem işçi sınıfının diğer katmanlarıyla hem de özel olarak işçi sınıfı siyaseti ve kültürünün hegemonik kesimleriyle iletişiminin zayıf olmasıdır. Bu çalışmanın imalarından biri, zayıf sınıf-içi iletişimin sadece küçük sanayi işçileri cephesinden açıklanamayacağı, işçi sınıfının hegemonik kesimlerinin/örgütlerinin tarihsel-kültürel oluşum dinamikleri ile de bağlantılı olduğudur. Çalışma bir bütün olarak küçük sanayi işçilerinin işçi sınıfının diğer katmanlarından farklılıklarını keşfetmeyi amaçlarken, diğer yandan da bizatihi küçük sanayi işçileri içindeki mesleki katmanlaşmanın göstergelerini de incelemekte, özel olarak mavi yakalı işçiler ile beyaz yakalı işçiler arasındaki farklılıklar üzerinde durmaktadır. Bulgular, eğitim, yaş, sosyal köken, işyeri düzeyinde emek ilişkileri vb. açılardan bu iki grup arasında ciddi farklılıklar olduğunu ortaya koymaktadır. Bu farklılıklar siyasal, kültürel ve ideolojik düzlemelere de yansımaktadır. Beyaz yakalılar bir yandan politik ve kültürel olarak mavi yakalılardan daha az muhafazakar bir profil sunarken, diğer yandan da kapsayıcı ve birleştirici bir işçi sınıfı imgesi aleyhine görece daha kesimsel bir hissiyata sahiptirler. Buradaki eğilimler küçük imalat sanayii birimlerinde çalışan az sayıdaki büro işçileri ve teknik elemanlara aittir ve bu eğilimlerin geniş beyaz yakalı istihdam alanlarındaki çalışanlar için ne ölçüde geçerli olduğu sorusu bu çalışmanın sınırlan dışındadır.

Özet (Çeviri)

ABSTRACT WORKERS IN THE SMALL INDUSTRY: EMPLOYMENT, SOCIAL SPACE AND PATTERNS OF CLASS FORMATION Geniş, Arif Ph.D., Department of Sociology Supervisor: Prof. Dr. Sencer Ayata May 2002, 231 pages This dissertation attempts to develop a sociological analysis of the workers in the small industry. Workers of the small-scale industrial enterprises have been constantly excluded not only from public debates and organization attempts of labor unions but also from academic research and writings. As a result, our knowledge about this group of workers, their conditions of work, their social, cultural, political and ideological characteristics, their perception of the other segments of the working class have been very limited. This study aims to examine these issues through the case study of workers in OSTÎM, one of the small industrial estates in Ankara. The study first aims to provide a general sociological-demographical portrait of the workers. Given the lack of social research particularly focused on this area, the dominant popular and academic imagery of the small industry explicitly or implicitly attributes certain distinctive sociological characteristics to the wage employees in the small industry. This study challenges such taken for granted assumptions. Although the comparable data on other segments of the working class are very limited, the findings of this research show that these workers in general do not significantly differ from the organized segments of the working class in terms of their demographic and social characteristics such as age, education, household structure, the length of urban and wage labor experience. They are mostly second-generation workers and the labor force in their households predominantly consists of wage earners. Therefore, semi- proletarianization, strong rural ties, being in the earlier phases of migration, etc., are not defining properties of these workers. The ground where the conditions of the workers in the small industry actually differ from those of other working class segments is the sphere of production. Working conditions, wages, labor organization and shop-floor level labor relations in the small industrial establishments are considerably different from those in large- scale factories, and almost all these differences reflect unfavorable circumstances for the workers. Technology and the level of division of labor are typically low in labor- 111intensive manufacturing units; the workers are in most cases under direct control by the employer or manager; the low level of worker concentration is a major obstacle in the development of collective labor organizations and labor relations are still dominated by various forms of paternalism despite the latter's declining role in the sphere outside of work. These conditions do not allow class conflict to be constructed in overt forms, which instead is experienced under individual, latent and embryonic forms. The relatively disadvantaged positions of small employers due to fierce competition and sub-contracting relations further blur social class relations, and hence workers' references of social conflict tend to shift from the realm of workplace relations to a wider societal context. The second aim of the study is to develop a critical analysis of the elements of workers' social consciousness that were shaped with references to this wider context. The comparisons with the limited available data on other segments of working class demonstrate that workers in the small industry are culturally more conservative and religious, and are more on the right of the political spectrum. The specific conditions of the workplaces and industry may be emphasized as the principal framework for explaining those patterns of behaviors and consciousness concerning labor relations at shop-floor level. However, in explaining the differences in social consciousness grounded on a wider societal context the specificities of the world of small industry do not provide a satisfactory framework. For while the common positions within the social relations of production are reconfigured along with an inner differentiation in the sphere of production, they are also subjected to different historical, cultural, and spatial dynamics in the sphere of reproduction. In this wider and relational context, the decisive problem seems to be the absence of strong interaction/communication between small industry workers and the other segments and strata of the working class at large as well as the hegemonic sections of working class politics and culture in particular. One of the implications of this line of argument is that the weakness of working class communication cannot be explained solely on the side of the workers in the small industry, but it is also deeply related to the historical-cultural dynamics in the formation of hegemonic sections/organizations of the working class. In addition to exploring the characteristics of the workers in the small industry as a whole, this study also investigates the indicators of occupational stratification among the workers themselves with a particular focus on the differences between blue-collar and white-collar workers. The findings suggest that there exist significant differences between these two groups with respect to such aspects as education, age, social background, shop-floor level labor relations, income level, etc. This fragmentation is reflected in their political, ideological and cultural views and practices and their perceptions of each other. While the white-collars appear as culturally and politically less conservative than the blue-collars, they are relatively more inclined to sectional feelings as against a comprehensive and unitary working class image, on the other. These tendencies, however, are observed among a smaller group of clerical and technical workers employed in the small manufacturing establishments. Thus, to what extent these tendencies are also valid for those employed in the areas where white-collar employment is predominant is a question that needs further comparative research and is beyond the scope of this study.

Benzer Tezler

  1. Tez No

    697668

    Potentialities for and limits to inclusion by education: The case of Syrian children's education in Turkey and child labour

    Eğitim tarafından içermede potansiyeller ve limitler: Türkiye'deki Suriyeli çocukların eğitimi ve çocuk işçiliği

    YASEMİN KIZILOĞLU

    Yüksek Lisans

    İngilizce

    İngilizce

    2021

    Sosyal HizmetOrta Doğu Teknik Üniversitesi

    Sosyal Politika Ana Bilim Dalı

    DR. ÖĞR. ÜYESİ MEHMET OKYAYUZ

  2. Tez No

    89554

    Sivas il merkezindeki küçük sanayi işletmelerinde çalışan çocukların sosyo-ekonomik durumu

    The Social and economic state of children who work in small industry of business administrations in Sivas

    KADİR KURUÇAY

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    1999

    Çalışma Ekonomisi ve Endüstri İlişkileriCumhuriyet Üniversitesi

    Çalışma Ekonomisi ve Endüstri İlişkileri Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. GÜVEN MURAT

  3. Tez No

    655619

    Mikro ve küçük ölçekli işletmelerde çalışanların çalışma koşulları

    The working conditions of the employees in the micro and small componies

    FUNDA HASKİOĞLU

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2019

    Çalışma Ekonomisi ve Endüstri İlişkileriPamukkale Üniversitesi

    Çalışma Ekonomisi ve Endüstri İlişkileri Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. OĞUZ KARADENİZ

  4. Tez No

    483934

    Yeni kurumsal kuram çerçevesinde KOSGEB desteklerinin KOBİler arasındaki eşbiçimsellik üzerine etkileri

    The impacts of KOSGEB supports on isomorphism within the framework of the institutional theory

    MUSTAFA ÖZEL

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2017

    İşletmeMehmet Akif Ersoy Üniversitesi

    İşletme Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. ADNAN KALKAN

  5. Tez No

    910081

    Türkiye'de hazır giyim perakendeciliği sektöründe örgütlenme sorunları: Satış danışmanları üzerine bir alan araştırması

    Organization problems in the ready-to-wear retail sector in Turkey: A field research on sales consultants

    MERVE DEMİRKIRAN

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2024

    Çalışma Ekonomisi ve Endüstri İlişkileriAnadolu Üniversitesi

    Çalışma Ekonomisi ve Endüstri İlişkileri Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. BANU UÇKAN HEKİMLER

Geri Dön