Geri Dön

Kurtbağrı (ligustrum vulgare 1) bitkisi yapraklarından çeşitli çözücüler ve mordanların kullanımı ile yün halı ipliği üzerinde elde edilen renkler ve bu renklerin bazı haslıkları

Başlık çevirisi mevcut değil.

  1. Tez No: 11817
  2. Yazar: AYSEN SOYSALDI
  3. Danışmanlar: DOÇ. DR. YAHŞİ YAZICIOĞLU
  4. Tez Türü: Yüksek Lisans
  5. Konular: El Sanatları, Crafts
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 1990
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Gazi Üniversitesi
  10. Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Geleneksel Türk El Sanatları Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
  13. Sayfa Sayısı: 84

Özet

6. ÖZET İnsanlar tarihin ilk çağlarından beri yün, pamuk, keten gibi doğal lifleri boyamışlardır. Boyamalarda ise bitkilerden hayvanlardan yada topraktan elde. ettiği boyarmaddeleri kullanmışlardır. XIX. y.y. sonlarında sentetik boyarmaddelerin bulunması ve tekstil boyacılığında hızla yaygınlaşması sonucu doğal boyarmaddeler yalnızca halı, kilim gibi elsanatlarının çok azında kullanım imkanı bulmuştur. Son yıllarda doğal boyarmaddelerle boyanmış bu elsanatı ürünleri büyük ilgi görmekte ve etantik özelliklerini yansıtabilmektedir. Çevreyi kirletmeden elde edilen ve hızla artan işsizliğe yeni bir istihdam alanı oluşturabilecek kapasitesi olan doğal boyacılık, ülkemize döviz tasarrufu da sağlayabilecektir. Anadolu'da yetişen ve boyacılıkta kullanıldığı bilinen birçok boya bitkisinin yanında literatürde boya bitkisi olarak adı geçen Kurtbağrı (Ligustrum Vulgare L) bitkisinin boyama özelliği incelenmiştir. Bitki yaprakları Eylül ayında toplanmış, kurutulmuş, öğütülmüş ve sıcak su, soğuk su, alkol ile işleme tabi tutularak üç değişik yöntemle boyarmadde elde edilmiştir. Her üç boyarmadde ile bakır sülfat, demir sülfat, şap, potasyumbikrornat ve potasyum permanganat mordanları % 1, 2, 3, 4 oranlarında kullanılarak ve mordansız olmak üzere toplam 63 boyama yapılmıştır. Boyamalarda 2,5 Nm el dokusu ilmelik yün halı iplikleri kullanılmıştır. Kurtbağrı (Ligustrum Vulgare L) bitkisi yaprakların dan sıcak su ile elde edilen boyarmadde; mordansız hardal beji, mordanlarla ise fıstık yeşili, kum yeşili, krom sarı ve koyu samur sarı, açık samur sarı renkleri vermiştir. Soğuk su ile elde edilen boyarmadde ise mordansız sarı bej, mordanla kurumuş tütün yeşili, koyu kum yeşili, koyu saman sarı, açık saman sarı ve koyu saman sarı renkleri vermiştir. Alkol ekstraksiyonu ile elde edilen boyar-66 madde ile de mordansız filizi yeşil, mordanlarla yaprak yeşili, cevizi yeşil, çimen yeşili, filizi yağ yeşili renkleri vermiştir. Elde edilen renkler ışık haslıkları bakımından sıcak su ve soğuk su boyarmaddelerinde şap mordanla 4,5 gibi orta, diğer mordanlarla ise 6,7 gibi oldukça iyi değerler göstermiştir. Alkol ekstraksiyonu renklerinin ise ışık haslıkları 1, 2, 3 gibi düşük değerler göstermiştir. Sürtünme haslıkları bakımından da sıcak su ve soğuk su ile elde edilen boyarmadde renklerinin tamamı 4,5 ve 5 gibi oldukça iyi değerler göstermiş ancak alkol ekstraksiyonu renkleri ise 1,2 gibi düşük yalnızca bakır sülfat ve demir sulfatın % 4 oranlı renkleri 3 gibi orta değer göstermiştir. Su damlası haslıkları ise bütün renklerde 5. değer elde edilmiştir. Alkali haslıklarında ise durum farklılaşmıştır. Sıcak su ve soğuk su ile elde edilen boyarmadde renklerinden demir sülfat mordanlı renkler 1, 2 ve 3 değerleri göstermiştir. Bakır sulfatlı renkler ise sıcak su örneklerinde 3 soğuk su örneklerinde ise 4, 4,5 ve 5 gibi oldukça iyi ydeğerler vermiştir. Ancak demir sülfat ve bakır sulfatın ekstraksiyon renklerinde alkali haslıkları 3, 4, 4,5 gibi iyi değerler göstermiştir. Şap, P. bikromat ve P.permanganatın bütün renklerinde alkali haslıkları 4,5 dir. Ayrıca araştırmada kullanılan mordanların renk oluşumundaki ve haslıklarındaki etkisi incelenmiştir. Bakır sülfatla içinde sarı etkeni olan yeşil miansları elde edilmiştir. Alkol ekstraksiyonu dışındaki renklerde alkali hariç diğer haslıklar oldukça iyidir. Ayrıca ışık ve alkali haslıklarında solma değil, kahverengiye dönük koyulaşma görülmüştür. Demir sülfatla ise griye dönük yeşil renkler elde edilmiş, bu renklerin ise sıcak su ve soğuk su örnekleri ışık, sürtünme ve su damlası haslıkları oldukça yüksek olmasına rağmen alkali67 haslıkları düşüktür. Alkol ekstraksiyonu renklerinde ise ışık ve sürtünme haslıkları düşük olmasına rağmen su damlası yüksek alkali ise iyi durumdadır. Bu mordanın renklerinde de ışık ve alkali etkisi kahverengiye dönük koyulaşma göstermiştir. Şap mordanla ise sarı ve çimen yeşili elde edilmiştir. Birçok araştırmada da sarı renklerin şap mordanla elde edildiği belirlenmiştir. Şap mordanla renklerin haslıkları ise sıcak su ve soğuk su örneklerinde ışık haslığı orta, sürtünme, su damlası ve alkali haslıkları oldukça iyidir. Alkol ekstraksiyonu örneklerinin ise ışık ve sürtünme haslıkları düşük olmakla birlikte su damlası ve alkali haslıkları yüksektir. Potasyum birkomat ve P. permanganat mordanla samur sarı ve yağ yeşili renkler elde edilmiş, diğer araştırmalardan da kirli sarı, sarı yeşil ve hardal sarı gibi renklerin elde edildiği saptanmıştır. Sıcak su ve soğuk su örneklerinin tamamında haslıklar oldukça iyidir. Alkol ekstraksiyonu renklerinde' ise ışık ve sürtünme haslıkları düşük olmakla birlikte su damlası ve alkali haslıkları bu mor darılarda da oldukça iyidir. Her iki mordan bütün deneylerde paralel sonuçlar vermiştir. Kurtbağrı bitkisi yapraklarının boyama özelliği üzerinde farklı boyutlarda yapılacak araştırmalarla, bitkiden doğal boyacılıkta büyük ölçüde yararlanılacaktır. Özellikle halı ve kilim ipliklerinin boyanmasında, yeşil nüansları ve sarı renk elde etmede kullanılabilir niteliktedir. Alkol ekstraksiyonu ile elde ediln boyarmadde demir sülfat ve bakır sülfat mordanlı Örneklerinde renk değişimi sağlanarak kullanılabilir. Sıcak su ve soğuk su ile elde edilen boyarmaddelerin ise bütün örnekleri yün halı ipliği boyamasında kullanılabilir.

Özet (Çeviri)

7. ZUSAMMENFASSUNG Die Menschen haben seit früheren Zeiten die naturalen Fasernl wie Wolle, Baumwolle und Lein gefaerbt und bei- der Faerbung die Farbmittel, die sie aus den pflanzen, Tieren öder der Erde herğes- tellt hatten, benutzt. Infolge der Erfindung der synthetischen farbmittel und der schnellen Ausbreitung der Textilfaerbung am Ende des XX. Jahrhun- derts haben die naturalen Forbmittel eine Nutzungsraöglichkeit nur bei Handarbeiten wie Kilim und Teppich gefunden. In den letzten Jahren haben diese mit naturalen Farbmitteln gefaertbten Handarbeiten eine grosse Interesse gewonnen. Sie lassen die autotantischen Besonderheiten spiegeln können. Die naturale Faerbungsgewebe ?.» die eine Einsatzmöglichkeit gegen die sich schnell vergrössende Arbeitslosigkeit ermöglichen kann und ohne Umweltverschmutzung hergestellt wird, kann auch Devi- seneinsparung hervorrufen. Neben den' mehreren Farbpj?lanzen, die in anatolien heran- wachsen und bei der Faerbungsgewefo'erj benutzt werden, ist der Ligus- ter (Ligustrum Vulgare), der in der Literatür Farbpflanze benannt ist, nach seiner Faerbungseigenschaft untersucht. Die pflanzenblaetter sind im September gesammelt, getrocknet, gemahlt und mit Warmwasser, Kaltx\rasser sowie mit Alkohol verfahren und durch 3 verschiedene Methode eine farbmittel erhalten. Aetzwasser mit Kupfervitriol, Eisenvitriol.Alaun, Kaliumper- manganat und Kalumbichromat ist in 1, 2, 3 und 4 % mit der drei farbmittel verfahren. Mit und ohne Aetzwasser sind- insgesamt 63 Faerburng durcheafühft. Bei der faerbung sind Wollenteppichfaser von 2,5' Nm benutzt. Die Farbmittel, die aus den Ligusterblaettern (Ligustrum vulgare) durch Warmwassermethode hergestellt ist, zeigte ohne Aetzwasser senf beige, und mit Aetzwasser pistaziengrün, sandgriin,69 chromgelb, dunkel - zobelgelb und hell - zobelgelb; und durch Kalt- wasserverfahren ohne Aetzwasser gelbbeige und mit Aetzwasser get- rocknettabargriin, Die farbmittel, die durch Ekstraktion mit Alkohal verfahren ist,..'zeigde ' :. ohne. " Aetzwasser gelblichgrün, und mit Aetzwasser blaettergrün, nussgrün, rasengrün, gelblich- fettgriin. Die angefertigten Farben haben in den Kaltwasserund Warm- wasserfarbmitteln einen guten Mittelwert wie 4,5 bei Alaun mit Aetzwasser und 6,7 bei anderen Aetzwasser im Sinne von Beleuchtung- seigenschaft. Die Farbmittel, die durch Kaltwasser - und Warmwasser-methode hergestellt werden, haben im Sinne der Reibungseigenschaft einen guten Wert wie 4,5 und 5; aber die durch Alkohol - Ekstraktion hergestellte Farbmittel einen reduzierten wert wie 1 und 2 sowie nur mit Kupfervitriol lund Eisenvitriol nebst 4 % verfahrene Farb mittel einen Mittelwert wie 3 gezeigt. Wassertropfeniegenschaft hat einen wert wie 5 bei alien Farben. Bei Alkalieigenschaften jedoch hat sich der Fall geaendert. Die durch Warmwasser - und Kaltwassermethode hergestellte farbmittel mit Aetzwasser nebst Eisenvitriol einen Wert von 1, 2 und 3 gezeigt; Jedoch bei den Warmwasserproben mit Kupfervitriol einen guten Wert von 3 und Kaltwasserproben Jedoch 4, 4,5 und 5. Bei den Ekstraktionfarben von Kupfervitriol und Eisenvitriol sind die Alkalieigenschaften 3, 4 und 4,5 als einen guten Wert zu sehen. Die Alkalieigenschaften von Alaun, Kaliumbichromat und Kaliumpermanganat fist 4, 5 für alle farbe. Ferner sind die Wirkungen von Aetzwasser, die bei. 'der Efforschung benutzt sind, aus Bildung und Eigenschaft untersucht. Mit Kupfervitriol sind die Griinnuance, die Gelbwirkung bei lhalten, hergestellt. Bei den Farben ausser der Alkaliekstraktion70 ausschliesslich Alkali sind die anderen Eigenschaften ziemlich gut. Bei den Beleuchtungs-und Alkalieigenschaften sind keine Verb- leichung, sondern Dunkelneigung auf Braun gesehen. Jedoch bei eisenvitriol sind grüne farbe mit Neigung auf Grau hergestellt. Obwohl die Beleuchtungs- Reibungs- uhd Wassert- -^ropfeneigenschaften der Warmwasser-und Kaltwasser proben dieser Farbe ziemlich hoch sind, ist die Alkalieigenschaft reduziert. Und trotz der Niedrigkeit der Beleuchtung- und Reibungseigenschaft bei den Alkohol - Ekstraktionsfarben ist Wassertropfen- Hochalkali gut. Bei den Proben dieser Aetzwasserfarbe hat die Beleuchtungs- und Alkaliwirkung eine verdunkelung auf Braun gezeigt. Mit Aetzwasser nebst Alaun sind gelb und rasengriin herstellt. Bei vielen Erforschungen ist hervorgerufen, dass die gelbe Farbe mit Alaun - Aetzwasser hergestellt wird. Die Eigenschaften der Farbe mit Alaun - Aetzwasser sind bei den Proben mit Kaltwasser und Warmwasser für BeJeu.chtung mittel, fur Wassertropfen und Alkali ziemlich gut. Die Eegenschaften für Beleuchtung und Reibung mit Alkohol - Ekstraktion - proben sind reduziert, dagegen für Wassertropfen und Alkali hoch. Mit Aetzwasser von Kaliumbichromat und Kal iumpermanganat sind zobelgelb und fettgrün hargestellt und bei anderen Erforschun gen ist festgestellt, dass solche Farbe wie gelb, gelb - grün und senfgelb hergestellt wird. Bei.alien Kaltwasser - und Warrnwasserproben sind die Eigen schaften ziemlich gut. Bei den Farben mit Alkohol - Ekstraktion sind die Beleuchtungs- und Reibungseigenschaften reduziert, Jedoch wur Wassertropfen und Alkali hoch. Die beiden Aetzwasser haben bei den prüfungen eine parallele Ergebnis gestellt. Durch verschiedene Erforschungen auf Foerbungseigenschaften der Ligusterblaetter wird bei der naturalen Faerbungsgewebe in einem grossen Umfang einen Vorteil verschafft werden. Dies hat Qualitaet besonders für die Faerbung der Kilim - und Teppichfaser und zur Herstellung für verschiedene gelbe und grüne Farbe.71 Die Farbraittel, die durch Alkohol - Ekstraktion hergestellt ist, kann durch die Faerbenaenderung bei den proben mit Aetzwasser nebst Eisenvitriol und Kupfer vitriol benutzt werden. Die Farbmittel die durch Warmwasser- und Kaltwassermethode hergestellt sind, können mit ihren ganzen proben fiir Teppichfaser - Faerbung in Nutzen gezo- gen werden.

Benzer Tezler

  1. Bazı folklorik bitkilerde kare dalga katodik sıyırma voltametrisi yöntemiyle Oleuropein tayini

    Oleuropeine determination in some folk medicinal plants by squarewave cathodic stripping voltammetry

    SADULLAH TAŞDELEN

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2011

    KimyaGazi Üniversitesi

    Kimya Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. MEHMET SAYIM KARACAN

  2. Batı Karadeniz Bölümü'nde Kurucaşile-Arıt Çayı arası vejetasyon ekolojisi

    Vegetation ecology between kurucaşile-Arit Creek in Western Black Sea subregion

    FERHAT TOPRAK

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2020

    CoğrafyaKarabük Üniversitesi

    Coğrafya Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. İBRAHİM ATALAY

  3. Devrek - Dorukhan - Mengen arasının vejetasyon coğrafyası ve ekolojik özellikleri

    Vegetation geography and ecological features between Devrek - Dorukhan - Mengen

    KÂMİLE ZEREN

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2021

    CoğrafyaKarabük Üniversitesi

    Coğrafya Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. MÜCAHİT COŞKUN

  4. İstanbul Büyükçekmece ilçesindeki park-bahçe ve özel bahçelerdeki ağaç ve çalılarda görülen bitki hastalıkları

    Plant diseases on the trees and bushes at park-gardens and private gardens in Büyükçekmece, Istanbul

    TARIK FEYZİOĞLU

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2009

    MikrobiyolojiMarmara Üniversitesi

    Biyoloji Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. SABRİ SÜMER

  5. Uygun renk, ışık ve sürtünme haslığı değerlerine sahip bitkisel boyalar ile boyanmış ilmelik yün halı ipliklerinde en az kopma mukavemeti kaybına yönelik boyama yönteminin geliştirilmesi

    The development of dyeing method regarding the least breaking strength loss in woolen carpet yarns, dyed by natural dye with suitable color the fastnesses of light and abrassion values

    MERAL AKAN

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2007

    BotanikAnkara Üniversitesi

    Ev Ekonomisi Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. ZEYNEP ERDOĞAN