XVI. ve XVII. yüzyıllarda Ayak ve Galebe Divanı
Ayak and Galebe divans in the XVI and XVII th centuries
- Tez No: 120508
- Danışmanlar: YRD. DOÇ. DR. AYHAN PALA
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Tarih, History
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2002
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Gazi Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Yeni Çağ Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 123
Özet
ÖZET Osmanlı Devleti' nin kurulduğu ilk dönemlerden beri padişahın huzurunda toplanan divan-ı hümayun Fatih'in yaptığı yeniliklerle başkanlığını sadrazama bıraktı. Padişahın başkanlık ettiği iki divan kaldı. Galebe ve ayak divanları. Devletin XV. yüzyıldan itibaren İmparatorluk seviyesine yükselmesiyle dış devletlerle olan siyasi ilişkilerinin artması ve ülkeye sık sık elçi gönderilmesi galebe divanının önemini arttırırken, XVII.yüzyılda devlete karşı isyan eden asilerin padişahla yüz yüze konuşup şikayetlerini bizzat ona anlatmak istemeleri de ayak divanının eskiye oranla sık sık yapılmasına neden olmuştur. Ayak divanı acil çözüme kavuşması gereken olayların görüşüldüğü genellikle padişahın, savaşlarda ise sadrazamın huzurunda toplanan bir meclisti. Bu divan ilk zamanlan padişahın gördüğü bir aksaklığı düzeltmek için yanındaki devlet adamlarına danıştığı bir meclis şeklindeyken zamanla devlet yönetiminden şikayetçi olan askerlerin ve halkın sorunlarım bizzat padişaha anlatmak için onunla görüşebilecekleri bir mercii haline geldi. Padişahın arzusu dışında asilerin isteği ile toplanan ayak divanlarına padişah olayların büyümesini engellemek için başkanlık eder ve onların isteklerini kabul etmek zorunda kalırdı. Bu istekler genelde suçlu görülen devlet adamlarının görevden alınması ya da öldürülmesi olurdu. Padişah kendisi de mevkiini kaybetmemek için asilerin dediğini yaparak suçsuz olan devlet adamlarını bile cezalandırırdı. Ayak divanları genellikle Topkapı Sarayı'nda Babü's- saade de yapılır ve halka açık olurdu. Ayak divanları isyan eden halkın ve askerlerin yatıştırılmasında, huzurun sağlanmasında, devletin geleceğinin belirlenmesinde büyük önem taşımışlardır. Galebe divanı ise kapıkulu askerlerine maaş dağıtmak için Topkapı Sarayında yapılan en gösterişli törendi. Bu büyük törenin elçi tarafından da görülmesi için elçinin padişah huzuruna çıkarılması aynı güne denk getirilirdi. Elçi hem Osmanlı Devleti'nde askere maaş dağıtılmasını hem de devlet yönetimini görmüş olurdu.Elçinin gördüklerini geri dönünce anlatacağı bilindiğinden, Osmanlı Devleti Galebe divanına büyük önem verirdi. Teşrifat kuralları en ince ayrıntısına kadar uygulanır, saray baştan aşağı süslenir, görevliler tören kıyafetlerini giyerlerdi. Elçi de hayatının en önemli anı için günlerce önceden hazırlanır, hiç bir hata yapmamak için teşrifatı öğrenirdi. Galebe divanının Osmanlı iç ve dış politikası bakımından büyük değeri vardı. İçerde ordunun büyük kısmını teşkil eden kapıkulu askerleri maaş dağıtılarak onlar memnun edilirken, dışardan gelen elçi de hürmetle karşılanarak kralın mesajı alınır ve dış politika da istikrarlı şekilde devam ederdi. XVI. ve XVII. yüzyılda divan-ı hümayun toplantılarının Paşa kapışma kayması ve uzun aralıklarla toplanmaya başlanması ayak ve galebe divanının önem kazanmasına neden olmuştur. Ayak divanında hiç bir teşrifat kurak işlemezken galebe divanı tam tersi olarak teşrifatın ve gösterişin doruk noktasına çıktığı bir divandı. Ayak divanında ivedilikle karar alınacağı için teşrifat kuralları ile vakit geçirilmez, hatta bu toplantılarla ilgili hiç bir rapor hazırlanmazdı. Galebe divanında ise elçiyi devletin güç ve ihtişamı ile büyülemek için mutat divanlardan farklı olarak saraya daha çok asker gelir daha çok çeşit yemek çıkarılırdı ki devletin büyüklüğü tüm dünyaya yayılsın. Kaynaklarda rastlanan son ayak divanı 1700 tarihli iken, galebe divanı ise 500 yıllık ömrünü II. Mahmut'un divanı kaldırması ile tamamlamıştır.
Özet (Çeviri)
SUMMARY The Imperial Divan was chaired by the sultan until 1470's, and from then on as a result of the changes made by the conquer sultan Mehmet, The Ottoman Sultans preferred not to take part in the meetings. He gave his grand vizier authority to coordinate the divan (council). Two divan left chaired by the sultan. Galebe and Ayak Divans. Becoming of empire from the state in the 15th century, the political relations with the foreign states increased. The frequent coming of ambassadors to the country resulted in the rise of the importance of Galebe Divan. At the same time, in the 17th century the refractories rebelled against the state wants talking with the Sultan face to face and tell their complaints to him resulted in the rise of Ayak Divan's gatherings contrary to the past. Ayak Divan is a kind of council where the urgent events needs remedy talked under the leadership of the Sultan and in wartime under the control of the grand vizier. At first this Divan was a kind of council used by the sultan taking the advise of the statesmen to regulate a lameness realised by the sultan himself. By the time, it became a place that the soldiers and the ruled complained from the state and tell their problems to the sultan himself. Ayak divans gathered at the will of the rebelious without the will of the sultan and was chaired by the sultan to stop the expansion of the events. He had to be accepted their appetites. These wishes generally were the dismission or killing of a statesman accepted as guilty. Protecting his own place, the sultan also punished the unguilty staff told by the rebellious. Ayak divans gathered at Topkapi Palace at the Gate of Felicity (Babü's-saade) and was open to the ruled. Ayak Divans had a great importance to calm down the refractories and soldiers,to supply the peace among the society and lasting of the state.Galebe Divan was the most striking ceremony to give their salaries to the soldiers at Topkapi Palace. Watching of this big ceremony by the ambassador, the ambassador was entered the presence of the sultan at the same day. Ambassador watched both the given of salaries to the soldiers and the administration of the state. Ottoman state gave a great importance to the Galebe divan because they knew that ambassador would have told his seeings when he returned back. The rules of the official etiquette applied sensitively. The palace was being decorated and the charges took on their ceremonial clothes. The ambassador also tried to be ready for this ceremony days and days ago, not to make any mistake he had learned protocol rules. Galebe Divan had a great place in the internal and external policy of the Ottoman Empire. Inside, distributing their salaries the soldiers were satisfied, outside, the coming ambassador accepted respectively, the message of the king was taken and the foreign policy continued steady. In the XVI and XVII th centuries the meetings of the Imperial Divan begun to be made at the residence of the grand vizier and the time intervals between the gatherings were increased. This resulted in the increase of the importance of Ayak and Galebe divans. Contrary to Galebe divan, there was no official etiquette applied at Ayak divan. Since, the urgent decisions had to be taken at this divan, there wasn't any ceremony, even any statement was prepared related with the gatherings. But, at Galebe divan, affecting the ambassador by the state force and splendor, there had been more soldiers and more meals at the palace different from the other councils. Thus, the greatness of the state had been heard by the world. While the last Ayak divan founded at the sources was being dated in 1700, Galebe divan completed its 500 years life at the reign of Sultan Mahmut II with his abolishing of the Divan. 1»
Benzer Tezler
- XIX. yüzyıldan Cumhuriyet'e kadar Doğu ve Güneydoğu Anadolu'daki isyanlar
In East and Southeast Anatolia rebellions until the Republic from 19 th century
AYHAN AYDIN
Doktora
Türkçe
1998
Türk İnkılap TarihiHacettepe ÜniversitesiAtatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ABDULHALUK M. ÇAY
- La Vie artistique litteraire culturelle et sociale l'Izmir en langue Française (du XVII'eme siecle a nos jours)
Fransızca'da İzmir'in sanatsal edebi kültürel ve toplumsal yaşamı (XVII'inci yüzyıldan günümüze)
HASAN ZORLUSOY
Doktora
Fransızca
1993
Fransız Dili ve EdebiyatıDokuz Eylül ÜniversitesiFransız Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. EROL KAYRA
- XVI. ve XVII. yüzyıllarda Osmanlı Devleti'nde Haremeyn vakıfları ve ehemmiyeti
The Religious endowments for the Haramayn during the XVI th and XVII th. centuries in the Ottoman State
MUSTAFA GÜLER
Doktora
Türkçe
1998
TarihMarmara Üniversitesiİslam Tarihi ve Sanatları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HULUSİ YAVUZ
- XVI. ve XVII. yüzyıllarda Eyalet-i Rum'da isyan ve eşkiyalık hareketleri
Insurrection and plagiarization movements in Eyalet-i Rum through XVI - XVII. centuries
MEVLÜDE GÖKÇEN DAŞ
- XVI. ve XVII. Yüzyıllarda Osmanlı İdaresinde İpek (Pec)
Ipek (Pec) Under the Ottoman Administration in the XVIth and XVIIth Centuries
ŞENAY ÖZTÜRK YILMAZ