Endüstri-içi dış ticaret (intra-industrial trade)
Başlık çevirisi mevcut değil.
- Tez No: 12347
- Danışmanlar: PROF.DR. IŞIL AKBAYGİL
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Ekonomi, Economics
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 1991
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 198
Özet
GÎRÎŞ VE ÖZET 1980'li yıllar sosyal ve teknolojik alanda olduğu gibi ekonomik alanda da özellikle uluslararası ekonomik bütünleşmenin sağlanması yönünde önemli değişiklikler getirmiştir. Bunlardan bir tanesi olan uluslararası dış ticaret, sadece akademik olarak değil aynı zamanda tüm dünyadaki insanların günlük hayatını da etkileyecek derecede, bir kez daha önem kazanmıştır. Dünya ekonomilerinin birbirine bağımlı bir sistemden oluşması, dolayısı ile ekonomik gelişme ve büyüme problemleri, dış borçlanmalar, işsizlik, korumacı politikalar, uluslararası dış ticaret, sözü edilen problemlere neden ya da bir çözüm olarak odak noktası yapmıştır. Bir çok ekonomist, endüstri-içi dış ticarete IIT (Intra-Industrial Trade ) istatistiki bir sonuç olduğu ve Hecksher Ohlin teorisi ile açıklanabileceği düşüncesi ile karşı çıkmışlardır. Öte yandan, bazı ekonomistler de IIT'nin H-0 teorisine yardımcı olarak alınabileceğini savundular. Bu çalışma uluslararası dış ticaretin özel bir yönünü veya eşanlı olarak aynı malların bir ülke tarafından hem ithal hem de ihraç edilmesini analiz etmeyi amaçlamaktadır.Bu çalışmanın amacı, geniş sayıdaki ülkelerin ve ürün gruplarının arasındaki dış ticaret akımlarını inceleyerek IIT'yi oluşturan unsurlar üzerine bilinen çalışmalara ampirik bulgular eklemektir. Spesifik olarak bu çalışma, 64 ülkenin endüstri-içi dış ticaret akımını kapsamaktadır, (appendixe bakınız). Bu ülkeler 3 alt gruba ayrılmıştır, bunlar: a) Sanayi Ülkeleri (Industrial Countries-IC), b) Yeni Sanayileşmiş Ülkeler (Newly Industriliased Countries - NICs), c) Gelişmekte Olan Ülkeler (Developing Countries - DCs). Bu 64 ülke merkezi planlama ile yönetilen ekonomiler hariç hemen hemen tüm dünya dış ticaretini kapsamaktadır. Bu safhada, Endüstri-içi dış ticareti analiz etmek için iki yol vardır: (i) Ülke ve grup bazında, (ii) ürün bazında. Her bir ülke için, diğer ülkelerle ve içinde bulunduğu grup ile oluşturduğu endüstri içi dış ticareti analiz edilerek vegrup içinde ve dışındakilerle karşılaştırmalar yapılmıştır.Ürün bazında ise 3- basamaklı ve 4-basamaklı SITC ürünlerinin IIT'si analiz edilmiştir. Bazı belirgin UT karakterleri gösteren ürünler belirlenmiş ve sınırlanmıştır. Endüstri-içi dış ticaretteki ürünlerin kompozisyonunda herhangi bir değişme olmuş ise analiz edilmiş ve teke tek ülke grupları ile karşılaştınlmıştır. Daha önce yapılan çalışmalarla karşılaştırıldığında bu çalışma çok daha fazla sayıda ülkeyi kapsamaktadır. Kısaltılmış şekli ile IIT'yi ülke ve ürün bazında belirleyen parametreler aşağıda kısaltılmış formül ile gösterilmiştir. IIT = f ( Y, AS, EX, PD, ES, IF, SC, MU, ) Y = Ülkenin fert başına düşen geliri AS = Ticaret alanı ile ilgili bir parametre EX = İhracatın yapısı ve kompozisyonu PD = Ürün çeşitlendirilme parametresi IF = Firma-içi dış ticaret SC = Firma seviyesinde taşaron aktiviteleri MU = Çok uluslu şirketler Belirtmek gerekir ki yukarıdaki değişkenlerden bazıları ürün bazında bazıları ise ülke bazındadır. Literatürde, gelir seviyesinin, ticaret alanı ile ilgili parametrenin, ürün çeşitlendirilmesinin ve ölçek ekonomisi parametrelerinin Endüstri-içi dış ticaret üzerinde pozitif bir etkisi olduğuna dair bir kanı vardır. Çok uluslu şirketlerin rolü pek açık değildir ve anlaşılması da biraz zordur. Normal olarak çok uluslu şirketlerin IIT üzerinde pozitif bir etkisi olduğu düşünülür. Ayrıca, bu parametre bazı başka faktörleri de kapsamaktadır, dolayısı ile hem firma hem de endüstri seviyesinde incelenmelidir.Dunning (1977,1978)' e göre Endüstri-içi dış ticareti; a) Genelde IIT'nin algıladığımız kısmı olan dış pazar aracılığıyla b) îç pazar aracılığı ile yani sahipleri ve kontrolü aynı kişilerde olan firmalar arasında yapılan ticaret olmak üzere iki şekilde olabilir. Bu tip IIT'deki çok uluslu şirketlerin rolü göze çarpar. Bu noktada, T.Agmon (1979)'unda önerdiği gibi çok uluslu şirketlerin yaptıkları direkt yabancı yatırımların IIT ve çok uluslu şirketlerin analizindeki rolü oldukça kritiktir. Dolayısı ile, uluslararası finans üzerine endüstri bazında veya firma bazındaki enformasyon, en azından bazı temsilci şirketler ve ticaret akımları üzerine spesifik ürünler hakkındaki enformasyon, gereklidir. Endüstri-içi dış ticaretin belirleyici unsurları analiz edilirken, çok uluslu şirketler iyi bir kaynaktır. Veri ve Hesaplamalar Kullanılan veriler Birleşmiş Milletler Uluslararası Standart Ticaret Klassifikasyonundan (SITC) alınmıştır. Veriler SITC-5'den 8'e kadar olan (yakıt hariç) sanayi ürünlerini kapsamaktadır. Yan sanayiciler ile ilgili bilgiler için Birleşmiş Milletler verileri, bazı hükümetlerden yatırım dataları, IMF ve Dünya Bankası dataları ve bazı ilgili yaymlar kaynak olarak kullanılmıştır. IIT endeksini ölçmek için ele alınan yıl 1978'dir; zira 1978 yılı uluslararası faktörlerden en az etkilenen yıldır. Fakat, 1965 ve 1971 gibi yıllarda da IIT'nin zaman içerisindeki değişimini belirlemek için kullanılmıştır. Ekonometrik hesaplamalar şunlardır: Açıklamalar kısmı için sıklık, ortalama, standart sapma gibi temel istatistiki veriler kullanılmıştır. Analitik kısmı için açıklayıcı değişkenlerin birbiri ile çakışmasından dolayı standart çoklu regresyonları yapmadan önce veriler çoklu bağlantı (multicollinearity) ve heteroscedasticity gibi problemlerden arındırılmıştır. Yukarıdaki ekonometrik sorunu çözebilmek için değişkenler, ana belirliyiciler metodu ile ilişkisi olmayan, çakışmayan değişkenler elde etmemizi ve bu değişkenleri açıklayıcı kuvvetlerine göre sıralayabilmemizi sağlamıştır. Bütün bunlar yapıldıktan sonra IIT'nin endüstri ve ülke bazında belirleyici unsurlarım analiz etmek için standart çoklu regresyon metodu kullanılmıştır. Endüstri bazındaki regrasyonlarda yüksek basamaklı endüstrilerden başlanmış ve verilerin izin verdiği sürece düşük basamaklı endüstrilereinilmiştir. Sonuçta, elde edilen bulgular bir şekilde IIT'nin ayrıştırma problemine cevap vermektedir. Ülke bazında yapılacak regrasyonlar her alt grup ve toplam grup için ayrı ayrı yapılmıştır.
Özet (Çeviri)
Özet çevirisi mevcut değil.
Benzer Tezler
- Türkiye'nin bölge ülkeleriyle endüstri içi ticaretinin gelişimi: 1995-2009
Development of intra-industrial trade between Turkey and the region?s countries: 1995-2009
MUHLİS CAN
- Türkiye'nin AB 27 ülkeleri ile endüstri içi ticaretinin incelenmesi (2000-2020)
Analysis of Turkey's intra industrial trade with 27 EU countries (2000-2020)
NACİYE EVCİL
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
EkonomiAnkara Hacı Bayram Veli Üniversitesiİktisat Ana Bilim Dalı
PROF. DR. FETULLAH AKIN
- Türkiye ihracatı için endüstri içi ticaret üzerine bir inceleme: 1990-2017 dönemi
An analysis on intra-industry trade for Turkey's exports: 1990-2017 period
MERYEM ÖZDEMİR
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
EkonomiSüleyman Demirel Üniversitesiİktisat Ana Bilim Dalı
PROF. DR. LEVENT KÖSEKAHYAOĞLU
- Gümrük Birliği'nin Türkiye ve Avrupa Birliği ülkeleri arasındaki endüstri içi ticaret üzerine etkileri
The effects of Custom Union on the intra industry trade between Turkey and the European Union
HALUK YERGİN
Doktora
Türkçe
2011
EkonomiAtatürk Üniversitesiİktisadi Gelişme ve Uluslararası İktisat Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ÖMER YILMAZ
- Türkiye-Rusya arasındaki endüstri içi ticaret ölçülmesi
Measurement of intra-industry trade between Turkey and Rusia
TÜLİN FANSA
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
EkonomiAnkara Hacı Bayram Veli Üniversitesiİktisat Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. FETULLAH AKIN