Zeydiyye-Mu'tezile etkileşimi ve Kasım er-Ressi
Al-Kasim al-Rassi and the interacton between Zaydiyya and Mu'tazila
- Tez No: 127825
- Danışmanlar: PROF.DR. HASAN ONAT
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Din, Religion
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2003
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: İslam Mezhepleri Tarihi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 242
Özet
Birinci bölüm“Zeydiyye ve Mu'tezile'nin kısa tarihçesi ve Görflşleri”ne tahsis edilmiştir, önce Mu'tezile ve Zeydiyye'nin doğuşuna değinilmiş ve TH./IX. asrın hasma kadar ki dönemde ilk taraftarlarının fikirleri mukayeseli olarak ele atanmıştır. Sonra her iki mezhepte ortak olan esaslar ve görüşlerdeki paralelliklere işaret edilmiştir. İkinci bölüm,“İlk Zeydiyye-Mu'tezile Etkileşimi”başlığını taşımaktadır. Bu bölümde Zeyd b. Afi-Vâsıl b. Atâ ilişkisi üzerinde durulmuş, Alioğullarının DX/EX. asrın başlarına yaptıktan ayaklanmalarda ilk Mu'teziKlerin tutumu, katılan ve destekleyen Mu'tezta? şahıslar ve görüşleri üzerinde durularak bu dönemde etkileşimin seyrine işaret edilmiştir. Daha sonra Mu'tezile'de M efduiûn İmameti anlayışı ve Zeydîyye'de Mu'tezile'nin beş esasının ilk tezahürlerine değinilmiştir.“Zeydiyye-Mu'tezile Etkileşiminde Kasım er-Ressî'nin Yeri”başlığını taşıyan üçüncü bölümde, Kâsım'ın hayatı ve eserleri anlatıldıktan sonra onun iki mezhebin etkiteşimindeki yeri, kullanılan metot ve deliller açısından ve özellikle Mu'tezile'nin beş esasından ilk üçü bakımından ele alınıp, Mu'tezile'yle mukayese edilmiştir. Ulaştığımız sonuçlardan bazıları şunlardır: Mu'tezile'nin Beş Esas'ınm, Zeyd b. Ali ile Vasıl b. Atâ'nın aynı ders halkasına devam etmeleri ve Zeyd'in Vasıl'a talebe olmasıyla Zeydiyye'ye geçtiği iddianın tarihî gerçeklerden uzaktır. Zeydî ve Mu'tezifi olduğu belirtilen şahıslar, Alioğullarının ayaklanmalarından İbrahim b. Abdillah (145/762)'m hareketine birlikte katılmışlar, bazı ayaklanmalarda da ortak hareket etmişlerdir. Ancak görüşlerine ilişkin herhangi bir şey kaydedilmediğinden onların görüşlerini mukayese edebilmek mümkün değildir. DX/DL asrın başlarına kadar ki dönemde Zeyd! oldukları ifade edilen şahıslara bazıları Kur'an'ın yaratılın ışhğı, teşbihin reddi gibi birkaç meselede Mu'tezile ile mutabık olsalar da görüşlerinin genelinde kaderci bir konumdadırlar. Zeydîyye'de Mu'tezile'nin Beş Esas'mdan ilk üçü ilk defa Kâsım'ın eserlerinde görülür. Bu üç esasta Kasım, bazı farklılıklar oba da genel olarak Mu'tezile ile uyumlu görüşler serdeder. Kullandığı metot ve argümanlar yönünden de Mu'tezile ile paralellikleri söz konusudur. Sonraki Zeydîler'in Mu'tezilî esaslan benimsemesine Kasım zemin hazırlamıştır. Ancak kaynaklarda onun Mu'teziMerle irtibatına ilişkin sağlıkta herhangi bir veri tespit edemedik.
Özet (Çeviri)
Part One Is titled as 'The Short History of Zaydiyya and Mu'tazila and their views“. In this part, firstly, formation of Mu'tazila and Zaydiyya Sects is mentioned then dealt with comparatively their carry adherents' opinions. It is pointed out the snared principles of both Second Part's title is ”First Zaydiyya-Mu'tazila Interaction“. In this part it is dwelled upon the relation between Zaid ibn AB and Wasil ibn Atâ. After tins it is dealt with the first Mu'tazilities' attitudes in Alid's revolts till HI./IX. Century. It is pointed out the degree of interaction by dwelling upon persons and their views who are mentioned Mu'tazilities and joined in this revolts in historical books. It is mentioned about the opinion of Imâmate of the Mafdul in Mu'tazila. Part Three is titled as ”The Place of al-Kâsim al-Rassî in the Interaction of Zaydiyya and Mu'tazila". It's explained the life and epistles of al-Kâsim ibn Ibrâhîm al-Rassî. After this al-Kâsim's place in the interaction of the two sects is examined with respect to the methods and arguments and especially from point of the first three of Five Fundamental Principles. al- Kâsim's views about this three principles is explained and compared with Mu'taztta's. Son» of conclusions to which we reached in our thesis: The claim that Mu'tastila's Five Fundamental Principles passed to Zaydiyya by Zaid b. AB from Wasil ibn Atâ and also the claim that Zaid and Wasil had received the Mu'taziiite view from the same class of students is improbable from the point of historical realities. The persons who are mentioned as Zaidites and Mn'tazuites in historical books had joined in revolt of lbrâhîm ibn Abdillâh (145/762) together and they had together acted in other some Alid's revolts. But it's not mentioned any thing about these persons' views. Therefore any comparison between their views is improbable. To the beginnings of EL/DC Century although some of the persons who were reported as Zaidites had agreed witlt Mu'tazila in a few questions, as the Creation of the Kur'an and the refutation of tashbîh, they had been in a fatalistic position in all views. The first three principles of tile Five Fundamental Principles are firstly seen in al- Kâsim's epistles from Zaydiyya. Although there are some different points, al-Kâsim generally asserts parallel views with Mu'tazila in these three principles, in the method and argumentation. The circumstances with which later Zaidites had adopted the Five Fundamental Principles of al-Mu'tazila are prepared by al-Kâsim. But we have not found any true report in historical and biographical books about al-Kâsim's relation to Mu'tazilities.
Benzer Tezler
- Şia perspektifinden Bağdat Mu'tezilesinin şiileşmesi iddiasının geçerlilliği
The phenomenon of the shiism of Baghdad Mutazila from Shia perspective
MUHAMMED HUSSEIN ALI ALI
Doktora
Türkçe
2024
DinAnkara ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ŞABAN ALİ DÜZGÜN
- Siyasî ve itikadî İslam mezheplerinde tekfir olgusu ve tezahürleri (Hicrî ilk üç asır)
The phenomenon of takfir in the political and theological Islamic sects and its manifestations (First three centuries of the hijrah)
HAKAN ATALAY
- Şevkânî'ye göre icmâin kaynak değeri
The resource value of ijma according to Shawkani
MUSTAFA TÜZÜN
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
DinMardin Artuklu ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. TAHA NAS
- Karşılaştırmalı olarak islam siyasi düşüncesinde otorite kavramı
Başlık çevirisi yok
HALUK ALKAN
Yüksek Lisans
Türkçe
1994
Siyasal Bilimlerİstanbul ÜniversitesiSiyaset ve Sosyal Bilimler Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEHMET NİYAZİ ÖKTEM