Kentiçi ulaşımda otobüsle toplu taşıma için işletmecilik şeklinin belirlenmesine yönelik bir matematik model
A Mathematical model for planning operating strategies for bus transit at urban transportation networks
- Tez No: 128795
- Danışmanlar: PROF. DR. AYDIN EREL
- Tez Türü: Doktora
- Konular: İnşaat Mühendisliği, Civil Engineering
- Anahtar Kelimeler: Kentiçi ulaşım şebekesi, otobüsle toplutaşıma, matematik model, ulaştırma maliyeti, sezgisel algoritma, Urban transportation network, bus transit, mathematical model, transportation cost, heuristic algorithm. XI
- Yıl: 2002
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Yıldız Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İnşaat Mühendisliği Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Ulaştırma Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 123
Özet
ÖZET Kentlerimizdeki ulaşım problemleri günden güne artmakta ve kentiçi ulaştırma sistemlerinden yararlanan kişilerin seyahat koşullan ağırlaşmaktadır. Özel araç sahipliliğinin artması yetersiz kentsel altyapı nedeniyle büyük boyutta ulaşım problemleri doğurmaktadır. Ulaşım şebekesi, insanlara hizmet etmekten çok özel araçlara hizmet verir duruma gelmiştir. Özellikle zirve saatlerdeki tıkanıklık etkileri toplutaşıma sistemlerinin önemini onaylar mahiyettedir. Gelinen noktada, toplutaşımacılığı çekici hale getirecek önlemler kaçınılmaz olmuştur. Kentiçi toplutaşıma sistemleri karayolu, raylı ve denizyolu olmak üzere üç ana türü bünyesinde barındırmaktadır. Büyük insan kütlelerinin hızlı bir şekilde taşınmasında raylı sistemler önde gelir. Ancak erişim fonksiyonunun düşük olduğu raylı sistemlerin, yatırım maliyetleri ve süreleri de yüksektir. Denizyolu taşımacılığı ise yolcu kapasitesi yüksek olmasına karşılık kıyı kentleri dışında kullanılmaz. Bunların yanında karayolunu kullanan toplutaşıma sistemlerinde, bir taraftan yatırım için uzun süreye ihtiyaç duyulmazken, diğer taraftan yüksek erişim fonksiyonuyla işletme imkanı vardır. Taşıtların yuvarlanma yüzeyi karayolu olduğu için esnek bir taşımacılık hizmeti verirler. Bu yüzden vazgeçilemezdirler. Otobüsler, bu tür taşımacılıkta en çok kullanılan taşıtlarıdır. Kentiçinde diğer türlerle koordineli olarak işletilmeleri, etkin bir toplutaşıma şebekesinin oluşumuna katkı sağlar. Bu çalışmada, kentiçi ulaşımda otobüsle toplutaşımacılık incelenmiştir. Otobüsle toplutaşımacılıkta çeşitli işletmecilik şekilleri kullanılmaktadır. Tezde, ağaç gövdesi şeklinde (dallanmış) bir toplutaşıma şebekesinde, otobüs işletmeciliği şeklinin (Ekspres ve/veya klasik işletmecilik) belirlenmesi amacıyla bir matematik model oluşturulmuştur. Giriş bölümünde kentiçi ulaşım sistemlerine değinildikten sonra toplutaşıma sistemi ayrıntılı bir şekilde analiz edilmiştir. Sistemin girdileri ve çıktıları tanımlanmış, karar verme süreci anlatılmış, karşılaşılan toplutaşıma şebekesi yapılan verilmiştir. İkinci bölümde otobüsle toplutaşıma, bir sistem yaklaşımıyla değerlendirilerek, girdileri, çıktıları, kullanılan işletmecilik şekilleri detaylı olarak sunulduktan sonra bir yapısal çerçeve ile özetlenmiştir. Konu ile ilgili kaynak taraması verildikten sonra, bu bölümün sonunda kaynaklar hakkında kısa bir değerlendirme yapılmıştır. Üçüncü bölümde teze konu olan matematik model için bir düşünce yapısı sunulmuştur. Modelle ilgili formülasyon verildikten sonra“toplam sistem maliyetini”minimum yapan bir amaç fonksiyonu yazılmıştır. Problem zorluğu gösterilmiş ve sezgisel bir çözüm algoritması önerilmiştir. Bu bölümün sonunda modele ait bazı sayısal uygulamalara yer verilmiştir. Örneklerle toplam sistem maliyetinin, başlangıç çözümüne göre düştüğü gösterilmiştir. Özellikle, talep yapışırım, çok duraktan-çok durağa bir dağılımdan, tek duraktan-tek durağa bir dağılıma doğru yaklaştıkça, elde edilen sonuçların daha da olumlu olduğu belirlenmiştir. Dördüncü bölümde ise elde edilen diğer sonuçlarla birlikte öneriler, araştırmacıların dikkatlerine sunulmuştur.
Özet (Çeviri)
ABSTRACT Daily transportation problems in the cities are increasing and passenger conditions are getting worse. Rising car ownership and insufficient urban infrastructure cause huge transportation problems. Currently, the urban transportation network mostly serves private cars more than people. Especially at peak hours, congestion effects show the importance of mass transit services. At this point, some incentives for mass transit services are needed. Urban transit services have three main modes as highway, rail and water. Rail services take the first place for fast transportation of large number of people. However, rail services have low accessibility, high investment costs and need long periods of construction. Water transportation can only be used at seaside and/or riverside cities. On the other hand, highway transit systems need short periods of construction and have a high degree of accessibility. Since the rolling surface of the vehicles is formed by streets and highways, a flexible transportation service can be provided and thus, they are irreplaceable. Buses are the most widely used vehicles. In urban areas, they have been operated in coordination with other modes in order to make an efficient mass transit network. Bus transit services in urban areas are investigated in this study. Various kinds of operating strategies have been widely used in bus transit services. In this dissertation, a mathematical model for planning bus operating (express and/or all stop operation) strategies at a branched transit network with known characteristics has been developed. After summarizing urban transportation systems in the introduction, transit systems are discussed in depth. Inputs and outputs of the systems are defined, the decision process is described and well-known transit network structures are listed. In the second chapter, city bus transit services are evaluated using systems approach. Its inputs and outputs, and operating strategies are given in detail and a literature review is presented by a structural framework. By the end of this chapter, the reviewed literature is summarized and criticised. In the third chapter, assumptions and structure of the new mathematical model are presented. After introducing the derivation of the mathematical model, an objective function for the minimization of the total system cost is generated. The combinatorial structure of the problem is shown and a heuristic solution algorithm is proposed. By the end of this chapter, the model is tested using some numerical examples and thus total system cost is significantly reduced compared with the initial solution. Especially, when the demand structure converges from many-to-many stations to one-to-one, a better improvement in cost is determined. Discussions on the research results, conclusions and recommendations for future work are presented in the fourth chapter.
Benzer Tezler
- Kent içi toplu taşıma aracı olarak kullanılan otobüslerin tasarım tipolojisi yönünden incelenmesi
A study about busses used as urban public transport in terms of design typology
ZAFER TÜRKMEN
Yüksek Lisans
Türkçe
2010
Güzel SanatlarMarmara ÜniversitesiEndüstri Ürünleri Tasarımı Bölümü
YRD. DOÇ. HAKAN ERTEM
- Analyzing passenger boarding and alighting service times for bus transportation in İstanbul
İstanbulda otobüs yolcularının iniş ve biniş hizmet sürelerinin incelenmesi
MAZDAK SADEGHPOUR
Yüksek Lisans
İngilizce
2016
Trafikİstanbul Teknik Üniversitesiİnşaat Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. KEMAL SELÇUK ÖĞÜT
- 6360 sayılı kanun sonrası ulaşım hizmetleri: Kahramanmaraş örneği
Transportation services After Law Number 6360: The Sample of Kahramanmaraş
SEYFALİ BUCAK
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Kamu YönetimiKırıkkale ÜniversitesiSiyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. REFİK YASLIKAYA
- İstanbul'daki toplu taşımacılık kapsamında raylı sistemlerin değerlendirilmesi (Esenler-Aksaray hızlı tramvay örneği)
Başlık çevirisi yok
ELİF ABBASGİL
- Kentiçi ulaşımda talep yönetimi
Urban travel demand management
HALUK YÜKSEL
Yüksek Lisans
Türkçe
1998
İnşaat MühendisliğiYıldız Teknik Üniversitesiİnşaat Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AYDIN EREL