Kaya kütlelerinin deformasyon modülünün tayininde kullanılan görgül ilişkilerin değerlendirilmesi: Baraj yerlerinden uygulamalar
Evaluation of the empirical relationships employed for the determination of rock mass deformation modulus: Applications at the dam sites
- Tez No: 131009
- Danışmanlar: YRD. DOÇ. DR. CANDAN GÖKÇEOĞLU
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Jeoloji Mühendisliği, Geological Engineering
- Anahtar Kelimeler: Bozunma, Deformasyon modülü, Deriner barajı, Elastisite modülü, Ermenek barajı, Görgül yaklaşımlar, GSI, RMR, Weathering, Deformation modulus, Deriner dam, Elasticity modulus, Ermenek dam, empirical equations, GSI, RMR
- Yıl: 2003
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Hacettepe Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Jeoloji Mühendisliği Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 158
Özet
KAYA KÜTLELERİNİN DEFORMASYON MODÜLÜNÜN TAYİNİNDE KULLANILAN GÖRGÜL İLİŞKİLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ: BARAJ YERLERİNDEN UYGULAMALAR Ali Kayabaşı Hacettepe Üniversitesi, Jeoloji Mühendisliği Bölümü, Ankara ÖZ Kaya kütlelerinin deformasyon modülü, kaya mühendisliği tasarımında kullanılan önemli bir parametredir. Bu parametrenin belirlenmesinde kullanılan yerinde deneylerin pahalı ve zaman alıcı olması, ayrıca uzmanlık ve uygun koşullar gerektirmesi gibi sınırlamalardan dolayı, bazı araştırmacılar tarafından deformasyon modülünün belirlenmesine yönelik görgül yaklaşımlar önerilmiştir. Ancak bu görgül yaklaşımların değişik kaya kütlelerinde denenmesi gerekir. Bu çalışmada Deriner (Artvin) ve Ermenek (Karaman) baraj sahalarındaki kaya kütlelerinde deformasyon modülünün tayininde kullanılan görgül yaklaşımların değerlendirilmesi amaçlanmıştır. Bu amaçla, sözü edilen baraj sahalarında yapılan 99 adet plaka yükleme ve dilatometre deneyleri sonuçları veri seti olarak kullanılmıştır. Yerinde deneylerin yapıldığı lokasyonlar için görgül yaklaşımların oluşturulmasında ihtiyaç duyulan kaya kütlesi sınıflamaları yapılmış, galeri içi hat etüdleri ile süreksizliklerin özellikleri belirlenmiş ve jeolojik dayanım indeksi (GSI) değerleri hesaplanmıştır. Çalışma alanlarından alınan blok ve sondajlardan elde edilen karot örnekleri üzerinde laboratuvarda tek eksenli sıkışma dayanımı ve kaya malzemesinin elastisite modülü deneyleri yapılmıştır. Yerinde deneylerle belirlenen kaya kütlesinin deformasyon modülü ile deneylerin yapıldığı lokasyonlara ait RMR, GSI değerleri arasında basit regresyon analizleri yapılmıştır. Deriner baraj yerindeki dilatometre deneylerinden belirlenen deformasyon modülleri ile RMR değerleri arasında anlamlı ilişki elde edilirken, aynı şekilde Ermenek baraj yerindeki plaka yükleme deney sonuçları ile GSI değerleri arasında anlamlı sonuçlar elde edilmiştir. Yerinde deformasyon modülü verileri ile dolaylı yöntemlerle belirlenen deformasyon modülü verileri arasındaki ilişkiler de basit regresyon analizleriyle araştırılmıştır. İstatistiksel performans değerleri anlamlı bulunmazken, tüm verilerde bazı araştırmacıların önerdikleri yaklaşımlara ait karekök ortalama hata payı (RMSE) değerleri en anlamlı sonuçları vermiştir. Bunların yanı sıra, kaya kütlesinin deformasyon modülü üzerindeki en etkin parametreler kosinüs genliği yöntemi ile belirlenmiştir. Deformasyon modülü ilişki değerleri (ra) en yüksek olan parametreler; kaya malzemesinin elastisite modülü, RQD ve bozunma puanı ile deformasyon modülü arasındaki değişime değerlendirilerek, yeni bir görgül eşitlik belirlenmiştir. Çalışma alanlarına yönelik olarak belirlenen bu yaklaşıma ait basit regresyon analizlerinde korelasyon katsayısı 0.74, istatistiksel performans değerleri ise sırasıyla RMSE 6.61 ve VAF % 33.8 bulunmuştur. Sonuç olarak; kaya malzemesi elastisite modülü, RQD ve bozunma puanının belirlenmesi ile oluşturulabilecek olan bu görgül eşitliğin, kaya kütle deformasyon modülünün dolaylı olarak saptanmasında kullanılabilecek bir eşitlik olacağı sonucuna varılmıştır.
Özet (Çeviri)
EVALUATION OF THE EXISTING EMPIRICAL RELATIONSHIPS EMPLOYED FOR THE DETERMINATION OF ROCK MASS DEFORMATION MODULUS: APPLICATIONS AT THE DAM SITES Ali Kayabaşı Hacettepe University, Geological Engineering Department, Ankara. ABSTRACT Deformation modulus of the rock masses is an important parameter employed in rock engineering design. Because the in-situ tests for the determination of this parameter are expensive and is required time consuming procedures and require experience in conjunction with suitable testing conditions, empirical methods have been proposed by some investigators. However, it is necessary to check their validity through applications in different rock masses. In this study, evaluation of the existing empirical relationships utilized in determination of deformation modulus of the rock masses at Deriner (Artvin) and Ermenek (Karaman) dam sites is aimed. For this purpose, 99 data set from these sites are considered. Rock masses are classified to obtain RMR values necessary for the empirical equations, discontinuity characteristics are evaluated along the scan-lines in underground openings and the values of Geological Strength Index (GSI) are estimated at the locations where in-situ tests have previously been carried out. Laboratory tests are conducted to determine the uniaxial compressive strength and modulus of elasticity of the rock material by using specimens prepared from block samples and borehole cores. The relationships between values of in-situ deformation modulus and RMR and GSI values by simple regression analyses. Statistically significant relationships are found between dilatometer test results and the RMR values, and plate loading test results and GSI values at the Deriner and the Ermenek dam sites, respectively. In addition, the relationships between in-situ deformation modulus and the estimated from emprical equations are investigated by simple regression analysis. While the values of root mean square errors (RMSE) obtained from the approaches suggested by some investigators indicated significant results for all data. Besides the most effective parameters on rock mass deformation modulus are also determined by using cosine amplitude method. The variation of the deformation modulus with modulus of elasticity of rock material wich has highest relationship strength, RQD and weathering rates are evaluated and a new empirical equation is proposed. In this approach which is only valid for the rock masses at the selected sites, in addition to coefficient of correlation reaching up to 0.74, the statistical performance indexes which are RMSE and VAF values are determined as respectively 6.61 and 33.8 %. In conclusion, if RQD, weathering rate and elasticity modulus of rock material are known, the proposed empirical equation can be used for the indirect estimation of rock mass deformation modulus.
Benzer Tezler
- Derinliğin düşük dayanımlı kaya kütlelerinin deformasyon modülü üzerindeki etkisinin araştırılması
Investigating the effect of depth on modulus of deformation of rock masses with low strength
KÜRŞAT TOKGÖZOĞLU
Doktora
Türkçe
2021
Jeoloji MühendisliğiHacettepe ÜniversitesiJeoloji Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. CANDAN GÖKÇEOĞLU
- Simaki formasyonu silttaşlarının (Elazığ) kaya kütle deformasyon özellikleri
Properties of rock mass deformation of siltstone in the Simaki formation (Elazig)
SELÇUK ALEMDAĞ
Doktora
Türkçe
2010
Jeoloji MühendisliğiFırat ÜniversitesiJeoloji Mühendisliği Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. ZÜLFÜ GÜROCAK
- Kaya malzemesi dayanımının eklemli kaya kütlelerinin dayanımı üzerindeki etkisinin incelenmesi
Investigation of the effect of rock material strength on jointed rock mass strength
ŞAZİYE ÖZGE DİNÇ
Yüksek Lisans
Türkçe
2010
Jeoloji MühendisliğiHacettepe ÜniversitesiJeoloji Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HARUN SÖNMEZ
YRD. DOÇ. M. CELAL TUNUSLUOĞLU
- Engineering geological investigations along the Ilıksu tunnels, Alanya
Ilıksu tünelleri boyunca mühendislik jeolojisi incelemeleri, Alanya
MUSTAFA KEREM KOÇKAR
Yüksek Lisans
İngilizce
2001
Jeoloji MühendisliğiOrta Doğu Teknik ÜniversitesiJeoloji Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. HALUK AKGÜN
- Süpren (Eskişehir) mermer ocaklarındaki süreksizlikler için fotoanaliz ve bulanık küme teorisinin kullanımı
Use of photoanalysis and fuzzy set theory for the discontinuities in the Süpren (Eskişehir) marble quarries
HAKAN AHMET NEFESLİOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2003
Jeoloji MühendisliğiHacettepe ÜniversitesiJeoloji Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. CANDAN GÖKÇEOĞLU