Yoksulluğun sosyolojik analizi: Bursa örneği
Sociological analysis of poverty: A case-study in Bursa
- Tez No: 141341
- Danışmanlar: PROF. DR. M. AYTÜL KASAPOĞLU
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Sosyoloji, Sociology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2004
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Sosyoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 313
Özet
ÖZET Bu tezin konusu, yoksulluğun sosyolojik analizidir. Yoksulluk, içinde birçok risk barındıran çok boyutlu bir sosyal problemdir. Bu nedenle bugün, salt ekonomik analizlerin yetersiz kaldığı kabul gören bir görüştür. Buradan yola çıkarak bu tezde, özellikle Türkiye'de bir boşluk olduğu düşünülen, yoksulluğun sosyolojik analizine gidilmiştir. Bu açıdan tez, yoksulluğun iktisat dışında sosyoloji alanında ele almışıyla önem taşımaktadır. Bugüne kadar, yoksulluk üzerine yapılan çalışmalarda çoğunlukla yoksulluğun maddi, ekonomik boyutuna ağırlık verilmiştir. Özellikle azgelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerde mutlak yoksulluk yaklaşımının daha yoğun kullanıldığı, bununla beraber yoksulların da yoksulluklarını tanımlamada bu eğilimde oldukları görülmüştür. Göreli yoksulluk boyutu ise ihmal edilmektedir. Bu araştırmanın hareket noktasını oluşturan problem de budur. Bu problem çerçevesinde araştırmada temel amaç, risk gruplarının, yani bu çalışmada ele almış şekliyle emek statüsündekilerin, yaşadıkları yoksulluktan ve yoksunluktan yola çıkarak yoksulluğun sosyolojik analizinin ortaya konulmasıdır. Araştırmada genel olarak eleştirel yaklaşım benimsenmiştir. Gündelik yaşam içinde yaşanılanlara ve topluma eleştirel bir gözle bakmayı, edilgen değil, etkin olarak kendi üzerine düşünümü(reflexivity) mümkün kılan eleştirel yaklaşımla birlikte, Beck'in 'Risk Toplumu' kavramsallaştırmasından esinlenilmiştir. Araştırma, Bursa'nın Yıldırım İlçesi'nde belirlenen mahallelerden seçilmiş 100 hanede, yarı yapılanmış bir görüşme formu, derinlemesine ve grup görüşme teknikleri kullanılarak yürütülmüştür. Araştırmanın yaklaşımı çerçevesinde genel olarak yoksulluk P.Townsend (1979)'in 'çoklu yoksunluk' kavramlaştırması çerçevesinde ele alınmıştır. Böylece mutlak olanın göreliliği de içerdiği anlayışıyla, mutlak ve göreli yoksulluk birleştirilmeye çalışılmıştır. Bursa sanayileşmesi ve istihdam ettiği işgücü açısından Türkiye'de ilk sıralarda yer alan bir kenttir. Buna bağlı olarak sosyo-kültürel gelişimi koşutluk göstermese de, diğer kentlerle karşılaştırıldığında ilk beşin içindedir. Ele alman emek statülerinin bu olanaklardan yeterince yararlanamadıkları, hatta hiç yararlanamadıkları görülmüştür. Ele alınan emek statüsündekülerin beklentileri ve olması için çaba sarf ettikleri iki istek vardır. Yeterli, düzenli bir gelire ve sürekli, güvenceli bir işe sahip olmak. Emek statüleri kendi koşullarını değerlendirirken çoğunlukla maddi yetersizlikler ve olanaksızlıklara gönderme yapmışlardır. Araştırma sonucunda yoksullukta, emek kategorilerinin daha çok, kentte nasıl, hangi ortam ve koşullarda çalıştıkları ön plana 271çıkmıştır. Çalışma durumu nedeniyle kent yaşamı içerisinde yer alabilen düz memur kategorisi, bu noktada diğer kategorilerden farklılaşmıştır. Genel olarak değerlendirme yapılırsa, katılımcıların kendilerini, yaşantılarını, yakın ve uzak çevreleriyle olan ilişkilerini değerlendirirken geleneksel, kaderci bir tavır içinde oldukları görülmüştür. Derinlemesine görüşmelerde belirginleşen bu durum, grup görüşmelerinde tartışmalar sonucu daha da derinleşmiştir. Katılımcıların yoksulluğu maddidir, ancak ortaya koydukları bütün unsurlar, maddinin de içerdiği göreli unsurlardır. Bu unsurlar görüşmeler sırasmda sıkça vurgulanırken ortaya çok boyutlu yoksunluk çıkmıştır. Katılımcılar tüm yaşam alanlarında çoklu yoksunluk içinde bulunmaktadır. Ancak daha önceki yaşantılarından ve kendilerinden daha kötü durumdakilerden yola çıkarak kendilerini değerlendirdikleri için, göreli olarak yaşantılarından mutludurlar. İfade ettikleri tek sorun ise, geçim sıkıntısı ve parasızlıktır. Yoksullukla mücadele için ilk yapılması gereken, diğer sosyal problemlerde olduğu gibi, sorunun net olarak ortaya konulması ve detaylı bir tanımının yapılmasıdır. Bu tanım yapılırken kültürel ve yerel faktörlerin göz önüne alınıp, belirlenen toplumsal göreli unsurları ortaya koyabilmek, böylece makro ve mikro boyutun bir arada değerlendirilmesi gerekmektedir. 272
Özet (Çeviri)
SUMMARY Object of this thesis is the sociological analysis of the poverty. Poverty is a multidimensional factor harbouring a number of risks. For this reason inadequacy of the exclusive economic analysis is recently a common idea. In the view of this fact poverty analysed sociologically which is thought as a necessity for Turkey. This thesis considers poverty as a matter of sociology. Considering the poverty sociologically that is a problem out of the field of economics is the significance of this thesis. Up to recent days studies about poverty generally stressed on the economical, material aspects of the matter. The absolute poverty approach is used particularly in underdeveloped or developing countries. In additions it is observed that the poor tends to define their poverty in same way. The fact of relative poverty is ignored and it is the starting point of this study. In the framework of this problem, basic target of the study is performing a sociological analysis of the poverty by focusing on poverty and deprivation of risk groups that is statuses of labour as they are taken in this study. In the study generally critical approach is used which allows to look everyday life and society critically. It is not passive but active approach and make possible for reflexivity. Also Beck's conceptualisation abouth the 'risk society' influced this study.This study was conducted on 100 household in certain quarters of Yıldırım district of Bursa by using a semi- structured interview form, in-dept interview and group interview techniques. In the scope of this study, poverty considered in terms of P.Townsend's (1979) 'the multiple deprivation' concept. Thus holding that relative must be included in absolute, relative and absolute poverty were united. Bursa is one of the most developed city of Turkey in terms of industrialisation and labour employment. In this context, it takes place among the five most developed cities of Turkey even though its socio-cultural development doesn't parallel to economical development. It is observed that labour statues which we considered in these study, utilise these facilities insufficiently or that they never use them. Considered labour statues have two main expectations and desires for which they strive in order to achieve. They want to have sufficient regular income and a secure job. When these labour statues were evaluating their conditions, they generally refer to economic problems such as insufficient income and unpleasant way of life. As a result of this study, it was seen that there is a strong relation between the poverty and working environments conditions of working and the manner of working. The category of unskilled civil servants that can take place in the urban life because of their jobs and they differentiated from other categories with regard to this point. 274Participants generally evaluated themselves their lives and their relations with close and distant environments in an traditional and fatalist manner. This attitude have appeared both in in-depth interviews and group interviews in which this attitude become much more clear as a result of debates. Participants suffer from material poverty. However all elements explained by them including material poverty were relative ones. These elements have stressed frequently in the interviews and they clearly appeared as multi-dimensional poverty. Participants suffer from multiple deprivaton for all aspects of their lives. But they relatively satisfied with their living conditions since they evaulate themselves by comparing recent conditions with previous stages of their lives and with those people who live in worse situations than theirs. Their main problem is struggle to make living and lack of money. The first things to fight aganist poverty are clearly determining the matter with all aspects and detailed presentation. There are also the ways for overwhelming all social problems. In the course of the presentation cultural and local factors should be considered. In addition mentioned social relative elements should be set forth so that macro and micro dimension of the poverty can be evaluate together. 275
Benzer Tezler
- Mevsimlik tarım işçilerinin sosyolojik analizi: Eskişehir örneği
The sociologikal analysis of seasonal agricultural labourers: The case of Eskişehir
HATİCE KALECİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2007
SosyolojiAnadolu ÜniversitesiSosyoloji Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. NADİDE KARKINER
- Göç sürecinde kadın yoksulluğu ve geleneksel yaylacılık faaliyetleri: Rize ili Pazar ilçesi örneği
Impoverishment of women in migration process and traditional transhumance activities: Rize / Pazar example
BÜŞRA EYÜPREİSOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
SosyolojiSakarya ÜniversitesiSosyoloji Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. PINAR YAZGAN HEPGÜL
- Türkiye'de toplumsal yaşlanma ve çalışma hayatı: Özellikler, sorunlar ve bir uygulama
Social ageing and working life in Turkey: Characteristics, problems and an application
GÖZDE SOYSAL
Doktora
Türkçe
2023
Çalışma Ekonomisi ve Endüstri İlişkileriBursa Uludağ ÜniversitesiÇalışma Ekonomisi ve Endüstri İlişkileri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ MEMET ZENCİRKIRAN
- A sociological analysis of microcredit: A poverty alleviation tool for women or not?
Mikrokredinin sosyolojik analizi: Kadın için yoksullukla mücadele aracı mı değil mi?
CEMRE ARTAN
Yüksek Lisans
İngilizce
2013
SosyolojiOrta Doğu Teknik ÜniversitesiSosyoloji Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. SİBEL KALAYCIOĞLU
- Türkiye'de yoksulluğun analizi: 2006–2023 dönemi sürekli yoksulluğun belirleyicileri
An analysis of poverty in Türkiye: Determinants of persistent poverty from 2006 to 2023
BUSE GÜLDAL