Kırgız Türkçesinde bilgi kipliği: Delile dayananlar diğer bilgi kipliklerinin ilişkisi
Epistemic modality in Kirghiz Turkish: The interaction with the other epistemic modalities of evidentials
- Tez No: 141427
- Danışmanlar: PROF. DR. F. SEMA BARUTCU ÖZÖNDER
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Dilbilim, Linguistics
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2004
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Çağdaş Türk Lehçeleri ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 177
Özet
166 TÜRKÇE ÖZET KILIÇ, Filiz, Kırgız Türkçesinde Bilgi Kipliği: Delile Dayananların Diğer Bilgi Kiplikleriyle İlişkisi, Doktora Tezi, Danışman: Prof.Dr. F. Sema Barutçu ÖZÖNDER, ix + 167 s.“Kırgız Türkçesinde Bilgi Kipliği: Delile Dayananların Diğer Bilgi Kiplikleriyle İlişkisi”başlıklı bu tez bir giriş ve üç bölümden oluşmaktadır. Giriş bölümünde, kipliğin sınırları ve işleyişi, türleri, bilgi kipliği, delile dayalılık, delile dayalılık türleri ve delile dayananların kiplik içindeki yeri üzerinde durulmaktadır. Bilgi kipliği konuşmacının söylediklerini kendi bilgisi, inancı veya tahminleri çerçevesinde doğru, kesin, olası ya da çıkarsama ile elde edilmiş veya delile dayalı bilgi olarak algıladığını belirtir. Delile dayalılık bilgi kipliğinin önemli bir parçasıdır. Konuşur, önermesinin doğruluğu hakkında sahip olduğu delilleri bu kiplik türüne başvurarak ifade edebilir. Bu deliller algısal, çıkanmsal ya da naklî deliller olabilir. Delile dayalıhlığın dilbilgisel işaretleyicileri en başta çekim işaretleyicileridir. Ek-fiil parçacıkları, enklitik parçacıklar ve sözlüksel araçlar da delile dayalıhlığın dilbilgisel işaretleyicileri olabilir. Kırgız Türkçesinde Algısal Delile Dayaklığın işaretleyicileri şunlardır: 1. Çekim işaretleyicileri: {-(I)p/-(U)p), {-(I)ptIr/-(U)ptUr}, {-GAn/-GOn}, şartlı olarak her zaman ek-fiil parçacığı eken'i alarak {-At/-Ot/-yt}; 2. Ek-fiil parçacıkları: eken (soru parçacığı ile bekeri), imiş, tura, tıırbaybı; 3. Parçacıklar: go, da, bı (beken, tıırbaybı içinde); 4. Sözlüksel araçlar: karasa, körsö, dese, dep tursa vb. Bunlar tezin birinci bölümünde ayrıntılı olarak incelenmiştir. İkinci bölüm Kırgız Türkçesinde algısal delile dayaklığın diğer delile dayananlar ve bilgi kiplikleriyle ilişkisine ayrılmıştır. Tezin üçüncü bölümü ise algısal delile dayananların bağlam içindeki başka yan anlamlan ile ilgilidir.
Özet (Çeviri)
167 İNGİLİZCE ÖZET KiLiç, Filiz, Epistemic Modality in Kirghiz Turkish: The Interaction with the Other Epistemic Modalities of Evidentials, Doctorate Thesis, Advisor: Prof.Dr. F. Sema Barutçu ÖZÖNDER, ix + 167 p. This thesis, which is named“Epistemic Modality in Kirghiz Turkish: The Interaction with the Other Epistemic Modalities of Evidentials”consists of an introduction and three chapters. Introduction mentions modality, the boundaries and realizations of modality, epistemic modality, evidentiality, and types of evidentiality and the place of evidentiality in the modality. Epistemic modality represents that speaker perceived her/his own expressings as right and certain information or assumptive or deductive or evidential information. Evidentiality is an important part of the epistemic modality. Speaker can express the evidences of his/her proposition by using the evidential modality. These evidences can be perceptive, inferential or reportive ones. The mainly grammatical markers of evidentiality are inflectional markers. Also copula particles, enclitic particles and lexical vehicles can be the grammatical markers of evidentiality. In Kirghiz Turkish, the markers of evidentiality are (1) Inflectional markers: {-(I)p/-(U)p}, {-(I)ptIr/-(U)ptUr}, {-GAn/-GOn}, and {-At/-Ot/-yt} withefew and tura; (2) Copula particles: eken {beken with interrogative particle), imiş, tura, turbaybı; (3) Enclitic particles: go, da, bi (in beken, turbaybı); (4) Lexical vehicles. karasa, körsö, dese, dep tursa etc. These subjects are investigated in the first chapter. The second chapter brings the interactions with the other epistemic modalities of evidentials in Kirghiz Turkish. And the third chapter is interested in the other semantic connotations of the Kirghiz perceptive evidentials in context.
Benzer Tezler
- Kırgız Türkçesinde kadın konulu atasözleri
Proverbs about women in Kyrgyz Turkish
RABİA KAHRAMAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2017
DilbilimBülent Ecevit ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. GÜL BANU DUMAN
- Şiire yansıyan milli ruh: Şayloobek Düyşeyev
National spirit reflected in poems of Şayloobek Düyşeyev
HATİCE İPEK BAYRAKÇI
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Türk Dili ve EdebiyatıKastamonu ÜniversitesiÇağdaş Türk Lehçeleri ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MEHMET KILDIROĞLU
- Kırgız Türkçesinde organ adları ve Türk dili tarihi içerisindeki görünümü
Kirgiz Türkçesinde organ adlari ve Türk dili tarihi içerisindeki görünümü
AYŞENUR KİPER
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
DilbilimMuğla Sıtkı Koçman ÜniversitesiÇağdaş Türk Lehçeleri ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. GÜLSİNE UZUN
- Kırgız Türkçesinde isim yapma
Кыргыз тилиндеги атоочтун жасалышы
TATYANA NURİAHMETOVA
Doktora
Kırgızca
2012
Türk Dili ve EdebiyatıKırgızistan-Türkiye Manas ÜniversitesiTürkoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MUSTAFA S. KAÇALİN
DOÇ. DR. MEVLÜT GÜLTEKİN
- Kırgız Türkçesinde pekiştirici unsurlar
Intensifier elements of Kyrgyz language
MERYEM KARATAŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
Türk Dili ve EdebiyatıAnkara Hacı Bayram Veli ÜniversitesiÇağdaş Türk Lehçeleri ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. EKREM ARIKOĞLU