Yatırım fonu katılma belgeleri
The unit certificates
- Tez No: 141544
- Danışmanlar: PROF. DR. ASUMAN TURANBOY
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Hukuk, Law
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2004
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Özel Hukuk Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Ticaret Hukuku Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 321
Özet
Yatırım fonu katılma belgeleri,“belge sahibinin, kurucuya karşı sahip olduğu hakları taşıyan ve fona kaç pay ile katıldığını gösteren, kıymetli evrak niteliğinde, kaydî değer olarak tutulan senedi”ifade etmektedir. Fon payını temsil eden bu belgeler, belge sahibinin fona yatırım yaptığını, fon payını iktisap ederek, fona“katıldığını”göstermektedir. Yatırım fonu kurucularının katılma belgesi ihraç etmeleri zorunludur. Hukukumuzda katılma belgeleri, SerPK m. 37-38 ve Yatırım Fonlarına İlişkin Esaslar Tebliği (Seri: VII No: 10) ile düzenlenmektedir. Söz konusu düzenlemeler, Avrupa Birliği'nin 85/611 sayılı Yönergesi ile uyum içindedir. Katılma belgeleri, kıymetli evrak niteliğinde olup; bildirici, illî, kamu itimadına mazhar, hamile yazılı, alacak senedi özelliği taşımaktadırlar. Bunun yanı sıra, katılma belgeleri, sermaye piyasası aracı niteliğini de haizdirler. Anılan belgelerden, içtüzüğünde kurucu dışındaki aracı kuruluşlarca serbestçe alım-satımı öngörülmüş olan A tipi yatırım fonlarının katılma belgeleri, menkul kıymet sayılmakta; bunlar dışında kalanlar ise, diğer sermaye piyasası aracı olarak nitelendirilmektedir. Seri: VII No: 10 Tebliği m. 35'de, katılma belgelerinin kaydî değer olarak tutulacağı ifade edilmiştir. Ancak anılan düzenleme, bu belgelerin kaydîleştirilmesi için yeterli değildir; ayrıca, Kurul'un, SerPK m. 10/A, f. IV uyarınca, katılma belgelerini kaydîleştirilecek sermaye piyasası araçları arasında belirlemesi de gerekmektedir. Uygulamada ise, katılma belgeleri, fizikî olarak basılmakta; ancak katılma belgesi sahiplerine teslim edilmemekte; kurucuda ya da toplu saklama bankasında (Takasbank'ta) mislen toplu saklama esaslarına göre saklanmaktadır. Tasarruf sahibi, fon kurucusundan katılma belgesi satın alarak fona katılmak ve katılma belgesi sahibi sıfatını kazanmak için, kurucu ile kollektif yatırım sözleşmesi akdetmektedir. Bu sözleşmeden doğan hak ve borçlar da, katılma belgesinde temsil edilmektedir. Kollektif yatırım sözleşmesinin konusu; tasarruf sahibinden alınan katılma belgesi bedelinin, diğer katılma belgesi sahiplerindentoplanan katılma belgesi bedelleriyle birleştirilerek fon portföyüne aktarılması ve bu portföyün işletilip, elde edilen gelirden, tasarruf sahibine kâr payı ödenmesidir. Kollektif yatırım sözleşmesi, iltihakı, sürekli, isimsiz, inançlı, tam iki tarafa borç yükleyen, sinellegmatik, sui generis sözleşme niteliği taşımaktadır. Anılan sözleşme, kurucu ile fondan katılma belgesi satın alan tasarruf sahibi arasında kurulmakta olup; yönetici ve saklayıcı, bu sözleşmenin tarafı değildir. Bunun yanı sıra, her bir tasarruf sahibi, kurucu ile ayrı bir kollektif yatırım sözleşmesi akdetmektedir; bu itibarla, katılma belgesi sahipleri arasında da herhangi bir hukukî ilişki bulunmamaktadır. Kollektif yatırım sözleşmesinin içeriği, fon içtüzüğü olarak adlandırılan belgede somutlaşmıştır. Yatırım fonunun hukukî temelini teşkil eden içtüzük; kurucu tarafından hazırlanan; fona ve katılma belgelerine ilişkin esasları belirleyen genel işlem şartlarıdır. İçerikleri büyük ölçüde paralel olsa da, içtüzük ve kollektif yatırım sözleşmesi, birbirinden bağımsız kavramlardır. Katılma belgesinde, belge sahibinin kurucuya karşı sahip olduğu haklar temsil edilmektedir. Bunlar; belge sahibinin belgesini kurucuya geri satma, kâr payı, tasfiye payı ve bilgi alma, katılma belgesinin teslimi ile fonların birleşmesi hâlinde katılma belgesinin değiştirilmesini talep haklarıdır. Katılma belgesi sahiplerinin tek borcu ise, katılma belgesinin temsil ettiği değerin tamamını, peşin ve nakit olarak ödemektir. Katılma belgelerinin itibarî değeri yoktur. Bu belgelerin fiyatı, portföydeki varlıkların değerine göre belirlenmektedir. Her iş günü sonu itibariyle belirlenen katılma belgesi fiyatı, ertesi iş günü boyunca sabit kalmaktadır. A tipi fonlarda ve likit fonlar dışındaki B tipi fonlarda,“ileri fiyatlama sistemi”olarak adlandırılan hesaplama sistemi kabul edilmiştir. Bu fonlarda, alım ve geri satım talimatının verildiği saat, katılma belgesi fiyatının tespitine, bunların tasarruf sahibinin mülkiyetine geçirilme anına ve geri satım bedelinin ödenmesine ilişkin olarak farklı sonuçlar doğurmaktadır. Anılan fonlarda, kurucu, nemalandırma yapılabilecek en geç saati de dikkate alarak, (saat 12:00'den önce olmamak şartıyla), bir saat belirlemektedir. İleri fiyatlama sisteminin gereği olarak, alım-geri satım talimatlarının öngörülen saatten önce verilmesi hâlinde, alım-geri satım işlemleri, 231talimatın verilmesini takip eden ilk hesaplamada bulunacak pay fiyatı üzerinden gerçekleştirilmektedir. Ayrıca söz konusu talimatlar, fonun portföy yapısına göre, talimatın verilmesini takip eden birinci veya ikinci işlem gününde sonuçlandırılmaktadır. Öngörülen saatten sonra iletilen talimatlar ise, ilk fiyat hesaplamasından sonra verilmiş olarak kabul edilmekte ve alım-geri satım, izleyen hesaplamada bulunan pay fiyatı üzerinden gerçekleştirilmektedir. Anılan durumlarda söz konusu talimatlar, fonun portföy yapısına göre, talimatın verilmesini takip eden ikinci veya üçüncü işlem gününde yerine getirilmektedir. Buna karşın, B tipi likit fonlarda, alım ve geri satım talimatlarının -kurucunun belirlediği ve izahname ile içtüzükte gösterilen saatler arasında olması şartıyla- günün hangi saatinde verildiğinin önemi yoktur. Bu fonlarda, alım-geri satım fiyatı, talimatın verildiği gün geçerli olan ve gün boyu sabit kalan fiyat üzerinden hesaplanmakta ve talimat hemen yerine getirilmektedir. Bu nedenle, B tipi likit fonlarda uygulanan fiyatlama sistemi,“tarihî fiyatlama sistemi”olarak adlandırılmaktadır. İçtüzüğünde hüküm bulunması, kurucunun talep etmesi ve Borsa'mn da uygun görmesi şartlarıyla, menkul kıymet niteliğini haiz katılma belgelerinin borsada işlem görmeleri, kural olarak mümkündür. Bu şartları taşıyan katılma belgeleri, Borsa üyesi aracı kuruluşlarca Borsa'da oluşan fiyat üzerinden serbestçe alınıp satılmaktadırlar. Bu fiyat, gerçekleşen arz ve talebe göre belirlenmekte olup; gün içinde değişebilmektedir. Mislen toplu saklanan katılma belgelerinin devri, Türk Ticaret Kanunu'nda düzenlenen kıymetli evrakın devrine ilişkin hükümlere uymak zorundadır. Bu nedenle, hamile yazılı olarak ihraç edilen bu senetlerin devrinin, zilyetliğin devri yollarından zilyetliğin havalesi ile gerçekleştirildiği kabul edilmektedir. Anılan belgelerin rehninde de, kıymetli evrakın rehnine ilişkin genel hükümler uygulanmakta; senet zilyetliğinin, zilyetliğin havalesi yoluyla devredildiği kabul edilmektedir. Mislen toplu saklanan katılma belgesinin icra yoluyla takibi ise, borçlunun üçüncü kişilerdeki mal ve alacaklarının haczi hükümlerine göre (İİK m. 89) yapılmaktadır. 232
Özet (Çeviri)
Unit certificates (mutual fund shares/open end investment company shares/participation certificates) are the instruments issued by mutual funds (open end investment companies). These certificates are defined as the negotiable instruments that represent the amount of the units of the unit holders (the participants) in the fund. They also bear the rights of the unit holders against the founder. In Turkish Law, the unit certificates are regulated by Capital Market Law (No: 2499, amended by Law No: 3794) Art. 37-38 and the Communique on Principles Regarding Mutual Funds (Serial: VII No: 10). The above-mentioned arrangements are in accordance with the EU Council Directive on the Coordination of Laws, Regulations and Administrative Provisions Relating to Undertakings for Collective Investment in Transferable Securities (No: 85/611). In Turkish law, the unit certificates are considered as negotiable and capital market instruments. Unit certificates of Type A mutual funds, which are stated in their fund rules to be bought and sold freely by intermediary institutions other than their founders, are accepted as securities as well. Although it is indicated in the Communique that the unit certificates are dematerialized; they haven't been dematerialized yet. Unit certificates shall either be offered to public or privately placed by the founder. Following the public offer or the placement, the unit holder and the founder conclude the collective investment contract. By this contract, the founder undertakes that the fund portfolio will be managed in accordance with principles of risk diversification and fiduciary ownership, on behalf of unit holders. On the other hand, the holder has to pay the value of the certificate fully and in cash. Unit certificates also represent the rights and debts of the unit holders against the founder arising from this contract. The main right of the unit holder is redemption right. In Turkish law, the mutual funds are established in open-end form; thereforeunit holders might convert their certificates to cash by selling back to the founder in accordance with the principles stated in the fund rules. The founder must redeem the unit certificates of which it is the issuer. The certificate represents the income right of the unit holder as well. Unit certificates don't have nominal value. The assets of the mutual funds are subject to- valuation in order to calculate the price of the certificates. After valuation is done for each of the assets, they are summed up to find the portfolio value. Finally, by including the credits and excluding the debts and other costs of the fund, the net asset value (NAV) of the fund is calculated. The unit price of a fund is determined by dividing the net asset value of the fund to the outstanding number of certificates. In accordance with the principles determined by the fund rules of the fund, the unit value shall be calculated at the end of each working day and announced by easily noticeable announcements made at purchase and sale points of unit certificates. The certificates of Type B liquid funds are bought or redeemed over the price which is calculated and determined at the end of last workday. But at the other funds, forward pricing system is applicable. That means; the purchase and redemptions of these certificates are made over the price which will be determined at the end of the day or at the end of the next working day. Off-exchange purchase and sale of unit certificates that are not traded at the Stock Exchange with the purpose of intermediation are possible. The unit certificates of funds regarded as securities may be traded at the stock exchange with the request of the founder and approval of the Istanbul Stock Exchange. 234
Benzer Tezler
- Türk finans kesiminde yeni finansal araçlar: Varlığa dayalı menkul kıymetin genel olarak ve Türkiye açısından değerlendirilmesi
Başlık çevirisi yok
HATİCE GEREKLİOĞLU
- Stock exchangers as international organizations and İstanbul Stock Exchange
Başlık çevirisi yok
AHMET AKIN
Yüksek Lisans
İngilizce
1998
İşletmeFatih Üniversitesiİşletme Yönetimi Ana Bilim Dalı
PROF.DR. NAZIM EKREN
- Menkul kıymetlerin pazarlanması ve aracı kurumlar üzerine bir uygulama
Merketing of securıtıes and a study on ıntermediary ınstıtutıons
AYÇA ERTURAN
