Teşvik tedbirleri ve Erzurum'da uygulamalar
Başlık çevirisi mevcut değil.
- Tez No: 14502
- Danışmanlar: DOÇ.DR. NİHAT KÜÇÜKSAVAŞ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Ekonomi, Economics
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 1991
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Atatürk Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İşletme Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 105
Özet
ÖZET VE SONUÇ Teşvik tedbirleri ülkelerin kalkınmasında önemli bir yer almaktadır. Kaiktnrrnş ve kalkinmakîa olan ülkelerin hemen hepsinde plant: kalkınmanın gerçekleştirilmesi için teşvik tedbirleri uygulamaya konulmuştur. Ülkemizde.1913 ytiında çikanian Teşvik-i Sanayi Kanunun Muvakkat!“ yasas; ile teşvik tedbirlerinin fiilen uygulamaya konulduğu görülmektedir. 1961 ysi.nda DPT'nm kurulmass ve 5 ysiijk kalkınma planlan, buna bağis olarak yıiisk programların hazırlanmass ve gerekli teşviklerin getirilerde uygulamaya konuimasi, denetlenmesi ve değerlendirilmesi görevlerinin bu teşkilata verilmesiyle ciddi bir şekilde teşvik tedbirlerinin ülkemiz kalksnmassnda etkinliği görülmeğe başianmiştir. (ilke geçeklerini dikkate alan DPT: her yıl uygulamaya konulan teşvik tedbirleri üzerinde, ihtiyaçlara göre, gerekli düzenleme ve değişiklikleri yapmaktadır. ülkemizde ekonomik. teşviklerin; özel amortisman uygulamalar!, Gelir Vergisi İndirimi (Yafonm indirimi), vergi muafiyeti, indirimli navlun tarifeleri şeklinde olduğu belirlenmiştir. Mali teşviklerin: sübvansiyonlar, düşük faizli yafonm kredileri, düşük oranis reeskont kredileri, faiz iadeleri, gümrük muafiyeti ve gümrük taksitlendirilmesi, bina İnşaat vergisi istisnası olarak görülmüştür. İdari ve Teknolojik teşvikler; araştjrma ve geliştirme masraflannm sübvansiyonu, lisans ve know-how alma kolaybklan, yabanc; ve teknik personel çaiîştırabiime imkan;, eğitim ve beceri kazandirablime kurslan serbest bölge kurulması şeklinde ortaya çikmışiar. Teşvik tedbirleriyle ilgili düzenlemeler yapti;rken gelişmiş, normal, Kaikjnmada öncelikli (1. ve 2. derece) bölgelerin özellikleri dikkate alınmış bu bölgeler arasında kalksnmsşfsk farfansn ortadan kaldsnlmasına çalıştimiştir. Teşvikler, kalkınma planlarsnsn uygulanması esasiarsna ilişkin, ihracat; geliştirme amaç; ile vergilerle ilgili olarak Hükümetçe alınacak tedbirlere dair, gümrük giriş tarife cetvellerinin değiştirilmesi hakkındaki, deniz ticaret filosunun geliştirilmesi ve gem: İnşa tesislerinin teşvikine dair kanun, Turizm teşvik kanunlar şeklindedir. Teşvik tedbirleri; gümrük muafiyeti, yat;r:m indirimi, yaîsnm finansman fonundan faydalanma, bina inşaat harci istisnası, vergl-reslm ve harç istlsnas», döviz tahsisi dsşahrrîda KDV ertelemesi ve KDV mahsubu, teşvik primi yatir;m mali imalatçîs; teşvik kredisi, ayni ve nakdi dtş kredi ve Merkez Bankas: Reeskont kredilerinden faydalanma, yatsnm maliarmm flnansai kiriama yoluyla temini, kuiîar.ilmsş tesis ithali, kalkmmada öncelikli yörelerde çalışanların ücretlerinin vergilendirilmesinde özel indirim şeklinde ortaya çikmakîadır.100 Vergi Usul Kanununa göre yüksek oranda ve yüksek tutarda amortisman uygulaması, yeniden değerlemede teşvik tedbiri olarak kullanılmaktadır. Bu düzenleme müteşebbisler açısından olumlu görülmektedir. Kurumlar Vergisi açısından, sanayi ürünü ihracat; istisnası, yaş sebze-meyve ve su ürünleri ihracata istisnası, dış navlun hasılatında istisna» yurt dışı inşaat ve onanırı kazançlar; istisnası, turizm kazançları eğitim-spor ve sağlık tesislerinin işletilmesinden sağlanan kazançlarla ilgili itisnaîar vs kurumlar Vergisi ertelemesi getirilmiştir. Bu istisnalar son yıllarda müteşebbislerin bu sektörlere yönelmelerini sağlamıştır. Katma Değer Vergisi Kanununda ve Gelir Vergisi Kanununda bir takım genel teşvik tedbirlerine yer verilmiştir. Bu durum müteşebbise ve ücretlilere mali kolaylıklar getirmiştir. Kalkınmada öncelikli yörelerde yapılacak yatırımlar için Veraset ve intikal vergisi. Damga vergisi» Banka ve Sigorta muameleleri vergisi» Emlak vergisi» harçlar ve resimler, belediye gelirleri kanunu gereğince alınan vergilerde istisna ve muafiyetler bu yörelerde inşaat ve diğer yatırımların gelişmesini hızlandırmıştır. Yine deniz ticaret filosunun geliştirilmesi vg gemi inşa tesislerinin teşvikine dair kanun ile tanınan genel teşvik tedbirleri bu sektörün gelişmesini olumlu yönde etkilemiştir. Yıllar itibariyle Türkiye genelinde, verilen teşvik belgesi sayısında ve tutarında 1985 yılından itibaren artış gözlenmektedir. Bunların sektörlere göre dağılımında imalat sektörü» 1990 yılında %18 ile en ön sırada olduğu gözlenmiştir. Teşvik tedbirlerinin bölgelere göre dağılımında ise Marmara Bölgesi ilk sırayı almakta buna karşılık Doğu ve Güney Doğu Anadolu bölgeleri son sıralar da bulunmaktadır. Ancak yapılan yeni düzenlemeler ile Güney Doğu ve Doğu Anadolu bölgelerinde 1990 yılında artış gözlenmektedir. Yatırım teşvik belgelerinin yatırım türlerine göre dağılımında ise 1387 yılında uygulanmaya başlanan yeni bir yatırım teşvik türü olarak finansal kiralama ortaya çıkmıştır. Yıllar itibariyle yatırım türlerinin dağılımına bakıldığında komple yeni yatırım türünün oranının yüksek olduğu görülür. Teşvik belgesi verilmesi DPT» Teşvik ve uygulama Dairesi Başkanlığınca yürütülmektedir. İllerde Valiîekier» Ticaret ve Sanayi îl Müdürlükleri» Merkez Bankası veya bu bankanın aracı olarak kullandığı bankalar uygulamaya yardımcı olmaktadırlar. Ancak bu dairelerin aracılığı uygulamada bazı aksaklıklara sebep olmaktadır. Kalkınmada Öncelikli Yörelerin belirlenmesi ve b'd yörelerde uygulanacak teşvik tedbirlerinin düzenli bir şekilde yürütülmesi amacı ile DPT bünyesinde ”“Kalkınmada1 O ' Öncelikli Yöreler Başkanlığı”oluşturulmuştur. Böylece bölgeler arası gelişmişlik farkı asgariye indirilmeye çalışılmaktadır. Ülkemizde Kalkınmada, öncelikli İller 1. ve 2. Derecede olmak üzere toplam '32'dir. Genel teşvik tedbirleri bu bölgelerde diğer bölgelerden daha farklı oranlarda uygulandığı gibi ayrıca bu yörelere has bazı istisna ve muafiyetlerde getirilmiştir. Erzurum, Kalkınmada 2. Derecede Öncelikli iller kapsamındadır. 1 980-1 930 yılları arasında toplam 186 teşvik belgesi alınmiş olmasına rağmen faaliyete geçen yatırım sayış; 27“dir. Bu 27 işletmenin %63'ü imalat sanayiinde, %22'si hlzmetier sektöründe %15'i de tarım sektöründedir. Teşvik belgesi verilen işletmelerin yaratacağı istihdam hacmi 6504 kişi olarak planlanmışken toplam 756 kişi istihdam edilebilmiştir. Erzurum'da yararlanılan teşvik türlerinin sektörel dağılımı, yatırım indirimi imalat sektöründe %28, KKDP %23. TP %21, gümrük muafiyeti %20, vergi-resim ve harç istisnası %5, faiz farkı iadesi %3 olarak gerçekleşmiştir. Teşviklerden en yüksek oranlarda tarım sektörü faydalandırılmıştır. 198G-19S9 yıllan arasında kullandırılan teşvikler de 1985 yılından itibaren parasal artış gözlenmektedir. Türkiye genelinde verilen teşvikler ile Erzurum'a verilen teşviklerin mukayesesini yaptığımızda bu i”e verilen teşviklerin yeterli olmadığı gözlenmiştir. Yeni ve daha etkin teşvik tedbirleri veya mevcut teşvik tedbirlerinin oran vs uygulamalarında yeni düzenlemelerin getirilmesi bu ilin kalkınmasını hızlandırabilecektir. ti
Özet (Çeviri)
SUMMARY iî has been tried to study the incentive policies snd practices applied intensively to acceierote and progress the developments in economic, social and cultural fields in Turkey recenty. The applications and their way of appliance in the Priority Development Areas, In Erzurum and generally in Turkey make up oUr research subject. The historical development and their up-to-date applications of incentive measures in other countries and in Turkey have been handled. Whatever the development level, incentive policies are adopted In all countries In various fields and in various ways. During these applications countries are separated into regions and/or sectors according to their development level,.and the adaptations are made in the framework of the above principles. In Turkey, incentive policies are adopted being seperated into regrons and sectors according to their development levels. Incentives are adopted Ir various ways and rates due to the certificated and non-certificated investments both in private sector and public sector. The applications are carried out by means of the lows and decrees and notrees. In our country areas are classified as developed, normal, having priority in the First and Second Degree. While making some changes in the Incentive rates according to their development levels, some special priviliges measures are taken for the priority development areas as well. The incentives adopted In the priority development cities couldn't got rid of the development differences among areas neither from the aspect of quality nor quantity. It has been observed that the precautions haven't had much contribution for iha area when we study the adoptafions and results In Erzurum, one of the cities having 2nd degree Priority Development. Thus, It is concluded that some extra special measures should be taken to develop the area.
Benzer Tezler
- A new approach to define economically applicable energy efficient retrofit solutions for residential buildings in Turkey
Türkiye'deki konut binalarının enerji etkin iyileştirmesi için ekonomik olarak uygulanabilir çözümlerin belirlenmesinde yeni bir yaklaşım
TOURAJ ASHRAFIAN BONAB
Doktora
İngilizce
2016
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AYŞE ZERRİN YILMAZ
- Influence of dietary siam weed (Chromolaena odorata) leaf extract on growth, body composition and thermal stress resistance in Nile tilapia (Oreochromis niloticus)
Diyetsel Siyam Otu (Chromolaena odorata) Yaprak Ekstraktının Nil Tilapyasında (Oreochromis niloticus) Büyüme, Vücut Kompozisyonu ve Termal Stres Direnci Üzerindeki Etkisi
VERONICA A. KABIA
Yüksek Lisans
İngilizce
2022
Su ÜrünleriAtatürk ÜniversitesiSu Ürünleri Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MURAT ARSLAN
- Özelleştirme -Boyutları, seçilmiş ülkelerde deneyimler ve Türkiye uygulamaları
Başlık çevirisi yok
GÜLSEVİL YILDIZ
- Devlet yatırımlarının bölgeler arası dağılımı sorunsalı (Antalya, Aydın, Çankırı, Diyarbakır, Erzurum Kırklareli, Ordu)
Distribution problem of interregional state investments
YÜKSEL KAŞTAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2002
EkonomiHacettepe ÜniversitesiAtatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Ana Bilim Dalı
DOÇ.DR. ADİL DAĞISTAN
- A new approach to identify achievable nearly-zero energy building targets for existing building retrofits
Mevcut bina iyileştirmelerinde ulaşılabilir yaklaşık sıfır enerji hedeflerinin belirlenmesi için yeni bir yaklaşım
NEŞE GANİÇ SAĞLAM
Doktora
İngilizce
2017
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AYŞE ZERRİN YILMAZ