Klasik Türk kitap kaplarının süsleme özellikleri ve Katı' Sanatının bunlar içindeki yeri
The ornamentation properties of classic Turkish book covers and the importance of Carving Craft in covers
- Tez No: 145107
- Danışmanlar: YRD. DOÇ. DR. VİLDAN ÇETİNTAŞ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: El Sanatları, Sanat Tarihi, Crafts, Art History
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2004
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Gazi Üniversitesi
- Enstitü: Eğitim Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: El Sanatları Eğitimi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 152
Özet
ÖZET Bir toplumun ürettiği el sanatları o toplumun öz benliğini ortaya çıkartan anlamlı belgelerdir. Geleneksel Türk el sanatları içerisinde belki de en önemli olan sanat kitap sanatlarıdır. Çünkü kitaplar medeniyeti yansıtır, îçinde yazılanların gelecek kuşaklara aktarılması, bilgi birikimi olması için gereklidir. İçindeki bilgilerin önemi de göz önüne alınarak önceleri sayfalar halinde yazılan yazılar, sonradan bir araya toplanıp kapaklar arasına konmuş, ciltler yapılmaya başlanmıştır. Kitabın sadece ciltlenmesini yeterli görmeyen, ciltlemekle kitaba olan saygıyı az bulan Türk milleti bu ciltleri, cut kapaklarının iç yüzlerini ve yazının kenarından artan sayfa boşluklarını da süslemişlerdir. Kitap ciltlerinin üzerine yapılan süslemeler yapıldıkları dönemin teknik, renk, desen ve kompozisyon özelliklerini yansıtmaktadır. Osmanlı döneminde yapılan özellikle deri ciltler teknik ve süsleme açısından üstün bir seviyededir. Yapılan ön araştırmalar sırasında Türk kitap kaplarının süsleme teknikleri ve bu tekniklerin yapımını içeren kaynakların sınırlı oluşu araştırmanın yazılmasında etkili olmuş ve araştırmacılara yeni kaynak olarak yararlı olacağı amacıyla bu araştırma yapılmıştır. Bu çalışma ile klasik Türk kitap kaplan hakkında genel bilgi verilmiş, araştırmanın esasım oluşturan klasik Türk kitap kaplarının iç yüzlerinin süslemeleri incelenmiş, örnekler şekillerle verilmiştir. Elde edilen örneklerin teknik, malzeme, renk, desen ve kompozisyon özellikleri üzerinde çalışılmış bilgiler verilmiştir. Bu araştırma 139 sayfa ve beş bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde problem, araştırmanın tanımı, önemi, amacı, smırhlıklan, ilgili tanımlar yer almaktadır.11 İkinci bölümde materyal ve metod hakkında bilgi verilmiştir. Araştırmanın materyalim Gazi Üniversitesi Mesleki Eğitim Fakültesi Geleneksel Türk El Sanatları Bölümü'nden alınan Katı' Sanatı ile ilgili bilgiler ve Istanbul Süleymaniye Kütüphanesinden alınan 14 adet cilt örneği oluşturmaktadır. Araştırmaya literatür taraması ile başlanmış ve yerinde yapılan incelemeler sonucu elde edilen bilgi ve belgelerin bir düzen içerisinde sunulmasıyla oluşan bir metod izlenmiştir. Üçüncü bölümde konuyla ilgili literatür özetleri yer almıştır. Dördüncü bölümde klasik Türk cilt sanatı hakkında genel bilgiler verilerek yapım ve süsleme teknikleri anlatılmış, şekillerle bilgiler desteklenmiştir. Katı' sanatı hakkında geniş bilgi verilerek yapım aşamaları izah edilmiştir. Ayrıca araştırma kapsamındaki örneklerin incelenmesi sonucu ortaya çıkan bilgiler tablolar halinde gösterilmiştir. Beşinci bölümde araştırma sonucu elde edilen bilgilerin değerlendirilmesi şeklinde sonuç yazılmıştır. Sonuçtan sonra araştırmada yararlanılan kaynakça yer almaktadır. Araştırmanın materyalini oluşturan cilt örnekleri ekler kısmında bilgi formları hazırlanarak sunulmuştur. Bu çalışmanın klasik Türk kitap kapları süslemesi konusunda çalışacak araştırmacılara yararlı olabileceğine inanılmaktadır.
Özet (Çeviri)
Ill ABSTRACT The handcrafts produced by a community are the meaningful documents that reflect the personality of that community. Among the traditional Turkish handcrafts, maybe the most important is the book crafts. Because the book reflects the civilization. It is necessary to transmit the writings inside them to the next generations for providing information accumulation. The writings that had been written previously as pages, by also taking the importance of the information inside them into consideration, were then collected together between the covers and they were began to made as volumes. The Turkish people, who did not found the binding of the book enough and found the respect to the book insufficient by only binding it, have also ornamented the inside of binding covers and the page blanks remained from the side of the writing. The ornaments made on the book bindings reflect the technical, color, design and composition properties of the term. Especially leather bindings made at Ottomans' term were in a superior level with regard to technical aspects and ornamentation. During the preliminary researches performed, the restricted manner of the ornamenting techniques of the covers of Turkish books and the sources that include the instruction regarding this technique were affected the writing of the research and this research was performed for the purpose of being useful for the researchers as a new source. With this study general information was given about the covers of the classic Turkish books, the inside ornamentations of the covers of the classic Turkish books, which constitute the basis of the research, was investigated and examples were given with figures. Studies were made onIV the technical, material, color, pattern and composition properties of the obtained examples and information was given concerning it. This research is composed of 139 pages and 5 chapters. The first chapter includes the problem, definition of the researching, importance and purpose, restrictions of the research and relevant definitions. In the second chapter, information was given about the material and method. The material of the research is composed of Solid Craft obtained from the Traditional Turkish Handcrafts Department of the Vocational Education Faculty of Gazi University and 14 pieces of binding examples obtained from Istanbul Süleymaniye Library. The research was commenced with literature scanning and a method, which consist of the presentation of the information and documents obtained at the end of the in-place investigations in an order, was followed. In the third chapter, literature abstracts about this project take place. In the fourth chapter, general informations about the classic Turkish binding craft were given the production and ornamentation techniques were explained, and the informations was supported with figures. Informations about Solid Craft were presented so much and production stages were explained. Also, informations, which were obtained from the investigation of examples that occur in the research, was shown with tables. In the fifth chapter, the conclusion was written as the evaluation of the information and also bibliography used in this research takes place. Binding examples which constitute the material of this research were presented at the appendix with preparing information forms. It is believed that this research will be very useful for the classic Turkish book cover ornamentations.
Benzer Tezler
- Osmanlı dönemi el yazması deri cilt kitap süsleme örnekleri (Ankara Milli Kütüphane, Türk Tarih Kurumu ve Etnografya Müzesi)
Handwriting leather book binding examples Ottoman period (Ankara National Library, Turkish History Institution and Etnography Museum)
MERAL ERKAN
- Tire Necip Paşa Kütüphanasi'nde bulunan İbn-i Sina'ya ait Kitab-üş Şifa ve İbn-i Kasım'a ait Ravzul Ahyar isimli yazmalardaki tezhiplerin Türk sanatı tarihi açısından incelenmesi
Başlık çevirisi yok
ESİN GÜRTEKİN
Yüksek Lisans
Türkçe
2001
El SanatlarıEge ÜniversitesiTürk Dünyası Araştırmaları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. BEKİR DENİZ
- Manisa Yazma Eserler Kütüphanesi'ndeki XVI. yüzyıl Kur'an-ı Kerim cildlerindeki motiflerin farklı yüzeylerdeki kullanımı
Manisa writing works literature XVI. utilization of motifs in different surfaces in the curses of the Kur'an-i Kerim century
MESUDİYE SARIGÖL
Yüksek Lisans
Türkçe
2017
El SanatlarıSüleyman Demirel ÜniversitesiGeleneksel Türk El Sanatları Ana Sanat Dalı
YRD. DOÇ. DR. ÖZGÜN CAN
- XVI. yüzyıl Osmanlı mushaf tezhiplerinde kullanılan Rumi motiflerinin incelenmesi ve günümüz tezhip anlayışı ile yorumlanması
Examination of Rumi motifs used in the illuminations of XVI century Ottoman mushafs and their interpretation with today's understanding
HÜSNA KILIÇ
Sanatta Yeterlik
Türkçe
2021
El SanatlarıMimar Sinan Güzel Sanatlar ÜniversitesiGeleneksel Türk Sanatları Ana Sanat Dalı
PROF. DR. MÜNEVVER ÜÇER
- Topkapı Sarayı kütüphanesindeki seçilmiş klasik şemse cilt kapakları
Topkapi Palace library choosing classic şemse binding covers
AYLA GÜLEÇ
Yüksek Lisans
Türkçe
2007
El SanatlarıMimar Sinan Güzel Sanatlar ÜniversitesiGeleneksel Türk El Sanatları Ana Sanat Dalı
Y.DOÇ. HABİB İŞMEN