Anthony Giddens'ta sosyolojik teorinin merkezi problemlerinin yeniden temellendirilmesi
Reestablishing the central problems of sociological theory in Anthony Giddens
- Tez No: 145623
- Danışmanlar: PROF. DR. SEZGİN KIZILÇELİK
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Sosyoloji, Sociology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2004
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Cumhuriyet Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Sosyoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Genel Sosyoloji ve Metadoloji Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 495
Özet
ÖZET Bu çalışmanın temel amacı, günümüz Batı sosyolojisinin en önemli temsilcilerinden biri olan Anthony Giddens'ın sosyolojik teorinin merkezi problemlerini yeniden nasıl temellendirdiği konusunu tahlil etmektir. Araştırmamızda, öncelikle, başlangıcından günümüze sosyolojik teorinin merkezi problemlerinin neler olduğu ve bunların hangi sebeplerden kaynaklandığı tartışılmaktadır. Bu bağlamda, Batı sosyolojisindeki teorik problemler, özellikle belirsizlik ve kriz durumları, yeni teorik arayışlar ve yönelimler ele alınmaktadır. Batı sosyolojisinin en önemli problemi, onun belirsizlik içinde bulunmasıdır. Bu belirsizliğin temelinde, teorik düzeyde yapı-eylem, metodolojik düzeyde ise pozitivizm-hermeneutik şeklinde ifade edilen ikilik probleminin olduğu bildirilebilir. Yapı-eylem ikiliği problemi, sosyal yapıları öne çıkaran yapı merkezli teorilerle, insan eylemlerini esas alan eylem merkezli teoriler arasındaki gerilimden kaynaklanmaktadır. Sosyal gerçekliğin yapısal unsurlarca belirlendiğini ileri süren yapı merkezli teoriler, yapı, sistem ve kurum gibi geniş ölçekli makrososyolojik konulara yönelmiş, aktör, benlik ve eylem gibi mikrososyolojik unsurlara önem vermemiştir. Eylem merkezli teoriler ise, bireye ve onun eylemlerine odaklanmış, bireyler üzerinde belirleyiciliği ve kısıtlayıcılığı olan yapısal koşulları, yani makrososyolojik unsurları ihmal etmiştir. Sosyolojik teorideki yapı-eylem ikiliği kendisini pozitivizm-hermeneutik ikiliğinde de göstermiş ve onun doğasını problematik hale getirmiştir. Sosyolojinin doğa bilimleri referans alarak metodolojisini pozitivizme dayandırması gerektiğini savunan yapı merkezli teoriler ile onun nesnesinin maddi doğadan farklı olduğunu, dolayısıyla metodolojisinin anlamaya ve yorumlamaya yönelen hermeneutik olması gerektiğini öne süren eylem merkezli teoriler arasında çatışma vardır. Yapı-merkezli teoriler ile eylem merkezli teoriler sosyal gerçekliği bütünüyle açıklama konusunda başarısız olmuştur Teorik ve metodolojik ikiliklerin yarattığı belirsizlikler, gerçekliğin çözümlenmesinde sosyolojinin yetersiz kalmasına neden olmuştur. Bütün bunlar, sosyolojik teorinin güvenilirliğini sarsmış, onun gereksizliğini gündeme getirerek sonunu/ölümünü ilan etmiş ve onu çözülmesi zor bir kriz içine itmiştir.II Sosyolojik teorideki belirsizlik ve kriz durumlarını ortadan kaldırma yolunda Alain Touraine, Jürgen Habermas, Pierre Bourdieu ve Norbert Elias gibi bir çok teorisyen çaba göstermiştir. Ancak, bu teorisyenler, sosyolojik teorinin merkezi problemi olan yapı-eylem ikiliğini ele almakla birlikte, söz konusu ikiliğin eylem ya da birey yönüne ağırlık vermiş ve onu çözme konusunda yetersiz kalmışlardır. Bu çalışmanın ana konusunu oluşturan Giddens ise, Batı sosyolojisindeki yapı-eylem ikiliği ve ondan kaynaklanan problemlerin çözümlenmesinde daha etkili olmuştur. Giddens, Batı'da son yıllarda gündeme gelen“sosyolojik teorinin krizi”ya da“sosyolojinin ölümü”iddialarının gerisindeki yapı-eylem ikiliği problemini ortadan kaldırmak için yapılaşma teorisini geliştirmiştir. Bu çabasında, Giddens, yapı merkezli teoriler ile eylem merkezli teoriler arasında bir köprü kurmuş ve sosyolojik teoriye yeni bir yönelim kazandırmıştır. Yapılaşma teorisine göre, etkin eyleyenler olarak bireyler, sosyal yapı ile karşılıklı etkileşim çerçevesinde hem toplumu etkileyen hem de toplumdan etkilenen öğelerdir. Yapılaşma teorisinde eylem, etkin eyleyenlerin ürünüdür. Yapı ise, zaman ve uzam boyunca yinelenir bir biçimde sosyal sistemler şeklinde örgütlediği eylemlerin hem aracı hem de sonucudur. Böylece, Giddens yapılaşma teorisiyle, toplumu, hem bireysel eyleyenlerin biçimlendirdiği hem de yapısal unsurların belirleyici olduğu bir yapılaşma süreci şeklinde nitelemiş ve yapı-eylem ikiliğini reddetmiştir. Giddens'ın yapılaşma teorisi, hem sosyolojik teorinin sosyal problemleri açıklamada neden başarısız olduğu konusuna açıklık getirmiş hem de sosyolojik teorinin Batı'daki yeni sosyal gelişmeleri çözümleme noktasındaki yetersizliklerini aşmış, böylece de sosyolojik teorinin merkezi problemleri sorunsalım çözmüştür. Bütün bunlarla birlikte, Giddens, yapılaşma teorisiyle gerçekte, Batı 'ya özgü problemlerden hareket etmiş, Batı'nın amaç ve çıkarlarını esas almış, Batı sosyolojisindeki açmazları ve krizleri gidermeye çalışmış ve Batı sosyolojisine yeni bir biçim vermiştir. Dolayısıyla, Giddens'ın yapılaşma teorisi, Batı toplumlarından farklılık gösteren Türk toplumu gerçeğini açıklayamaz.
Özet (Çeviri)
Ill SUMMARY The main aim of this study is to analyze how one of the most important representatives of Western sociology namely Anthony Giddens reestablished the central problems of sociology. This research, firstly, deals with what the central problems of sociology are from the beginning to the present day. In this context, theoretical problems of western sociology, especially uncertainties and crisis, and new theoretical approaches and quests are taken into account. The most important problem of western sociology is that it is in uncertainty. It can be said that, there are two main reasons for this: On the one hand structure- action duality at a theoretical level and on the other hand positivism-hermeneutic duality in a methodological level. The problem of duality of structure-action is based on the tension between the structure based theories which mostly value social structures and action based theories which value human actions. Structure based theories claiming that social reality is determined by structural elements have turned to macro-sociologic issues like structure, system and institute and by doing this they have ignored micro- sociologic elements such as actor, individuality and action. Action based theories, on the other hand, have focused on individuals and their action and therefore they ignored structural conditions (macro-sociologic elements) which have important effects and limitations on individuals. Structure-action duality in sociological theory has also shown itself in positivism-hermeneutic duality and made its nature a problematic one. There is a conflict between structure based and action based theories. While first group theories argue that sociology should follow natural sciences and positivist methodology, the latter claim that sociology's object is different from materialistic world and therefore its methodology should be hermeneutic based on understanding and interpretation. These two groups of theories have failed to fully explain the social reality. Ambiguities created by theoretical and methodological dualities have made sociology unable to analyze the reality. This situation has shaken the credibility of sociology and by introducing the redundancy of sociology, it actually put sociology into a deep crisis.IV A number of scholars including Alain Touraine, Jürgen Habermas, Pierre Bourdieu and Norbert Elias made efforts to correct the ambiguity problems and crisis of Sociological theory. However, although these scholars have reviewed structure- action duality, they either took into account action side or individual side of this duality and therefore they could not solve the problem. Giddens, the main subject of this study, however, has been more successful in solving the mentioned problem. He has developed a theory called“structuration”in order to eliminate the structure- action duality which caused claims of the death or crisis of sociology lately. In this effort, Giddens has built a bridge between structure based theories and action based theories and brought a new way to the sociological theory. According to the structuration theory, individuals as actors are the elements affecting the society and also affected by the society in the process of mutual relations with the social structure. In this theory, action is a product of actors. Structure, on the other hand, is repeated in time and space and is the cause and result of actions which are organized by structure as social systems. In this way, Giddens, with structuration theory, rejected the structure-action duality by describing the society as a process of structuration formed by both individual actors and structural elements. This theory has solved the central problems of sociology by explaining how sociological theory failed to explain social problems and new western social issues. Giddens, having actually acted according to the problems special to west, took into account western aims and interests, tried to solve the western sociological crisis and problems and gave a new form to western sociology. Therefore, Giddens' structuration theory cannot be a model for Turkey and cannot explain Turkey's reality.
Benzer Tezler
- Anthony Giddens'ta küreselleşme ve ulus-devlet ilişkisiüzerine bir analiz
An analysis on globalization and nation-state in Anthony Giddens' theory
ŞEYDA KUTSİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
SosyolojiHacettepe ÜniversitesiSosyoloji Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ASLIHAN ÖĞÜN BOYACIOĞLU
- Anthony Giddens'ta süreksizlikler ve ontolojik kaygı: Geç modern çağda varlıksal güvenlik problemi
Discontinuites and ontological concerns for Anthony Giddens: existentinal security problem on late modern age
KENAN GÜNDAL
Yüksek Lisans
Türkçe
2015
SosyolojiAdnan Menderes ÜniversitesiSosyoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ÜMİT TATLICAN
- G. Sımmel, R. Sennett ve A. Gıddens'ta modern şehir hayatı ve birey
Modern urban life and individual in G. Simmel, R. Sennett and A. Giddens
MURAT CENGİZ ÇİFTKAYA
Yüksek Lisans
Türkçe
2016
Kamu YönetimiMarmara ÜniversitesiYerel Yönetimler Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ERBAY ARIKBOĞA
- Pozitivist ve hermeneutik yöntemin kavşağında Anthony Giddens
Anthony Giddens at the crossroads of positivist and hermeneutic methods
EBRU AÇIK TURĞUTER
Yüksek Lisans
Türkçe
2013
SosyolojiMuğla Sıtkı Koçman ÜniversitesiSosyoloji Bölümü
YRD. DOÇ. DR. HASAN ŞEN
- Anthony Giddens'ın yapılaşma teorisinde eylem sorunsalı
Action problematic in Anthony Giddens structure theory
UĞUR BİNİCİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2013
SosyolojiAdnan Menderes ÜniversitesiSosyoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ÜMİT TATLICAN