Mutezile ekolünün oluşumunda eski İran dinlerinin etkisi
The influences of old Iranian religions in the formation of the Mu'tezilite sect
- Tez No: 146496
- Danışmanlar: PROF. DR. MUHİTTİN BAĞÇECİ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Din, Religion
- Anahtar Kelimeler: Mutezile, Mecusilik, Maniheizm, Düalizm, Mutezilite, Mecusite, Manichaeism, Dualism
- Yıl: 2004
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Erciyes Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Kelam Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 108
Özet
Mutezile ekolü hicri ikinci yüzyılın başlarında ortaya çıkmış, dini ve felsefi bir düşünce ekolüdür. Ehli Sünnet kelamcıların büyük bir çoğunluğu Mutezile ekolünün fikirlerinin bir kısmını oluşumunda eski İran dinlerinden Mecusiliğin ve Maniheizmin etkili olduğunu iddia etmişlerdir. Bu iddiaya göre, Mutezile ekolünün; Tanrının kudreti, kader ve insanın özgürlüğü hakkındaki görüşlerinin ortaya çıkışında bu dinlerin düalist anlayışları belirleyici bir rol oynamıştır. Bu iddia incelendiğinde Mutezile ekolünün ilgili konulardaki görüşleri ile Mecusiliğin ve Maniheizmin görüşleri arasında bir paralellik olduğu görülmektedir. Bu paralelliğin kaynağı incelendiğinde Mutezile ekolü mensuplarının mevalî kökenli olması, kültürler arasında yaşanan karşılıklı etkileşim ve Mutezile ekolü mensuplarının Mecusi ve Maniheistlerle kurmuş olduğu diyalogların belli ölçülerde etkili olduğu görülmektedir. Ancak bu durum, Mutezile ekolünün Tanrının kudreti, kader ve insanın özgürlüğü hakkındaki görüşlerinin oluşumunda tek faktörün Mecusiliğin ve Maniheizmin ilgili konulardaki görüşlerinden etkilenmeleri olduğunu söylemek doğru değildir. Zira, Mutezile ekolünün Tanrının kudreti, kader ve insanın özgürlüğü hakkındaki görüşleri incelendiğinde, kendi rasyonalist yaklaşımlarına uygun olarak Kur' an ve sünnetten yararlandıkları, Allah'ı her türlü şer ve zulümden uzak tutma amacıyla hareket ettikleri görülmektedir. Konu bu yaklaşımla ele alındığında, Mutezile ekolünün; Tanrının kudreti, kader ve insanını özgürlüğü hakkındaki görüşlerinin ortaya çıkışında eski İran dinlerinin sınırlı bir etkiye sahip olduğunu söylemek en sağlıklı yorum olacaktır.
Özet (Çeviri)
The Mu'tezilite sect. İs that a religious and philosophic thought school has been come in to being in the early second century b.h.. The majority of the sunnite (ehlu's-Sunne) theologions have claimed that some aspect of the Mu'tezilite consepts have been effected by the old Iranian like that Mecusite and Manichaeism. According to this claiming, dualist understandings of that religions have played determining roles in their thought of divine Omnipotence,predestion and the free will, tn fact,it will be seen that when this claiming was been eloborated there are some parallel positions in the Mu'tezilite opinions with the Mecusite and Manichaeism. When it was been examined this parallel positions one can see that the majority of the Mu'tezilites are Mewalites and there are culturel inter actions and they have some dialogues with the mecusites and Manichaeists. But it is not true that the only factor was that this influences which Mecusites and Manichaeists effected the Mu'tezilite opinions of Divine Power, Predestination and free will. So that, the Mu'tezilites theologions have a method which in it. İndepentend reason was supplemented by revelation. Therefore they have made use of Quran and Tradition (Sunne) in the light of indepented reason. Thus they have concluded that God must be far away from evil and unjust actions as well as their predestination (Qadar) opinion and free will insistences. The subject when treated with this approaches, it will be seen that the Mu'tezilite school have an influence something limited by Mecusites and Manichaeists. But it doesn't mean that they have not islamic sources like Quran and tradition. İt can be said that they have very strict connection with revelation and their primary concern was that God's Unity and Just, it's obvious that these opinions are consistent with revelation. So that one can not say, like their opponents, they have been influenced throughout by Old Iranian religions.
Benzer Tezler
- Mutezile ekolünün Tanrı, Alem ve İnsan görüşlerinin oluşumunda ilkçağ felsefesinin etkileri
The Effects of the antiquity philosophy on the Mu'tazila school about theology universe and human being
TEVFİK MARULCU
Yüksek Lisans
Türkçe
2002
DinSüleyman Demirel ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
Y.DOÇ.DR. ABDÜLGAFFAR ASLAN
- İbnü'l-Melâhimî'nin kelam sisteminde adalet ilkesi
The principle of justice (Adl) in the theology of Ibn al-Malāhimī
KEVSER DEMİR BEKTAŞ
Doktora
Türkçe
2022
DinBursa Uludağ ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ORHAN ŞENER KOLOĞLU
- Zemahşeri'nin el-Minhac fi Usuli'd-Din eseri bağlamında kelâmi görüşleri
Zamakhshari's views of kalam in the context of his work al-Minhaj fi Usul al-Din
M. RAGIP KAPLAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2012
DinYüzüncü Yıl ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. CEMALETTİN ERDEMCİ
- Haris El-Muhasibi'nin kelami görüşleri
Başlık çevirisi yok
CENGİZ TÜCCAR
Yüksek Lisans
Türkçe
1998
DinSakarya ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ŞERAFEDDİN GÖLCÜK
- Cübbailer'in kelam sistemi
Theologies of al-Jubbais
ORHAN ŞENER KOLOĞLU
Doktora
Türkçe
2005
DinUludağ ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF.DR. AHMET SAİM KILAVUZ