Hârezmşâhlar İmparatorluğu'nda askeri teşkilat
Imperium of Khwarazmshahs Army establishment
- Tez No: 148781
- Danışmanlar: PROF. DR. HÜSEYİN SALMAN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Tarih, History
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2004
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Marmara Üniversitesi
- Enstitü: Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Tarihi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Ortaçağ Tarihi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 292
Özet
Hârezmşâhlar İmparatorluğu' nda askerî teşkilât şu kısımlardan oluşurdu: 1-Gulâm askerler, 2-Dctâlı askerler, 3-Yardımcı kuvvetler. Gulâm ordusu, ilk dönemlerde, Selçuklu sistemine göre, çeşitli yollarla küçük yaşta temin edilen ve iyi bir eğitimden geçirilerek ordu bünyesine dahil edilen askerlerden oluşurken, devletin son 50-60 yılında bu sistem bozulmuş ve kuzey bozkırlarından yoğun şekilde gelerek Hârezmşâhlar ordusuna dahil olmuş Kanglı-Kıpçak kabilesine mensup askerlerden müteşekkil hale gelmiştir. Aynı durum iktâ sistemi için de geçerli hale gelerek, iktâlı askerlerin de büyük kısmım bu kabileye mensup kişiler oluşturmaya başlamıştır. Yardımcı kuvvetler ise, kabile askerleri, bağlı hânedânlıklann(vassallerin) gönderdiği askerler ve melik, devlet erkânı ve ümerâ askerlerinden oluşmaktadır. Yine, Türkmenler, gönüllüler, gaziler ve teknik sınıflar da bu kabilden sayılabilir. Askerî işlerin tümünüe Dîvân-ı 'Arz bakardı. Maaşları ve iktâlan vermek, sefer zamanında gerekli hazırlıklarla ilgilenmek, askerin teftişini yapmak vb. işlere bu dîvân bakmaktaydı. En yüksek askerî rütbe Emîr-i Emîrân rütbesidir. Onun ardından Han, Melik, Ernîr, Sıpah-bûd, Pehlivan, Mindâr, Yüzdâr, Hayl-başı, Kutvâl gibi rütbeler yer alır. Bu askerî rütbelerin yanında, merkezî görevleri olduğu halde askerî yetkileri de bulunan mansıpların varlığı da tespit edilebilmektedir. Bunlar, Vezir, Hâcib, Şıhne(Şahne), Emîr-i Ahur(Tavla Emîri) ve Reis mansıplarıdır. Yine, Tüm Türk-İslâm devletlerinde bulunan ordu kadılığı, Hârezmşâhlar' da da mevuttu. Yolak ismi ile anılan bu şahıslar şer'î hukuka göre değil Türk örfî hukukuna göre hükümler vermekteydiler. Ordunun sevk ve idaresi, yine savaş taktikleri hususunda Selçuklu mirası aynen devam ettirilmiştir.227 Ordunun kullandığı teçhizat, ok-yay, kılıç, kargı, mızrak, miğfer, zırh, arrâde, mancınık, neft v.b. devrine ait tüm silahlar ile at, deve, katır, eşek, öküz, fil hayvanları, çadır ve türlü mühimmattan oluşmaktaydı.
Özet (Çeviri)
The Khwarazmshahs army, was generally dividing in three main parts. 1- the soldiers with ikta, 2- the soldiers with salary-one called as ghulam, 3- reinforcement. The institution which was responsible for the Khwarazmshahs army affairs has been called as“Dîvân al-'Arz - Dîvân 'Arz al-Jaysh”and it's equal to today's National Military Establishment (Ministry of National Defence). The law affairs in the army have been military court (Yuvuluk es-Sultân- Yolak). The Sultan who was the head of the state, at the same time was the chief commander of the Khwarazmshahs army. But, there was another commander in chief, was responsible for tecnical dispatehing and directing of the army seperetely (Emîr-i Emîrân), there was some clercks as Vezîr, Hâcib, Emîr-i Ahur, Çavuş-Serheng who have duties in the palace organization also have military duties. İt shows that, the Khwarazmshahs organization and military organization have become mixed each other. The Khwarazmshahs who have step culture origin, have been used some old war tactics like“Turan tactics”. Beside this, they used some other tactics which is called pentagonal system including, mukaddeme, kalp, meymene, meysere and saka (artçı- meyâdâr). More over, the Khwarazmshahs army could have been used all of the contemporary war guns and other equipments in the best way. The Khwarazmshahs army which were mainly consist of light cavalres, there fore have been pereferred light guns and equipments Because of this, they didn't use to carry. The heavy besieging guns with them, when they need them, they were producing during the wars.
Benzer Tezler
- The origin of the Kipchak Turks and early historical periods
Kıpçak Türklerinin kökeni ve erken dönem tarihleri
CİHAN YALVAR
- XI.-XIII. yüzyıllarda Kuzey Kafkasya'da Kuman-Kıpçaklar
Cuman-Kipchaks in the XI.-XIII. centuries in North Caucassia
CİHAN YALVAR
- Cengiz Han Dönemi Moğollarda askerî teşkilat
Military organizations Mongols in Cengiz Khan Period
KOVAN NADER SABRI TAYIB
- Mir Seyyid Şerif hayatı ve divanın tenkitli metni
Life of Mir Seyyid Şerif and a critical analysis of his divan
SALİH ÖZYURT
Yüksek Lisans
Türkçe
2011
Doğu Dilleri ve EdebiyatıAtatürk ÜniversitesiDoğu Dilleri ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. AHAD EMİRÇUPANİ
- Cengiz Han'ın Orta Asya seferleri
The Campaigns of Genghis Khan in Central Asia
MENŞURE GÜNEY
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
TarihTekirdağ Namık Kemal ÜniversitesiTarih Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ EGEMEN ÇAĞRI MIZRAK
