Eğlence kavramının İstanbul'da geçirdiği değişim süreci ve mekana etkisi
The evaluation process of entertainment concept in İstanbul and effects on place
- Tez No: 154624
- Danışmanlar: PROF. DR. METE ÜNÜGÜR
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Mimarlık, Architecture
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2004
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Mimarlık Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 111
Özet
İnsanlar tarih boyunca hoşça vakit geçirmek için bir araya gelerek çeşitli aktivitelerde bulunmaktadırlar. Bu aktiviteleri yerine getirebilmek için kendilerine açık ya da kapalı mekanlar yaratmışlardır. Her kültür, kendi örf, adetlerine göre ve geçirdikleri tarihsel, ekonomik ve sosyal süreçler doğrultusunda kendi eğlence anlayışlarım yaratmıştır. Üç İmparatorluk boyunca ve günümüzde hep bir başkent ve metropol konumunda olan İstanbul, eğlence hayatının en önemli merkezlerinden biri olmuştur. İstanbul eğlence hayalına değişik isim ve alışkanlıklarla farklı mekanlar girmiştir. Bizans Dönemi'nde imparator ve soylular, saray ve konaklarında eğleniyorlardı. Verdikleri ziyafetlere pandomim, parodi gibi gösteri sanatı kapsamındaki oyunlar, şarkı ve danslar eşlik ediyordu. Halk ise yılın belli günlerindeki karnavallar ve Hippodrom'daki yarış ve gösterilerle eğleniyordu. Sonraları taverna denilen şarap tacMerinin açtıkları, şarap ve dansın bir arada sunulduğu mekanlar da halka hizmet vermiştir. İstanbul'da çeşitli eğlence türlerine ilişkin çok farklı mekanlar oluşmuştur. Halkın bir araya gelmek için kullandığı kahvehaneler özelikle Osmanlı İmparatorluğu Dönemi'nde büyük talep görmüştür. Sohbet etme olgusunun pratikliği ve işlevselliği üzerine kurulu olan kahvehaneler, türlerini kendilerini besleyen geleneksel örgütlenmelerle belirlerler. Mahalle ölçeğindeki sivil örgütlenme, İstanbul'un en yaygm mekanlarından olan mahalle kahvehanelerini, askeri örgütlenme, yeniçeri kahvehanelerini, ticari örgütlenme, esnaf kahvehanelerini, edebiyat ve musiki çevrelerini ağırlayan mekanlar, semai kahvehanelerini ortaya çıkarmıştır. 19. yüzyılın ikinci yarısında da kıraathane adı altında gazete ve dergi okunan mekanlar açılmıştır. Tarihleri Bizans'a kadar dayanan meyhaneler, meyhane ile bar arası bir eğlence mekanı olarak tarif edilen balozlar, 1630'larda İstanbul'la tanışan gazinolar, 19. yüzyılın sonlarında karşımıza çıkan kafe şamanlar ve her dönem Beyoğlu'nun bünyesinde biri kapanıp diğeri açılan barlar İstanbul'un eğlence mekanlarını oluşturmaktadırlar. İstanbul'da“alafranga”tarzına uygun yaşamın en üst noktasına ulaştığı dönem, 19. yüzyılın ikinci yansıdır. 19. yüzyıl eğlence hayatındaki değişmeler geçici bir heves değil, toplumun değişim sürecinin bir sonucudur. İçine kapanık ve muhafazakar bir eğlence tarzının yerini; daha dışa dönük ve yeniliklere açık bir eğlence anlayışı almıştır. Bir Batılılaşma-çağdaşlaşma projesi olan Cumhuriyet, eğlence hayatma çok önemli iki değişiklik getirdi: Kadm-erkek birlikte eğlenmek ve eğlencenin çeşitlenip kitleselleşmesi. Cumhuriyetten günümüze kadar ki dönemde, İstanbul'un eğlence hayatının odak noktalan: sinema, tiyatro, opera, bale, müzik gibi sanat ağırlıklı gösteriler; öte yandan, restoranlar, gazinolar, barlar, kafeler; gitgide değişen ve eski vıuhavalarından çok şey kaybeden meyhaneler, 1960'larda daha çok“kulüp”adı verilen, 90'larda İstanbul'un gece hayatının kalbinin attığı mekanlar olan diskolardır. Eğlenmek için gidilen mekanlar, ilerleyen zaman ve gelişen toplumsal durum sayesinde zaman içinde farklı adlarla ve amaçlarla açılmışlardır. Mekanlar bir çok farklı kriterlere göre sınıflandırılabilir. İnsanların müzik tercihleri ve kültür seviyeleriyle birlikte, ekonomik durumlarmdaki farklılıkta mekanların sımflandırılmasmda etkili olmaktadır. Gelişimin tüm süreçlerini gördüğümüz istanbul eğlence hayatmda daha ziyade gençlerin belirlediği trendler mekanlara damgasını vuruyor. Koruma ordularıyla gezen insanların gittiği ve kapılarında magazin gazetecilerinin kamp kurduğu mekanların yanında her kültürün kendi eğlence anlayışıyla oluşturduğu mekanlar oluşmuş durumda. Farklı taleplerdeki insanlar, kentte kendi mekan anlayışım, bu mekanlar, kendi müşterisini, kısaca kendi sosyo-kültürel yapışım oluşturmaktadır. Bu karşılıklı etkileşim, en fazla mekanlardaki tasarım anlayışında kendini göstermektedir. Bir mekanda oturup sohbet etme alışkanlığının yerini müzik dinleyip dans etmek almıştır. Bu yüzden oturma yerlerinin yerini büyük açıklıklar almıştır. Her konuda hızlı bir tüketim anlayışının sürdüğü 90 'lı yıllarda, her dönem değişik kültürlerin eğlence anlayışına ev sahipliği yapmış olan İstanbul, eğlencenin başkenti konumunda olmaya devam ediyor. Osmanlı Devri dahil, her devirde eğlenceye düşkün olan İstanbul halkı eğlence kültürünü genişletip, çeşitlendirerek farklı mekanlar yaratmışlardır. Günümüzde de bu oluşum devam etmektedir. ıx
Özet (Çeviri)
People have been gathering together and performing some activities for having good time. They have designed open air or indoor places. Each culture has created its own entertainment concept according to their custom and usage and in direction of their historical, economical and social processes. Istanbul, as being the metropolis and capital for during the well-known, three empires, has been one of the most important center for entertainment life. There were many entertainment places with various names and habits. The Byzantian Emperor and noble people had enjoyed themselves in palaces and mansions. The entertainment shows like mime, parody, songs and dances have been performed during their feasts. Public was having fun during carnivals, races and shows in Hippodromes. Then, there were places called“taverna”where they serve wine and people can dance. Istanbul life style created has different entertainment places with various concepts. The“kahvehane”, where people have gathered together, were very popular during Ottoman Empire time. The concepts of these“cafes”are based on the practicality of having chat with other people. Their types are affected by the traditional organizations. The civilian organizations in towns have created the most common places in Istanbul that are called“town cafes”. The military organizations have been base for“yeniçeri cafes”as commercial organization for“tradesman cafös”.The places, which were often visited by artists and novelists have been transformed to“semai cafes”. In the second half of 19th century, the paces called“kiraathane”were opened where people has been reading newspapers and magazines. There were entertainment places called“meyhane”,“baloz”,“kafe santan”,“gazino”and bars in Istanbul. The history of“meyhane”, where people drink alcoholic drinks and eat starters, has started during Byzantian times.“Baloz”was a place between“meyhane”and bar. Istanbul has met with“gazino”at 1630s and“kafe santan”was popular by the end of 19th century. Today, bars are mainly opened in Beyoğlu district in Istanbul. The“alafranga”lifestyle has its peak at the second half of 19th century in Istanbul. The transformation of entertainment life in Istanbul during this period was not only passing desire but also the results of the evolution process of the population. The traditional and internal entertainment concept has been transformed to a style, which is more external oriented and open to changes. The“Republic”in Turkey was a comprehensive westernization and modernization project and this brought two key changes along with it. Firstly, women and men have started being together in entertainment places and then the entertainment options has became more and different types are formed. The artistic shows including movies, theaters, operas, ballets and music have been the important part of entertainment lifein Istanbul during the period after the“Republic”until now. On the other hand, restaurants, bars, cafes,“meyhaneler”, clubs and discos are vital components in entertainment life of Istanbul. The entertainment places have been opened with various names and purposes based on the different needs of the population. They can be categorized according to different criteria. The musical preferences, income and cultural levels of people have direct effects on this categorization. Young generation have very strong influence on entertainment life and places in Istanbul by setting the trends. Besides the places infested by paparazzi and rich people with bodyguards, there are entertainment places for people from other social classes. People with different demands and expectations would determine and enforce their own place concepts and these places creates their customers and all these form the socio cultural structure. This mutual effect is mostly visible in designs of places. In some places, having a chat ritual is replaced by listening music and dancing. Therefore, sitting arrangements have been replaced by dance floor. In 1990s, When heavy consumption has become the lifestyle, Istanbul is still without any doubt the capital of entertainment. The people in Istanbul are addicted to entertainment since Ottoman Empire and they have developed the entertainment concept and created new places. This evolution still continues today. XI
Benzer Tezler
- Turizm yapılarında (özelde tatil köylerinde) kimlik sorunu
The Identity problem in tourism facilities (in especially holiday villages)
Ş. GÜLİN TOSUN
- Tüketim kültürü değişimi bağlamında işlevini yitiren/ölü alışveriş merkezlerinin değerlendirilmesi
Evaluation of dead malls in the context of consumption cultural change
EDA VELİBAŞOĞLU
Doktora
Türkçe
2022
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
PROF. DR. GÜLÇİN PULAT GÖKMEN
- Kuir ikon kimliğin günümüz sanatına yansımaları: Zeki Müren örneği
Reflections of queer icon identity in contemporary art: Zeki Müren example
NURAN LEYLA ERSEN KILINÇKAYA
Doktora
Türkçe
2022
Sanat Tarihiİstanbul Teknik ÜniversitesiSanat Tarihi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. EBRU YETİŞKİN DOĞRUSÖZ
- Türk âşık edebiyatı açıklamalı sözlüğü
Annotated glossary of Turkish literature lovers
FATMA KAÇAR
Yüksek Lisans
Türkçe
2015
Dilbilimİstanbul Aydın ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. KAMİL VELİ VELİ