Çeşitli müzelerde bulunan örnekleriyle Osmanlı lüleleri
Examples of Ottoman pipes from the different museums
- Tez No: 155498
- Danışmanlar: PROF. DR. BOZKURT ERSOY
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Sanat Tarihi, Art History
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2006
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ege Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Sanat Tarihi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 421
Özet
Türkiye'deki 6 müzede toplam 129 lüle üzerinde çalışma yapıldı. Bu müzeler şunlardır: Ankara Etnografya Müzesi, Topkapı Sarayı Müzesi, İstanbul Şehir Müzesi, İzmir Etnografya Müzesi, Manisa Etnografya Müzesi ve Türk-İslam Eserleri Müzesi. Lüleler 17. yüzyıl ile 19. yüzyıl arasına tarihlenmektedir. Osmanlı lüleleri üç parçadan oluşmaktadır: lüle, çubuk ve ağızlık. Osmanlı lüleleri birçok tip ve süslemeye sahiptir. Osmanlı lüleleri“Tophane Lüleleri”olarak bilinmektedir. Çünkü lüleciler yoğun olarak Tophane'de güzel ve kaliteli lüleler üretmişlerdir. Ancak Osmanlı lüle üretimi sadece İstanbul'la sınırlı olmayıp İmparatorluk sınırları içinde birçok merkezde de üretilmiştir. Lüleler genellikle kilden, bazen lületaşından nadiren de bronzdan yapılırdı. Osmanlı lüleleri beyaz veya açık gri renkte yapılmaya başlanmış, ancak 17. yüzyılın sonlarından itibaren kırmızı veya kahverengi renkte lüleler üretilmiştir. Lülelerin boyutları tütünün ucuzlaması ve üretiminin artmasıyla büyümüştür. Erken lülelerde çanak ile yuva arasında birleşimi sağlayan gemi omurgası kullanımı görülmemektedir. Gemi omurgası kullanımı, 17. yüzyıl sonları ile 18. yüzyıl başlarında ortaya çıkmıştır. 18. yüzyıldan önce çok az lüle üzerinde mühür bulunmasına karşın 19. yüzyılda lüleler üzerindeki mühürlerde artış olmuştur. Lüleler 17. yüzyılın başında Osmanlı başkentine İngiliz gemiciler tarafından getirildiği söylenmektedir. Lüleler üç yüzyıl boyunca kullanılmıştır. Ancak ekonomik problemler lüle ustalarını tehdit ederken, sigara da lülenin yerine kullanılmaya başlanıyordu. Bu yüzden lüleciler dükkanlarını teker teker kapatmaları ile bu el sanatı yok olmuştur.
Özet (Çeviri)
Total 129 Ottoman pipes which came from Ankara Ethnography Museum, Topkapi Palace Museum in Istanbul, Municipal Museum in Istanbul, Izmir Ethnography Museum, Manisa Ethnography Museum and Turkish-Islamic Works Museum in Istanbul are studied. This pipes dated from 17th century to at the end of 19th century. Ottoman pipes consist of three elements: pipe, chibouk and mouthpiece. Ottoman pipes has a lot of types and decorations. These Ottoman pipes known as“Tophane Pipes”the reason for pipe-makers produced beautiful and high qualified pipes in Tophane. Ottoman pipes not only made in Istanbul but also made a lot of centre in border of empire. Pipes are usually made of clay, but sometimes made of meerschaum and rarely made of bronze. Ottoman pipes began as white or pale gray, but by the end of the 17th they made almost red or brown. Early pipes were very small and increased in size as tobacco became more avaible and cheaper. The use of keel appeared the end of the 17th and the begining of the 18th century. Although a very little amount of pipes are sealed before 18th century, the seals which are contained the maker's name and the dates are increased in 19th century. It is thought that the pipes are brought by English sailors to Ottoman capital at the begining of the 17th century. Pipes are used three hundred century along. Economic problems threaten the pipemakers and also cigarette started to use instead of pipes. That's why pipe makers began to close their shops one by one. In conclusion this type of handicraft is dissapeared.
Benzer Tezler
- Eski Van şehri, kalesi ve höyüğü kazılarında bulunan porselenler (2013-2014, 2017)
Porcelains which found in excavation of old Van city, castle and tumulus (2013-2014,2017)
ŞİLAN MELEK
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
Sanat TarihiVan Yüzüncü Yıl ÜniversitesiSanat Tarihi Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ GÜLER YILMAZ
- Diyarbakır yapılarında çini süsleme
Tile ornament in Diyarbakır buldings
SAVAŞ YILDIRIM
Yüksek Lisans
Türkçe
2001
Sanat TarihiAnkara ÜniversitesiSanat Tarihi Ana Bilim Dalı
PROF.DR. RÜÇHAN ARIK
- Erzurum'da Osmanlı Dönemi kuyumculuk eserlerinin tespiti ve geleneksel süsleme tekniklerinin çağdaş eserlerde yorumlanması
The Determination of Ottoman era jewelry works in Erzurum and the interpretation of traditional ornament techniques in contemporary works
YUSUF PARLAK
Sanatta Yeterlik
Türkçe
2015
El SanatlarıAkdeniz ÜniversitesiSanat ve Tasarım Ana Sanat Dalı
DOÇ. DR. KEMAL REHA KAVAS
- Kırklareli Vize'den Geç Antik–Bizans Dönemi mimari plastik taş eserler
Late Antique and Byzantine Architectural plastic from Kırklareli Vize
MELTEM ÇAVDAR
Yüksek Lisans
Türkçe
2014
Arkeolojiİstanbul Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ZEYNEP KUBAN
- Edirne Türk İslam Eserleri Müzesi'ndeki Osmanlı çinileri
Ottoman tiles in Edirne Turkish Islamic Arts Museum
SELİZ AYAYDIN
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
El SanatlarıAkdeniz ÜniversitesiSanat Tarihi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. LALE AVŞAR