Anadolu'da Erken Neolitik Dönem çanak çömlek kültürleri ve Çatalhöyük örneği
The Early Neolithic Pottery cultures in Anatolia and the example of Çatalhöyük
- Tez No: 155529
- Danışmanlar: PROF. DR. ALTAN ÇİLİNGİROĞLU
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Arkeoloji, Archeology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2006
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ege Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Arkeoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 654
Özet
Bu tez çalışmasında, Anadolu ve Yakındoğu'da, Çanak Çömleksiz Neolitik Dönemden, Çanak Çömlekli Neolitik Döneme geçiş ve Erken Neolitik Dönem çanak çömlek kültürleri için anahtar bir merkez olan Çatalhöyük ile aynı havzadaki Suberde ve Erbaba'nın şimdiye kadar incelenmemiş Neolitik çanak çömlek buluntu topluluklarım; mal ayrımları, kap biçimleri tipolojisi ve arkeometrik analizler açısından inceledim. Örnek yerleşme Çatalhöyük'ün, Mellaart döneminde ortaya çıkarılmış kesintisiz ve güvenilir bir kültürel sıradüzene sahip çanak çömlek malzemesi içinde üç farklı gelenek ayırt ettim. Yeni bir yaklaşım biçimi olarak“Erken, Orta ve Geç Gelenek”terimleriyle ifade ettiğim bu geleneklerin, Suberde ve Erbaba' da da var olduklarım ortaya koydum. Her üç yerleşmeye ait malzemeden“Ortak Çanak Çömlek Gelenekleri Tipolojisi”oluşturarak, bölgenin yerel kültürel karakterini anlamak ve bu karakteri çevre kültürlerle karşılıklı etkileşim ve zamandizin bağlamında karşılaştırabilmek amacıyla çanak çömleğin kullanıldığı bir yöntem geliştirmiş oldum. Erken Gelenek; Çatalhöyük'te MÖ. yak. 7000 - 6700/6600 ve XII-VIII Tabakaları arasındaki, açık yüzlü, kaim kenarlı, çoğu bitkisel katkılı ve çanak formundaki kapları nitelemektedir. Orta Gelenek; MÖ. yak. 6700/6600 - 6400/6300 ve VII-IV. Tabakaları arasındaki, çoğu koyu yüzlü açkılı, ince kenarlı, yoğun mineral katkılı ve çoğunlukla daralan ağızlı çömlekleri, Geç Gelenek ise; III - O Tabakaları arasındaki, çoğu kırmızı astarlı ve açkılı,“S”kıvrımlı çanak ve çömlekleri tanımlamak için kullanılmıştır. Çatalhöyük, görece ve mutlak tarihlendirmelere göre bugün için Anadolu ve Yakındoğu'daki en erken çanak çömlek örneklerini vermiştir. Araştırma sonucunda, Konya Ovası ile Beyşehir-Suğla bölgesi arasında Erken Gelenekten başlayarak benzer ve çağdaş bir kültürden söz edilebileceği ve adı geçen geleneklere Anadolu Platosu ve Kuzeybatı Anadolu, Çukurova, Amik Ovası ve Kuzeybatı Suriye gibi bölgelerde de rastlanabileceği anlaşılmıştır.
Özet (Çeviri)
In this PhD Thesis, I've studied the pottery assemblage of Çatalhöyük, which is a key site for the transition period from the PrePottery Neolithic to Pottery Neolithic and the Early Pottery Neolithic cultures, and Suberde and Erbaba in the Konya Basin. I've examined the materials which were not studied on before, in terms of ware groups, vessel shapes and analyses of archaeometric. In the Neolithic pottery assemblage of the type site Çatalhöyük, uncovered by Mellaart and having an uninterrupted and reliable cultural sequence, I've distinguished three kinds of traditions and defined them:“Early, Middle and Late Traditions”as a new approach. In addition, these traditions were also found at Suberde and Erbaba, By forming a“Typology of Common Pottery Traditions”from the assemblage belonging to the three sites, I've developed a kind of method using the pottery as a tool in order to understand the cultural characteristics of the local area and to compare these with the other cultural regions in terms of interaction and chronology. At Çatalhöyük, The Early Tradition characterizes the light faced coloured, thick walled, mostly vegetable tempered bowls dated BC. cal. 7000 - 6700/6600 from the Levels XII - VIII. The Middle Tradition describes mostly dark faced coloured, thin walled, heavily mineral tempered jars dated BC. cal. 6700/6600 - 6400/6300 from the Levels VII - IV. As for The Late Tradition, it is distinguished by mostly red slipped burnished bowls and jars with“S”profile and vertical pierced tubular lug dated BC. from the Levels IV and onwards. According to absolute and relative datings, at present Çatalhöyük has provided us the earliest pottery examples in Anatolia and the Near East. As a result of this research based on pottery evidence, a common and contemporary culture have been revealed between the Konya Plain and Beyşehir-Suğla regions from the beginning of Early Tradition, and the mentioned traditions above have been also seen on Anatolian Plateau, in the Northwestern Anatolia, Çukurova, The Plain of Amik and in the Northwestern Syria.
Benzer Tezler
- Kalkolitik ve İlk Tunç Çağ'da Konya-Karaman bölgesi keramiği
Chalcolithic and Early Bronze Age ceramics in Konya-Karaman region
HATİCE GÜL KÜÇÜKBEZCİ
- Güneydoğu Anadolu'da Ubaid kültürü
Ubaid culture in Southeast Anatolia
MEHMET KAAN UĞUR
Yüksek Lisans
Türkçe
2016
ArkeolojiDokuz Eylül ÜniversitesiArkeoloji Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. AHMET UHRİ
- Çanak çömlek öncesi Neolitik Dönem'den Demir Çağı sonuna kadar dikilitaşlar ve steller
Standing stones and steles from the pre-pottery Neolithic to the end of Iron Age
SÜHEYLA ZIMMERMANN
- Gedikkaya Mağarası Geç Neolitik ve Erken Kalkolitik Dönem çanak çömleği
Late Neolithic and Early Chalcolithic Period pottery of Gedikkaya Cave in
MERT NADİR YAZMACI
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
ArkeolojiBilecik Şeyh Edebali ÜniversitesiArkeoloji Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. DENİZ SARI
- Orta Anadolu'da geç Neolitik Dönem çanak çömlekleri üzerindeki sembolik betimlemeler
Symbolic representations on pottery in late Neolithic Central Anatolia
EBRU UĞRAŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
ArkeolojiKütahya Dumlupınar ÜniversitesiArkeoloji Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MÜGE SAVRUM KORTANOĞLU