Geri Dön

Meme kanserli kadınların, birinci derece akrabalarının bilgi arama davranışlarının değerlendirilmesi ve bilgi gereksinimlerinin giderilmesinde eğitimin etkinliği

The evaluation of information search behaviours of first degree relatives of women having breast cancer and the effectiveness of education in meeting the information needs

PDF İndir

  1. Tez No: 156245
  2. Yazar: NURAN GENÇTÜRK (TEKE)
  3. Danışmanlar: PROF.DR. NERİMAN AKYOLCU
  4. Tez Türü: Doktora
  5. Konular: Hemşirelik, Nursing
  6. Anahtar Kelimeler: Nursery, breast cancer, protection, early diagnosis, health education 115
  7. Yıl: 2004
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: İstanbul Üniversitesi
  10. Enstitü: Sağlık Bilimleri Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Hemşirelik Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
  13. Sayfa Sayısı: 151

Özet

7. ÖZET Araştırma, yüksek risk altında bulunan meme kanserli kadınların birinci derece akrabalarının, bilgi arama/bilgi edinme davranışlarını ölçmek, bilgi gereksinimlerini belirleyerek bu doğrultuda hazırlanacak ve uygulanacak eğitim programının etkinliğini değerlendirmek amacı ile metodolojik ve yarı deneysel olarak iki aşamada planlanmış ve gerçekleştirilmiştir. Araştırmanın birinci aşamasını oluşturan metodolojik bölümün evrenini, 22.10.2001 - 04.07.2002 tarihleri arasında İÜ İstanbul Tıp Fakültesi Genel Cerrahi ABD, İÜ İstanbul Tıp Fakültesi Meme Hastalıkları Polikliniği, İÜ Onkoloji Enstitüsü, İÜ Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Genel Cerrahi ABD, Medikal Onkoloji ABD'ye son 5 yılda meme kanseri tanısıyla başvuran kadınların birinci derece akrabaları; örneklem grubunu he, bunlar arasında araştırmaya katılmaya istekli olan 125 olgu oluşturmuştur. Örneklem grubunda; son 5 yılda ailesinde birinci derece akrabası meme kanseri olan, 1 8 yaşm üzerinde, okuma-yazma bilen, meme ve jinekolojik kanser tanısı olmayan ve araştırmaya katılmaya istekli olma kriterleri aranmıştır. Araştırmanın birinci aşamasında, örneklem grubuna; Miller Davranış Biçimi Ölçeği ( MDBÖ ) ve literatür bilgileri doğrultusunda geliştirilen bir anket formu uygulanmıştır. Araştırmanın ikinci aşamasını oluşturan yarı deneysel bölümü ise 13.05.2003 - 22.06.2003 tarihleri arasında,“Meme Kanserinden Korunma”eğitim programı kapsamında Ön Test ve Son Test uygulanması ile ve çeşitli nedenlerden dolayı 32 olgu ile gerçekleştirilmiştir. Araştırmanın birinci bölümünü oluşturan metodolojik aşamasında; araştırmanın yapıldığı birimlerde meme kanseri olan kadınların birinci derece akrabaları ile yüz yüze görüşülerek, araştırmaya katılıp-katılmak istemediği soruldu. Araştırmaya katılmak isteyen bireylere, ilk önce Miller Davranış Biçimi Ölçeği (MDBÖ), hemen ardından meme kanserli birinci derece akrabalarının meme kanseri durumunu ve kendilerinin meme kanseri konusundaki bilgilerini saptamak amacıyla araştırmacı tarafından geliştirilen Anket Formu uygulandı. Araştırmanın ikinci bölümünü oluşturan yarı deneysel aşamasında;“Meme Kanserinden Korunma”eğitim programı, İ.Ü. İstanbul Tıp Fakültesi Genel Cerrahi ABD 7. kat seminer salonunda 32 olgunun katılımı ile gerçekleştirilmiştir. Eğitime katılan her bir olguya eğitim sonunda, literatür bilgileri ve uzman görüşü alınarak araştırmacı tarafından oluşturulan“Meme Kanserinden 107Korunma”eğitim kitapçığı verilmiştir. Eğitimin 1 ay sonraki değerlendirmesine 21 olgu katılmıştır. Verilerin toplanmasında, olguların bireysel özellikleri ve meme kanseri konusundaki bilgi durumlarını değerlendirmede“Anket Formu”, risk altında olan bireylerin bilgi aramaya istekli olma durumlarım“Miller Behavioral Style Scale (Monitor / Blunter Style Scale )”(Miller Davranış Biçimi Ölçeği ),“Meme Kanserinden Korunma”eğitim programından Önce ve Sonra Uygulanan Test kullanılmıştır. 121 olgu üzerinde gerçekleştirilen MDBÖ'nin istatistiki geçerlilik ve güvenirliğinde; 32 itemlik MDBÖ'nün croanbach's alpha = 0,6667, standardize item alpha = 0,6545 olarak bulunmuştur. Test-tekrar test güvenirliği p = 0.000 olarak bulunan MDBÖ oldukça güvenilir bir ölçek olarak araştırmamızda kullanılmıştır. Verilerin analizinde; SPSS 1.0 programı ile oran, ortalama ( x ), standart sapma (S S), T - Testi, Mann- Whitney U Testi, McNemar Testi, Paired t Testi, Spearman Korelasyon tekniği, Cronbah's Aplha tekniği kullanılmıştır. Araştırmada yapılan değerlendirme sonucunda; > MDBÖ'nün geçerlilik ve güvenirlik çalışmaları sonucu, ülkemiz için kullanılabilir bir ölçek olduğu, > Olguların, yaş ortalamasının 36.125 ± 9.9, %59.4'ünün evli, %34.4'ünün lise mezunu, %21.9'unun eğitimci, %37.6'sının emekli sandığına bağlı, %43.8'lik eşit oranlarda anne ve kız kardeşinde meme kanseri olduğu, %46.9'unun Marmara bölgesinde doğduğu, %96.9'unun şu an Marmara bölgesinde yaşadığı, > MDBÖ bilgi arama puan ortalamalarına göre eğitimden önce olguların %40.6'sının, eğitimden hemen sonra %56.2'sinin, eğitimden 1 ay sonra %57.1 'inin yüksek bilgi arayıcısı olduğu, > Olguların, yaş, eğitim ve meme kanserli akrabasının anne ya da kız kardeş olma durumu ile MDBÖ'nün bilgi aramaya istekli olma puan ortalaması arasında istatistiksel olarak anlamlı bir ilişki olmadığı, 108> Olguların %56.3'ünün ( n = 18 )“Meme Kanserinden Korunma”eğitim programından önce meme kanseri konusunda bilgisi olduğu ve bilgisi olanların bu bilgileri %50 ( n = 9 ) oranında hekimlerden aldığı, > Olguların, %62.5'inin ( n = 20 ) meme kanserinden korunma konusunda bilgisi olmadığı, %43.7'sinin ( n = 14 ) korunma/erken tanı yöntemi uygulamadığı, uygulayanların ise %41,7'sinin ( n = 5 ) KKMMvt %33.3'ünün ( n = 4 ) mammografi yöntemini kullandığı, >“Meme Kanserinden Korunma”eğitim programının değerlendirilmesinde, olguların eğitimden hemen önce ile eğitimden hemen sonra ve eğitimden hemen önce ile eğitimden 1 ay sonrası eşleştirilerek bilgi puan ortalamaları karşılaştırıldığında, istatistiksel açıdan ileri derecede anlamlı farklılık olduğu ( p = 0.000, p < 0.001 ), eğitimden hemen sonra ile eğitimden 1 ay sonra arasında ise farklılık olmadığı ( p = 0.284, p = 0.315, p = 0.771, p > 0.05 ), > KKMM yapma ve mammografi çektirme durumları“Meme Kanserinden Korunma”eğitiminden hemen once ile eğitimden 1 ay sonra ve eğitimden hemen sonra ile eğitimden 1 ay sonra zaman aralıkları eşleştirilerek karşılaştırıldığında anlamlı farklılığın olmadığı ( p = 0.250, p = 1.000, p > 0.05 ), hekim muayenesi olma durumunda ise eğitimden hemen önce ile eğitimden 1 ay sonra ve eğitimden hemen sonra ile eğitimden 1 ay sonrası arasında anlamlı bir farklılığın olduğu ( p = 0.004, p < 0.01 ), > Meme kanseri konusunda daha önce eğitim alan ile almayan olguların MDBÖ'ye göre bilgi aramaya istekli olma puan ortalamaları arasında istatistiksel açıdan anlamlı bir fark olmadığı ( p = 0.983, p = 0.782, p = 0.970, p > 0.05 ), >“Meme Kanserinden Korunma”eğitim programı öncesi ve sonrası KKMM, mammografi ve hekim muayenesi olan ve olmayan olguların MDBÖ'ye göre 109bilgi aramaya istekli olma puan ortalamaları arasında anlamlı bir farklılığın olmadığı, saptanmıştır. Bulgularımız; yüksek risk altında bulunan meme kanserli kadınların birinci derece akrabalarının,“Meme Kanserinden Korunma”eğitim programı sonucunda meme kanserinin etyolojisi, belirti ve bulguları, korunma ve erken tanısı konusunda bilgilendiği ancak bu bilgiyi davranışa dönüştüremediği; MDBÖ'ye göre eğitim öncesi olguların yarısına yalan bir bölümünün yüksek bilgi arayıcısı olduğu, eğitim sonrası bilgi aramaya istekli olma puan ortalamalarında kısmi bir artış olduğu ve beklenilen artışın gözlenemediği belirlenmiştir. Anahtar Sözcükler : Hemşirelik, meme kanseri, korunma, erken tam, sağlık eğitimi 110

Özet (Çeviri)

8. SUMMARY THE EVALUATION OF INFORMATION SEARCH BEHAVIOURS OF FIRST DEGREE RELATIVES OF WOMEN HAVING BREAST CANCER AND THE EFFECTIVENESS OF EDUCATION IN MEETING THE INFORMATION NEEDS This research was planned and carried out in methodological and semi- experimental two stages, to measure the information search/getting information behaviours and to determine the information needs of first degree relatives of women having breast cancer and to evaluate the effectiveness of the education program which will be prepared and applied in this direction. The universe of the methodological part of the study, which was the first part of the study, was formed of first degree relatives of women who attended to Istanbul University ( IU ) Medical Faculty of Istanbul Department of General Surgery, IU Breast Illnesses Policlinic, IU Oncology Institute, IU Medical Faculty of Cerrahpaşa Department of General Surgery and Department of Medical Oncology, in the last five years with the diagnosis of breast cancer; the example group was formed of 125 cases among these, who were willing to take part in the study. In the example group, the criterions of having a first degree relative having breast cancer, being literate, older than 18 years of age, having no breast and gynaecologic cancer diagnosis and being willing to take part in the study were demanded. In the first part of the study, Miller Behavioral Style Scale (MBSS) and a questionnaire, which was developed according to the references, were applied to the example group. The semi-experimental part, which formed the second step of the study, was done between the dates of 13th May 2003 and 22nd of June 2003 with the application of the Before and After Test in the“Protection Against Breast Cancer”education program with 32 cases due to some reasons. In the methodological stage, which formed the first part of the study; it was asked to the first degree relatives of the women having breast cancer in the units, in which the study was carried out, if they would be willing to take part in the study, by 111face to face interviews. To the individuals, who were willing to take part in the study, firstly Miller Behavioral Style Scale ( MBSS ) and just after this the questionnaire form which was developed by the researcher to determine the breast cancer situation of their first degree relatives and their knowledge about breast cancer were applied. In the semi-experimental stage, which formed the second part of the study; the“Protection Against Breast Cancer”education program was carried out in the 7th floor seminar room of IU Medical Faculty of Istanbul Department of General Surgery, by the attendance of 32 cases. At the end of the education program,“Protection Against Breast Cancer”education booklet, which was developed by the researcher with the assistance of expert opinion and reference knowledge, was given to each of the cases who attended the education 21 of the cases attended to the evaluation of the education one month later. In the collection of data,“Questionnaire Form”in the evaluation of personal characteristics and knowledge position of cases, Miller Behavioral Style Scale ( Monitor/Blunter Style Scale ) ( MBSS ) for the situation of being willing to search for information of individuals under risk and Before and After Test in the“Protection Against Breast Cancer”education program. In the statistical validity and reliability of MBSS on 121 cases, the 32 item MBSS was cronbach's alpha = 0.6667, standardized item alpha = 0.6545. MBSS, test-retest reliability of which was found/? = 0.000, was used as a reliable scale in our study. In the analyze of data; SPSS 1.0 program, percentage, mean ( x ), standart deviation, T-Test, Mann- Whitney U Test, McNemar Test, Paired t Test, Spearman Correlation Technique, Cronbach's Alpha Technique were used. 112The items below were determined at the end of the evaluation of the study; > MB S S was found to be a usable scale for Turkey at the end of the validity and reliability studies. > In the cases, average age was 36.125 ± 9.9, 59.4% was married, 34.4% was graduate of a college, 21.9% was educator, 37.6% was in the social security of retireds, 43.8% of them had equal percentages of mothers and sisters having breast cancer, 46.9% was born in Marmara Region and 96.6% was living in Marmara Region. > According to the information searching average scores of MBSS, 40.6% of the cases before education, 56.2% just after the education and 57.1% one month after the education were searchers of high information ( high monitors). > There was not a statistically significant relation between the age, education and having a mother or a sister relative having breast cancer with MBSS score average of being willing to search for information. > 56.3% ( n = 18 ) of the cases had information about breast cancer before the“Protection Against Breast Cancer”education program and among these 50% ( n = 9 ) had this information from the doctors. > 62.5% ( n = 20 ) of the cases had no information about protection against breast cancer, 42.1% ( n = 14 ) did not use protection/early diagnosis methods, 41.7% ( n = 5 ) of the ones, who used protection/early diagnosis methods, used Breast Self-Examination (BSE) and 33.3% ( n = 4 ) of them used the method of mammography. 113> In the evaluation of“Protection Against Breast Cancer”education program, when the knowledge score averages of the cases just before the education with just after the education and just before the education with one month after the education were compared, it was found that the differences were statistically significant ( p = 0.000, p < 0.001 ) and that there was not a significant difference between just after the education and one month after the education ( p = 0.284, p = 0.315, p = 0.771, p > 0.05 ). > When the BSE application and mammography situations were compared by matching just before the“Protection Against Breast Cancer”education with one month after the education and just after the education with one month after the education there were not significant differences ( p = 0.250, p = 1.000, p > 0.05 ) and in the physical examination of the breast by a trained health professional situation there was a significant difference between just before the education with one month after the education and just after the education with one month after the education ( p = 0.004, p < 0.01 ). > Between the cases who had education before and did not have education before on breast cancer, being willing to search for information ( monitor ) average score differences according to MBSS were not statistically significant ( p = 0.983, p = 0.782, p = 0.970, p > 0.05 ). > There were not significant being willing to search for information (monitor) average score differences according to MBSS, between the cases who had and did not have BSE, mammography and the physical examination of the 114breast by a trained health professional before and after“Protection Against Breast Cancer”education programme. The results of the present study were that, the first degree relatives of women having breast cancer, who were under high risk, got information on the ethiology, symptoms and findings, early diagnosis and protection of breast cancer after the“Protection Against Breast Cancer”education programme, however, could not convert this information into behaviour; according to MBSS, nearly half of the cases were high information ( high monitors ) searchers before the education, the score averages of being willing to search for information ( monitor ) after the education were slightly higher and the expected rises were not observed.

Benzer Tezler

  1. Tez No

    542700

    Meme kanserli kadınların birinci derece akrabalarının meme kanseri risk düzeyleri ve tarama davranışlarının belirlenmesi

    Determination of breast cancer risk levels and screening behaviors of first degree relations of women with breast cancer

    GÖNÜL SARIOĞLU

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2018

    HemşirelikSivas Cumhuriyet Üniversitesi

    Cerrahi Hastalıkları Hemşireliği Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. MERYEM YILMAZ

  2. Tez No

    531993

    Birinci derece akrabası meme kanseri olan kadınların bilgi ve destek gereksinimleri ölçeği'nin farsça uyarlaması

    The persian version of the scale of 'information and support needs of the primary relatives of individuals with breast cancer'

    MINA CHALABIANLOU

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2018

    Sağlık Kurumları YönetimiEge Üniversitesi

    Ebelik Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. ESİN ÇEBER TURFAN

  3. Tez No

    229708

    Meme kanserli hastaların klinikopatolojik özellikleri ve BRCA-1/ BRCA-2 mutasyonlarının araştırılması

    The research of clinicopathologic characteristics and BRCA-1/ BRCA-2 mutations of patients with breast cancer

    TÜLİN AKAGÜN

    Tıpta Uzmanlık

    Türkçe

    Türkçe

    2009

    GenetikKaradeniz Teknik Üniversitesi

    İç Hastalıkları Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. FAZIL AYDIN

  4. Tez No

    540023

    Van ili aile sağlığı merkezlerinde ve toplum sağlığı merkezlerinde görev yapan sağlık çalışanlarının kanser tarama testleri hakkındaki bilgi düzeylerinin ve farkındalık durumlarının araştırılması

    Research of cancer screening test knowledge levels and awareness of healthcare workers who work in family health centers and community health centers in Van province

    MUSTAFA GÖNEN

    Tıpta Uzmanlık

    Türkçe

    Türkçe

    2019

    Aile HekimliğiVan Yüzüncü Yıl Üniversitesi

    Aile Hekimliği Ana Bilim Dalı

    DR. ÖĞR. ÜYESİ DİLEK KUŞASLAN AVCI

  5. Tez No

    463997

    Kadın sağlık çalışanlarının meme kanseri konusunda bilgi, tutum ve davranışları

    Knowledge, attitudes and beliefs of female health care workers towards breast cancer

    ESRA BÖCEK AKER

    Tıpta Uzmanlık

    Türkçe

    Türkçe

    2017

    Aile HekimliğiSağlık Bilimleri Üniversitesi

    Aile Hekimliği Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. EMİNE ZEYNEP TUZCULAR VURAL

Geri Dön