Kadın sağlık çalışanlarının meme kanseri konusunda bilgi, tutum ve davranışları
Knowledge, attitudes and beliefs of female health care workers towards breast cancer
- Tez No: 463997
- Danışmanlar: DOÇ. DR. EMİNE ZEYNEP TUZCULAR VURAL
- Tez Türü: Tıpta Uzmanlık
- Konular: Aile Hekimliği, Family Medicine
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2017
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Sağlık Bilimleri Üniversitesi
- Enstitü: İstanbul Haydarpaşa Numune Eğt. ve Arş. Hastanesi
- Ana Bilim Dalı: Aile Hekimliği Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 95
Özet
Amaç: Kadınlarda görülen en sık kanser türü olan meme kanseri, kansere bağlı ölümlerde akciğer kanserinden sonra 2. sırada yer almaktadır. Ciddi bir halk sağlığı sorunu olan meme kanserinin morbidite ve mortalitesinin azaltılmasında sağlık çalışanlarına önemli roller düşmektedir. Bu çalışmada kadın sağlık çalışanlarına bir anket uygulanarak, onların meme kanseri konusundaki bilgi düzeyleri ve tarama programlarına karşı tutum-davranışları belirlenmeye çalışıldı. Böylece toplumda oluşturmak istenen bilincin ne kadarının kadın sağlık çalışanlarında var olduğu, eksiklerin neler olduğu, bunları etkileyen faktörler ve düzeltmek için yapılması gerekenler belirlenmeye çalışıldı. Gereç ve Yöntem: Tanımlayıcı kesitsel bir araştırma olan çalışma Haydarpaşa Numune Eğitim ve Araştırma Hastanesi'nde Ekim-Kasım 2016 tarihlerinde çalışan 266 kadın sağlık çalışanı (hekim, hemşire, teknisyen vb) ile yapıldı. Çalışmaya 18 yaşından büyük, anket formunu tam olarak dolduran, gönüllüler dahil edildi. Uygulanan anket; demografik bilgileri içeren 6 soru ve 2.kısımda meme kanseri konusunda bilgi, tutum ve davranışları belirlemek amacıyla tarafımızdan hazırlanan toplam 29 sorudan oluşuyordu. Anket formunda bilgi düzeyini ölçen soruların doğru cevapları sağlık bakanlığının www.kanser.gov.tr sitesindeki bilgiler kaynak olarak alınarak belirlendi. Her doğru yanıta 1 puan verildi, yanlış yanıtlar ise puanlandırılmadı. Katılımcılardan elde edilen verinin analizi SPSS istatistik paket programı kullanılarak yapıldı. İkili gruplarda ölçümle elde edilen verinin karşılaştırılmasında Student t testi, ikiden fazla grupta ölçümle elde edilen verinin karşılaştırılmasında tek yönlü Varyans analizi kullanıldı. Bulgular: Çalışmamıza katılan 266 kadın sağlık çalışanın %48,5'i evli, %51,5'i bekardı (hiç evlenmemiş ya da dul). %47,7'si hekim, %48,1'i hemşireydi. Diğer sağlık personelleri (teknisyen, diyetisyen, psikolog, fizyoterapist gibi) çalışmaya katılanların %4,2'sini (n=11) oluşturduğundan çalışmaya dahil edilmedi. Katılımcıların %72,9'u lisans , %10,5'i ön lisans ve %16,5'i lise mezunuydu. Yaş ortalaması 30,29±0,55 standart hata olarak hesaplandı. Katılımcılarımızın hiç birinin özgeçmişinde meme kanseri öyküsü yoktu, sadece %14,2'sinin benign meme hastalığı mevcuttu. %9,8'nin birince derece akrabalarında meme kanseri öyküsü mevcutken, %39,1'nin çevrelerinde (2-3. derece akraba, arkadaş vb) meme kanseri öyküsü vardı. Meme kanseri ile ilgili sorduğumuz tüm bilgi soruları (genel bilgi, belirti, risk faktörü, tarama yöntemleri) açısından genel değerlendirme yapıldığında; lisans mezunlarının bilgi düzeyi, ön lisans ve lise mezunlarının bilgi düzeyinden istatistiksel olarak anlamlı düzeyde yüksek bulundu. Ön lisans ve lise mezunları arasında bilgi düzeyi açısından istatistiksel olarak anlamlı bir fark saptanmadı. Hekimlerin bilgi düzeyi hemşirelerden, evlilerin bilgi düzeyi bekarlardan istatistiksel olarak anlamlı düzeyde yüksek bulundu. Yaş arttıkça bilgi düzeyi artıyordu. Özgeçmiş ve/veya soygeçmişte meme hastalığı öyküsü bulunmasının bilgi düzeyini etkilemediği görüldü. Katılımcıların %58,6'sı kendi kendine meme muayenesini (KKMM) düzensiz yaptığını belirtirken; düzenli olarak ayda bir KKMM yapan katılımcı oranı yalnızca %9,4'dü (n=25). Katılımcıların yaş ile KKMM yapmaları karşılaştırıldığında aralarında pozitif korelasyon bulundu. Düzenli KKMM yapma oranı demografik bilgiler ile karşılaştırıldığında yaş dışında istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık bulunamadı. Ancak düzenli veya düzensiz KKMM yapma oranları; evlilerde bekarlardan, hekimlerde diğer sağlık personellerinden, lisans mezunlarında ön lisans ve lise mezunlarından istatistiksel olarak anlamlı düzeyde daha yüksekti. 40 yaş üstünde (n=40); hiç mamografi çektirmeyen katılımcı oranı %32,5 iken son 2 yıl içinde mamografi çektirenlerin oranı %42,5 (n=17) idi. 40 yaş üstünde mamografi çektirme durumu demografik veriler ile karşılaştırıldığında yaş ve meslekte geçen süre ile ilişki bulundu. Düzenli olarak KKMM yapmayanların (%83,5) buna gerekçe olarak en fazla işaretledikleri seçenek“ihmal ediyorum”oldu (%74,3), hiç klinik meme muayenesi yaptırmayanların (%71,8) buna gerekçe olarak en fazla işaretledikleri seçenek“şikayetim yok”oldu (%66,5), 40 yaş üstünde hiç mamografi çektirmeyenlerin (%32,5 n=13) buna gerekçe olarak en fazla işaretledikleri seçenekler yine“ihmal ediyorum”(%46,2) ve“şikayetim yok”(%38,5) oldu. Sonuç: Elde edilen verilerden bilgi düzeyini arttırmada en önemli faktörün eğitim olduğu, yaş ile bilgi düzeyinin arttığı görüldü. Tarama programlarına katılım da yaş, eğitim durumu, medeni durum ve meslekte geçen süre ile ilişkiliyken; soygeçmişte meme kanseri öyküsü bulunması ile ilişkilendirilemedi. Katılımcıların bilgi düzeyleri yüksek saptanırken, tarama programlarına uyumları oldukça düşüktü. Katılımcıların neredeyse yarısı sağlıklarını ihmal ettiklerini düşünüyordu. Aile hekimlerine günümüzün önemli ve sık görülen sağlık problemlerinden biri olan meme kanseri ile ilgili bilincin oluşmasında için büyük sorumluluk düşmektedir.
Özet (Çeviri)
Background and Objectives: Breast cancer is the most common type of cancer in women, and takes the second place in the cancer related deaths after lung cancer. Health workers have an important role in decreasing morbidity and mortality in breast cancer, which presents itself as a critical public health problem. In this study, we tried to determine the knowledge levels of the women health workers about breast cancer and assess their attitudes-behaviour about screening programmes, by applying a questionnaire. Hereby, we wanted to determine the awareness of the women health workers, find out deficiencies in knowledge, the factors that effect knowledge levels and understand the ways to correct this deficit. Material-Methods: 266 women health workers(doctors, nurses, technicians..),working in Haydarpaşa Numune Training and Research Hospital during October - November 2016 were included in this descriptive, cross sectional study. Volunteers who were older than 18 years and completely filled the questionnaire were included in the study. The questionnaire had two parts. The first part had 6 questions about demographic data. The second part had 23 questions to determine knowledge, attitude and behaviour about breast cancer. The correct answers of the questionnaire were taken from www.kanser.gov.tr website, prepared by Turkish Ministry of Health. Each correct answer had 1 point and the false answers were evaluated as zero. Analysis of the data was completed using the SPSS programme. Comparison of the data collected between two groups was done by using the student t test, comparison of the data collected between more than two groups was done using the one way ANOVA test. Results:48.5% of the 266 health workers were married and 51.5% were single. 47.7% of the participants were doctors, whereas 48.1% were nurses. Other health workers (such as technicians, dietician, psychologists, physiotherapists) constituted only 4.2% (n=11) of the participants so they were excluded from the study. 72.9% of the participants had a bachelor's degree, 10.5% had a 2 year college degree and %16.5 were graduates of high school. The average age was 30,29 with ± 0.55 standard deviation. None of the participants had a personal history of breast cancer and only 14.2% had a history of benign breast disease. 9.8% had a family history of breast cancer in first degree relatives and 39.1% had a family history of breast cancer in second degree relatives or friends. The participants' knowledge level that graduated from bachelor's degree was statistically significantly higher than the participants that graduated from a 2 year college degree or high school. There was no significant difference between a 2 year college degree and high school graduation. Additionally, knowledge levels of doctors were higher than nurses. Married participants had higher knowledge levels than single participants. Older participants had statistically significantly higher knowledge levels about breast cancer. Personal or family history of breast cancer did not effect the knowledge level. 58.6% of the participants said they have did breast self-examinations irregularly, while only 9,4% performed it regularly once a month. Older participants practised breast self examination more than younger ones. Older age was positively correlated to regular breast self examination practice. Regular breast self examination practice was not statistically significantly related to demographic features other than age. However, the total of breast self examination practise ratios (regularly+irregularly) were significantly higher in married women compared to singles, higher in doctors compared to other health personel, higher in women with a bachelor's degree compared to lower educational status. 42.5% (n=17) of the participants older than 40 years of age (n=40) had had a mammography in the last two years. However, 32.5% of them had never had a mammography in their lives. Having a mammography in the participants older than 40 years of age was correlated with age and duration in the profession. The participants who didn't perform breast self examination regularly (83.5%) mostly chose the 'neglect' choice (74.3%). The participants who didn't have clinical breast examination (71.8%) mostly chose the 'I have no complaint' choice (66.5%). The participants older than 40 years of age who never had a mammography (32,5%) mostly chose 'neglect' (46.2%) and 'I have no complaint' (38.5%) choices . Conclusion: Collected data showed that the most important factor which increased knowledge level was education. Our results showed that, knowledge levels increased with age. Participation in screening programmes were correlated with age, education, marital status and profession duration, and there was no correlation with family history of breast cancer. Knowledge levels of the participants were high, but compatibility to screening programmes were very poor. Nearly half of the participants admitted to neglecting their health. Primary care physicians have great responsibility for increasing awareness about breast cancer.
Benzer Tezler
- Çorum il merkezinde çalışan hekim, hemşire ve ebelerin meme kanseri konusunda bilgi tutum ve davranışları
The knowledge attitude and behaviours of female health professionals regarding the breast cancer in çorum, turkey
YELİZ YELEN AKPINAR
Yüksek Lisans
Türkçe
2008
Halk SağlığıErciyes ÜniversitesiHalk Sağlığı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. FEVZİYE ÇETİNKAYA
- Malatya il merkezinde bulunan Aile Sağlığı Merkezlerinde çalışan sağlık personelinin ulusal kanser tarama programlarındaki taramalar konusunda bilgi,tutum ve davranışlarının incelenmesi
The examination of knowledge, attitudes and behaviors of the health personnel working at the fami̇ly health centers in Malatya city center towards to the screenings at national cancer screening program
MEHTAP KOKKUN
- Bir üniversite hastanesinde çalışan hekim dışı sağlık personellerinin kanser taramaları hakkındaki bilgi, tutum ve davranışlarının değerlendirilmesi
Evaluation of knowledge, attitudes and behaviors of non-physician healthcare professional working in A university hospital about cancer screening
MEHMET ÖZER
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2021
Aile HekimliğiPamukkale ÜniversitesiAile Hekimliği Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ NİLÜFER EMRE
- İstanbul'daki aile hekimi asistanlarının kanser taramaları hakkındaki bilgi, tutum ve davranışlarının değerlendrilmesi
Evaluation of family medicine assistants knowledge, attitudes and behaviors about cancer screenings in İstanbul
KASIM ÖZTOPRAK
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2024
Aile HekimliğiSağlık Bilimleri ÜniversitesiAile Hekimliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MUSTAFA REŞAT DABAK
DR. CEYHUN DİKMEN BATMAZ
- Sağlık çalışanlarında meme kanseri risk düzeylerinin, meme kanseri tarama yöntemleri hakkında bilgi, tutum ve davranışlarının değerlendirilmesi
Evaluation of breast cancer risk levels, knowledge, attitude and behavior of breast cancer screening methods in health workers
KADRİYE MERTCAN
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2018
Aile HekimliğiSelçuk ÜniversitesiAile Hekimliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. KAMİLE MARAKOĞLU