Geri Dön

Cumhuriyet ve öğretmen: Aydınlanma politikası ve öğretmen kimliği (1923-1960)

Turkish Republic and its teacher: Enlightenment policy and teacher's identification (1923-1960)

PDF İndir

  1. Tez No: 160004
  2. Yazar: BEDİ GÜMÜŞLÜ
  3. Danışmanlar: Y.DOÇ.DR. YUNUS KOÇ
  4. Tez Türü: Doktora
  5. Konular: Tarih, History
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 2005
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Hacettepe Üniversitesi
  10. Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Tarih Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
  13. Sayfa Sayısı: 339

Özet

11 ÖZET Gümüşlü, Bedi. Cumhuriyet ve Öğretmen: Aydınlanma Politikası ve Öğretmen Kimliği, Doktora Tezi, Ankara, 2005. Tanzimat'la başlayan Osmanlı yenileşme hareketlerinin mirasıyla bir imparatorluğun kalıntıları üzerinde ulusal bir devletin kuruluşunu ifade eden Türkiye Cumhuriyeti, devraldığı bu mirası önemli ölçüde değiştiren yeni bir modernleşme süreci başlatmıştır. Siyasi egemenliğin halka dayandığı, vatandaşlık kavramıyla insanların birbirine eşit olduğu, dinin toplumsal katmanlaşmada tasnif aracı olarak kullanılmadığı, bağımsız ve laik bir ulus-devlet kurmayı amaçlayan bu devletin değerleri, XVIII. yüzyıl Avrupa Aydınlanma düşüncesinin değerleriyle önemli ölçüde örtüşmekteydi. Türkiye Cumhuriyeti toplumu yeni rejimin değerleri ve yeni yaşam tarzıyla tanıştırma ve benimsetmede en önemli araçlardan biri olarak eğitimi kullanmıştır. Yeni devletin sosyal ve siyasi yapısına uygun olarak, milli, demokratik ve laik değerler üzerine oturtulan yeni eğitim sistemi, öğretmenin kimliğini de -aym öğelerle- şekillendirmiştir. 1923 'de Cumhuriyetin ilanından başlayarak, hem içerik, hem yöntem olarak yeni bir eğitimden geçirilen ve yasal düzenlemelerle hukuki statüsü belirlenen öğretmen, devletin kendisine verdiği, Cumhuriyetin ilkelerinin topluma ulaştırılması görevini yerine getirmeye çalışmıştır. Bu süreçte öğretmen, yaşanan kimi sorunlara karşın, halkın gözünde özellikle idealist ve milliyetçi nitelikleriyle önemli ölçüde olumlu bir iz bırakmış, okuma yazmanın yaygınlaştırılması, karma eğitimin kırsal alanlara ulaştırılması gibi başarılarıyla devletin Aydınlanma politikasının temel aktörü olmuştur. Ancak bu süreçte öğretmen hem halk, hem de devletle bazı sorunlar da yaşamıştır. Öğretmenin halkla yaşadığı sorunlar, daha çok halkın geleneksel yaşam tarzının Cumhuriyetle getirilen sosyal ve kültürel yeniliklerin kabulünü zorlaştırmasından kaynaklanmaktaydı. Görevinde sahiplenildiğini tam olarak hissetmemesi ve sık sık“ulvi”olarak nitelenen görevine karşılık kendisine biçilen düşük sosyo-ekonomik statüIll ise, öğretmenin devletle yaşadığı, ama pek dile getirmediği sorunların temelini oluşturmuştur. Çalışmanın incelediği zaman kesitinin sonu olan 1960 tarihi sürecin beklendiği gibi sonuçlanmadığım göstermektedir. Toplum Cumhuriyetin öğretmenini kabul etmiş görünmektedir, ama aynı şeyin Aydınlanma politikası için söylenmesi o kadar kolay değildir. 1950'den itibaren bu politikanın karşıtı olarak algılanan bir iktidara verilen çok güçlü halk desteği ve bunun ardından gelen, Cumhuriyetin ilk yıllarının yönetim anlayışının yeniden hayata geçirilmesini amaçladığı iddia edilebilecek olan 1960 darbesi bunun kanıtı olarak düşünülebilir. Anahtar Sözcükler Cumhuriyet, Aydınlanma, Öğretmen, Eğitim, Kimlik.

Özet (Çeviri)

IV ABSTRACT Gümüşlü Bedi. Turkish Republic and Its Teacher: Enligtenment Policy and Teacher's Identification (1923-1960), Doctorate Thesis, Ankara, 2005. Turkish Republic, reflection of a national states' establishment onto an old emperorship by means o Ottoman renovation movements begin with Tanzimat period, has opened a newly developing period by the radical changes which made a considerable difference on this heritage. The refinements of this state in which the polotical sovereign belongs to the public, existing of equality with the consept of citizenship, religion is not used for benefits of social hierarcy and which aims to establish an independed secular public government, was very close to these elements of 18. century Europe's Enlightenment movement. Turkish Republic used education as an important key to introduce the society with the elements and the new style of life of this completely new regime and make inspire them this elements. The new educational system as a convenient figure for social and political face of new government also formed identity teachers with the same elements. Starting with the declaration of the Republic in 1923, the teacher, who was educated with both new methodology and content and was given new legal statue, tried to do his duty in order to introduce the principles of the republic. Along this process, teacher, with idealistic and nationalistic attempts, had a great effect on people. The teacher also became a pirincipal actor to increase literacy and to spread coeducation in countryside. However, in this process, the teacher faced some problems with both public and the state. Actually, this problems with the public because of the traditional way of life of publics with accepting of social and cultural renewals that the republic had brought. Along with feeling no exact protection from the management and despite their duty which ismentioned as“lofty”, the teachers' low socio-economic level caused some“hidden”problems that they always faced but did not expressed. The year 1960, the end of the period this study surveys, showed that the process didn't have the results as it was expected. Although the society accepted the Republic's teacher, it is not so easy to say the same thing for the Enlightenment's policy. Especially in 1950s, an enormous public support which was given to a government which is said to be against this policy and the following stroke in 1960 to bring the early years of the republic back were the evidences of this conflict. Key Words Republic, Enlightenment, Teacher, Education, Identification.

Benzer Tezler

  1. Tez No

    787719

    The effect of instruction time on student outcome by using first difference approach with TIMMS data

    Ders süresinin öğrenci başarısına etkisinin birinci farklar yaklaşımına dayalı olarak ve TIMMS verileri kullanarak elde edilmesi

    EYLÜL BERKE ÖZGEN

    Yüksek Lisans

    İngilizce

    İngilizce

    2023

    Ekonomiİstanbul Teknik Üniversitesi

    Ekonomi Ana Bilim Dalı

    DR. ÖĞR. ÜYESİ AYSUN HIZIROGLU AYGÜN

  2. Tez No

    101596

    Öğretmen, cumhuriyet ve kurumları: Köy enstitüleri örneği

    The Teaching republic and its institutions: The case of the village

    BİRGÜL BOZKURT

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2001

    Türk İnkılap TarihiMersin Üniversitesi

    Tarih Ana Bilim Dalı

    Y.DOÇ.DR. OKTAY GÖKDEMİR

  3. Tez No

    696328

    Köy Enstitülerinde eğitim ve tarih öğretimi

    Education and history teaching in Village Institutes

    SALİM ASLAN

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2021

    TarihSiirt Üniversitesi

    Tarih Ana Bilim Dalı

    DR. ÖĞR. ÜYESİ AHMET KÜRŞAT GÖKKAYA

  4. Tez No

    286500

    Türkiye'deki köy enstitülerinin toplumsal değişmede yeri

    The importance of village institues in aspect of social development

    HATİCE AKAR

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2011

    Eğitim ve ÖğretimDokuz Eylül Üniversitesi

    Eğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. MUSTAFA YILMAN

  5. Tez No

    551080

    Uluslaşma süreci içerisinde eğitim ve köy enstitüleri

    Education in the process of creating a nation and village institutions

    ALİ KİRİKTAŞ

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2019

    Eğitim ve ÖğretimAtılım Üniversitesi

    Kamu Yönetimi ve Siyaset Bilimi Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. HALİL İBRAHİM ÜLKER

Geri Dön