Düyun-u Umumiye İstanbul merkez binasının Tanzimat sonrası Osmanlı mimarlığı bağlamında değerlendirilmesi
Evaluating the İstanbul central building of Public Debts administration with respect to Ottoman architecture after Tanzimat period
- Tez No: 160350
- Danışmanlar: DOÇ. DR. MUSTAFA SERVET AKPOLAT
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Sanat Tarihi, Art History
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2005
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Hacettepe Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Sanat Tarihi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 371
Özet
Bu çalışma, Düyun-u Umumiye istanbul Merkez Binası'nın monografik bir tanıtımını içermektedir. Fransız kökenli Levanten mimar Alexandre Vallaury tarafından tasarlanan Düyun-u Umumiye Binası, Tanzimat Sonrası Osmanlı Mimarlığı'nın üzerinde en fazla yorum yapılmış yapılarından biridir. 16. yüzyılda geniş topraklara sahip bir dünya imparatorluğu konumunda olan Osmanlı imparatorluğu, 1699 Karlofça Antlaşması'yla toprak kaybetmeye başlamış ve tarihsel süreçte Duraklama Dönemi olarak tanımlanan dönemden çıkarak Gerileme Dönemi'ne girmiştir. Bu dönemle birlikte imparatorlukta Batılılaşma girişimleri başlamış olur. Batılılaşma hareketleri, ilk olarak Lale Devri olarak anılan on iki yıllık süreçte (1718-1730) kendisini göstermeye başlamıştır. Bu ilk denemelerden sonra, daha etkili adımlar III. Selim (1789-1807) ve bunu izleyen II. Mahmut dönemlerinde (1808 -1839) atılmıştır. Sultan Abdülmecit Dönemi'nde (1839-1861) ilan edilen Tanzimat'la birlikte, Osmanlı Imparatorluğu'nun Lale Devri'nden bu yana sürdürdüğü Batılılaşma çabalan, kararlı bir eyleme dönüştürülmüştür. Tanzimat'la birlikte Osmanlı Imparatorluğu'nda hukuk, yönetim örgütlenmesi, askerlik, ekonomi, eğitim, din, kültür ve sosyokültür alanlarında köklü değişimler meydana gelmiştir. Bu olumlu gelişmelere rağmen, 16. yüzyılın sonlarından başlayarak ekonomik darboğaz giderek artan bir sıklıkta imparatorluğu sarsmaya başlamış ve buna sonraki dönemlerde yenilgiyle biten savaşlar eklenmeye başlayınca, ekonomik bunalımlar kaçınılmaz duruma gelmiştir, imzalanan çeşitli ticaret antlaşmaları ve Osmanlı imparatorluğu aleyhine sonuçlanan11 kongreler; İmparatorluğu 20 Aralık 1881'de Düyun-u Umumiye Idaresi'nin kurulması noktasına getirmiştir. Osmanlı imparatorluğu'nda, Batı'daki gelişmelerin somut olarak izlenebildiği alanlardan biri de mimarlık olmuştur. Batılılaşma çabalarıyla birlikte mimarlıkta da yeni arayışlar içerisine girilmiştir. Bu dönemde Barok, Rokoko ve Ampir gibi yeni biçemlerle tanışılmış ve bu biçemlerde meydan çeşmeleri, sebiller, camiler, kışlalar ve türbeler yapılmıştır. Osmanlı İmparatorluğu'nda Batılılaşma hareketlerinin dönüm noktası sayılan Tanzimat'la birlikte, mimarlık alanında da yeni düzenlemeler ve gelişmeler söz konusu olmuştur. Bu dönemle birlikte, mimarlık alanında hızlı bir değişim gözlenir. Tanzimat'ın doğurmuş olduğu yeni gereksinimler Osmanlı mimarlığına yeni yapı türleri kazandırmıştır. Özellikle Batılı ve Levanten mimarların çalışmalarıyla, Osmanlı mimarlığı Neoklasik, Neorönesans, Neobarok, Seçmeci, Oryantalist ve Art-Nouveau biçemleriyle tanışmıştır. Dönemin Batılı ve Levanten mimarları arasında öne çıkan ve Düyun-u Umumiye İstanbul Merkez Binası'nın mimarı olan Fransız kökenli Levanten Alexandre Vallaury (1850-1921), Paris'te, dönemin en iyi mimarlık eğitimi veren okulu olan Ecoles des Beaux-Arts'da eğitim görmüştür. Mimar, meslek yaşamında, aldığı eğitime sadık yapılar üretmiştir. Vallaury'nin biri dışında istanbul'da bulunan kırka yakın yapısından en bilinenleri şunlardır: Sanayi-i Nefise Mektebi, Arkeoloji Müzesi, Osmanlı Bankası ve Tütün Rejisi İkiz Binası, Pera Palas Oteli ve Haydarpaşa Askeri Tıbbiye Mektebi. 1897 ila 1900 yılları arasında yapıldığı yönünde çeşitli görüşler bildirilen Düyun-u Umumiye İstanbul Merkez Binası, Vallaury'nin“baş eseri”olarak nitelendirilmektedir.Yapı, hem plan hem de cephe özelliklerinde, mimarın eğitim gördüğü Beaux-Arts mimari prensiplerine bağlı kalınarak meydana getirilmiştir.
Özet (Çeviri)
This work includes a monographic presentation of the central building of Düyun-u Umumiye. Düyun-u Umumiye building designed by Alexandre Vallaury, the Levantine architect of French origin, is one of the most commented upon buildings of post Tanzimat Ottoman architecture. The Ottoman Empire which was a global empire stretching over a wide territory in the 16 th century started losing land after the Karlofça Treaty of 1699 which also marks the transition from stagnation period to regression period. The westernization attempts in the Empire can be dated back to this era. The westernization movements were observed for the first time during the twelve year period (1718-1730) that is called the Tulip Era. Following these initial trials, more effective steps were taken during the reigns of Selim III (1789-1807) and Mahmud II (1808-1839). The westernization efforts that were pursued since the Tulip Era of the Ottoman Empire were transformed into a series of concrete action by the Tanzimat (administrative reforms) proclaimed during the reign of Sultan Abdülmecit (1839-1861). Together with Tanzimat, profound changes were experienced in the fields of economy, education, religion, culture, socioculture in addition to the legal framework and administrative structure. In spite of all these positive developments, as of the end of the 16 th century, economic bottlenecks as well as battles lost rendered economic crisis unavoidable.Trade agreements and the negative results of international conferences led to the establishment of Düyun-u Umumiye idaresi (Public Debts Administration) of the Empire ön December 20, 1881. Architecture constitutes an area where the developments in the west can be observed concretely within the Ottoman Empire. Parallel to the westernization movements, new reflections in architecture emerged. During this period, new styles such as Baroque, Rococo and Empire were introduced and fountains, sebils, mosques, barracks and mausoleums were constructed in these styles. Together with Tanzimat, which constitutes a milestone in the westernization movements in the Ottoman Empire, new arrangements and developments in the field of architecture were observed. During this period a rapid transformation took place in the field of architecture. The new requirements that stemmed from Tanzimat led to the emergence of new building types in the Ottoman architecture. Especially through the works of western and Levantine architects, the Ottoman architecture faced the Neoclassic, Neorenaissance, Neobaroque, Ecclecticist, Orientalist and Art- Nouveau styles. Levantine architect Alexandre Vallaury (1850-1921) of French origin, who is one of the most pronounced western and Levantine architects of the era, that designed the Düyun-u Umumiye Building was educated in Ecole des Beaux Arts in Paris which provided the best architecture education of the era. The architect produced buildings loyal to his education throughout all his professional life. Among the most well known some forty buildings of Vallaury that are all in Istanbul except one, are the following: Academy of Fine Arts, Archeological Museum, Ottoman Bank and Tobacco Monopoly twin buildings, Pera Palace Hotel and Haydarpaşa Military School of Medicine.VI The Düyun-u Umumiye Building which was constructed between 1897 and 1900 is considered as the masterpiece of Vallaury. Both the elevations and the plan of the building reflect the architectural principles of Beaux Arts in which the architect was educated.
Benzer Tezler
- Osmanlı İmparatorluğunda mali kriz (Moratoryum) ve Duyun-u Umumiyenin muhasebe sistemi üzerine etkileri
The effect of financial crisis (Moratorium) on the accounting system in the Ottoman Empire
ENVER BEKAR
- Hukuki-iktisadi-mali yönleriyle Osmanlı borçlarının (Duyun-u Umumiye-i Osmaniye'nin) tasfiyesi meselesi
Başlık çevirisi yok
FARUK YILMAZ
- 19. yüzyılda Osmanlı Devletinde dış borçlanma ve Düyun-u Umumiye idaresi
External debts at Ottoman Empire and the Ottoman Public debt administration 19. century
SERKAN GEYİK
- İstanbul'da II. Abdülhamid dönemi (1876-1908) mimarisi
Başlık çevirisi yok
NEŞE YILDIRAN
Doktora
Türkçe
1989
Sanat TarihiMimar Sinan Güzel Sanatlar ÜniversitesiSanat Tarihi Ana Bilim Dalı
PROF. MUSTAFA CEZAR