Amerika Birleşik Devletleri'nin yeni ortadoğu perspektifi güvenlik stratejisi, enerji ve din boyutlarından Büyük Ortadoğu projesi'ne bakış
The United States' new middle east perspective- viewing the Greater Middle East Project from the security strategy, energy and religion dimensions
- Tez No: 160757
- Danışmanlar: PROF.DR. HASRET ÇOMAK
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Uluslararası İlişkiler, International Relations
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2005
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Kocaeli Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Uluslararası İlişkiler Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 217
Özet
X ÖZET Milenyumun başındaki gelişmeler, ABD için alışılagelmedik ve süper güç olgusuyla uyuşmayan bir eğilim göstermektedir. Bir tüketim devi olan ABD'nin bugün dorukta olan gücünün giderek daha çok erozyona uğramakta olduğu görülmektedir. ABD, tarihteki diğer süper güçler gibi, ulusal gücünün askeri boyutuna artık eskiden olduğundan daha fazla ağırlık vermektedir, özellikle ekonomik gerekçeler, zaferle sonuçlandırılan Soğuk Savaş'ın ardından Amerikan çıkarlarını ve bu çıkarlara yön veren güçlerin araç-amaç bütünselliğini sağlayacak yeni bir proje ile ortaya çıkmayı kaçınılmaz kılmıştır. Öte yandan Soğuk Savaş sonrası küresel güçlerin dünya egemenliği mücadelesi kesintisiz sürmektedir. Ancak, artık yeni güçler, yeni rakipler vardır. 21 inci yüzyılın Amerikan yüzyılı olarak sürmesi için küresel güç olmaya aday; Avrupa Birliği, Çin, Rusya Federasyonu, Hindistan'ın gelişmesinin kontrol edilmesi gerekmektedir. Söz konusu kontrol gereksinimine istinaden ABD'nin yeni bir hegemonya projesine gereksinimi ortaya çıkmıştır. Bu gereksinimin,“Büyük Ortadoğu Projesi veya diğer adıyla ”Genişletilmiş Ortadoğu ve Kuzey Afrika Projesi tarafından karşılanması planlanmaktadır. Soğuk Savaşın ardından ortaya atılan“medeniyetler çatışması”felsefesi zemininden yükselen söz konusu projenin ana amacı,“Yeni Dünya Düzeni'nin tesis edilmesi yolunda 21 inci yüzyılda küresel egemenliğin sürdürülmesidir. ABD, ”Büyük Ortadoğu Bölgesi olarak Moritanya'dan Çin Sınırı'na uzanan bütün bir bölgeyi hedef almıştır. ABD bölgeyi, enerji kaynaklarını ve yollarını fiilen kontrol etmek istemektedir.“Büyük Ortadoğu Bölgesi enerji zenginidir. Bu nedenle ”Büyük Ortadoğu Projesi'nin başta petrol olmak üzere enerjiyle de çok sıkı ilişkisi bulunmaktadır. Enerji pazarının ve enerji yollarının kontrolü, ABD'nin küresel egemenliğini destekleyecek en önemli seçenektir. Projeyi sahiplenen ABD'nin Yeni Muhafazakar (neocon) hükümeti, dinsel yönü ağırlıkta olan bir yönetim olduğundan söz konusu projenin aşırı Yahudi ve Hristiyan dincilerin çıkarları ile örtüşen dinsel boyutu da bulunmaktadır. Özetle;“Büyük Ortadoğu Girişim!' çok boyutludur.XI 11 Eylül terör eylemi, ABD Dış Politikası'nın, aktif ve tek taraflı realist muhafazakar yönelimleri için meşruiyet yaratmıştır. ABD, Afganistan, Ortadoğu, geri kalmış ve terörizme kaynaklık eden bir bölgedir. Bölgeye özgü olarak, terörizm kadar ”Kitle İmha Silahı“ tehdidi de bulunmaktadır. Bu silahların teröristlerin eline geçme olasılığı vardır. Resmi söyleme bakılırsa ABD'nin, ”Büyük Ortadoğu Projesinin, Büyük Ortadoğu'ya özgürlük getirmeyi ve bölgeyi demokratikleştirmeyi hedef aldığı ileri sürülmektedir. ABD, projenin hedefleri doğrultusunda, Büyük Ortadoğu ve onu çevreleyen ülkelerde“dönüşüm”yapmaktadır. ABD'nin yeni küresel stratejisi, çok kutupluluktan tek kutuplu dünyaya geçişin bir sonucu olarak, Amerikan üstünlük teorisini yansıtmayı sürdürmektedir. G.Bush Yönetimi'nin, 1992 tarihli“Savunma Planlama Klavuzu”adlı dokümanında da açıklandığı üzere, ABD'nin Yeni Güvenlik Stratejisi, eski Sovyet Coğrafyası'nda ya da başka bir yerde yeni bir rakip gücün ortaya çıkarak, küresel bir güç olmasına yardım olabilecek değerdeki kaynakların bulunduğu bölgeyi kontrol altına almasının engellenmesinin gerekliliği üzerine kurulmuştur. Bu strateji gereği ABD'ye rakip olabilecek ülkelerin önünün kesilmesi zorunludur. ABD'nin yeni yüzyıldaki stratejisini içeren PNAC ve buna bağlı söylem ve açıklamalarda, ana hedefin 21 inci yüzyılda“Pax Amencana”nın sürmesini sağlamak olduğu görüşü resmen yer almaktadır. Ayrıca,“Medeniyetler Çatışmasının çizdiği felsefi zemine dayanan politikalar ve planların 11 Eylül' den çok önce hazırlanmış olduğu görülmektedir. Türkiye, proje çerçevesinde ”ılımlı İslam" ülkesi olarak görülmektedir. Bu yaklaşım, Türkiye Cumhuriyeti'nin geleneksel yapısına uygun değildir. 11 Eylül'den sonra sahneye konan medeniyetler kutuplaşması giderek hedefine ulaşmaktadır. Bu da dünya barışına tehdit olabilecek tehlikeli bir durumdur. BOP'un ilanıyla, İstanbul'da dünya tarihinin yeni bir dönemi başlatılmıştır. Büyük Ortadoğu Coğrafyası rekabet alanı olarak, geleceğe dönük derinleşen yeni krizler yaratmaya adaydır.
Özet (Çeviri)
XII ABSTRACT The happenings at the beginning of the new millennium show an unusual ve unexpected tendency that is not adequate with the United States' superpower state. The fact is that the power of the USA as the World's most consuming giant experiences an unavoided erosion, Recently, the USA trusts in the military dimension of her national power more than ever. Seemingly, the specific economic problems such like the national debt enforced the USA to create a new project that is an integral of the benefits, tools and targets leading the expectations for the new century. In the meantime, the struggle and the competition between the new powers for global dominance after the Cold War continue. However, the new candidates as the new opponents are trying to become the new global powers in the near future. These new candidates are the European Union, China, Russia, India. For the 21st Century to be an American Century, the development of those countries should be under control. The need for that control brought about the requirement of a new project giving way to the global hegemony. This project is known as“The Greater Middle East Project (GMEP)”or“The Greater Middle East Initiative (GMEI)”. The main goal of the exciting Project that is put on the table following the Cold War and raised from the ground of“The Clash of Civilizations”is to assist building up the New World Order while ensuring the global American dominance throughout the new century. The USA declared that the project consists of the region stretching from the Western North African countries beginning with Moritania to eastern region to the border of China. One of the reason laying behind it is actually to control the energy sources and the pipelines of the future. Because the Greater Middle East is an energy-rich area. That is why the new US project has a close relation to the energy control. The control of the energy market and the energy transportation lines will surely be the most important strategic tool to assist the realization of the new project.XIII September 1 1 terrorist attacks caused the USA to review and rebuild her international policy. A more active, unilateral, realist and conservative perspective captured the US policy. USA invaded Afghanistan and Iraq followingly. For USA, The Middle East is a soil abundant of terrorists. It is the land of backwardness and radicalism. Besides terrorism, the Weapons of Mass Destruction threat is another real important threat to the World Peace, since there is a possibility that terrorists may arm with the WMD which is an asymmetrycal new threat that can destabilize the World. US formal explanations on the GMEP considering the real new threats frequently emphasize that upon having realized the project, GME region will be a prosperous and free democratic land. To reach the mentioned goals GME is from now on the subject of a transformation process that is supposed to develop the region socially, economically and culturally. The GMEI is adopted by the neoconservative US government. The explanations show that the religious part of the project is also a serious concern. The Evangelic perspective of the project assists mostly the goals of Jewish and christian extremists. Therefore it can be said that the GMEP is a project with multiple dimensions. The US' new strategy reflects the global superiority concept based on the original American way of thinking and the passage from the multipolar status to the unipolar situation in the international arena. As explained in the 1992 Defence Planning Guide, the new US strategy is built on the prevention of raising an opponent in the ex-Soviet land or any other area as a rival super power. Besides it is an another goal to avoid that any possible rival controlling the energy sources and energy lines to help her become a possible super power. Followingly, Project New American Century (PNAC) is a formal document that has been developed correlating with the defence planning guide carries tracks as a continuity in the US strategy. The US 2002 National Security Strategy declared after PNAC is also considered an integral part of this strategy. All these documents are focusing on the target to make the new century as an American Century.XIV Therefore it is obvious that the plans targeting the Middle East have been prepared long before 9/1 1 occurrence, Turkey is considered to be a model for Islamic countries on the road to the realization of the Project that doesn't seem to be widely accepted by Turkish people and is not compatible with the modern Turkish Republic Constituion. The polarization and the clash of the civilizations is on the stage now, which threatens the World Peace. Whatsoever, it can be said that the declaration of the GMEI in Istanbul, a new era of the history has been opened up. However the ongoing transformation process in the GME region brings more and more chaos creating new crisis every day.
Benzer Tezler
- Turkish-Russian relations in historical perspective and in new security environment: An approach referenced to NATO entargement
Başlık çevirisi yok
İHSAN BAKAR
Yüksek Lisans
İngilizce
1999
Uluslararası İlişkilerMarmara ÜniversitesiUluslararası İlişkiler Ana Bilim Dalı
PROF. DR. CENGİZ OKMAN
- Ortadoğu'daki yeni gelişmelerin Türkiye açısından olası etkileri
Developments in the Middleeast and results on Turkey
AHMET DİNÇYÜREK
- Amerika Birleşik Devletleri'nin yeni Büyük Ortadoğu projesi ve Bush doktrini
The US Greater Middle East Project and Bush Doctrine
ALİ İHSAN GÜRLER
Yüksek Lisans
Türkçe
2005
Uluslararası İlişkilerGebze Yüksek Teknoloji EnstitüsüStrateji Bilimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MESUT HAKKI CAŞIN
- Amerika Birleşik Devletleri'nin Büyük Ortadoğu Projesi ve Türkiye
The United States of America's Great Middle East Project and Turkey
ABDULLAH URUL
Doktora
Türkçe
2008
Siyasal BilimlerMarmara ÜniversitesiSiyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Bölümü
PROF. DR. FERİDE HÜLYA BAYKAL