Daskyleion'da orta akhaemenid dönem
Middle achaemenid period at Daskyleion
- Tez No: 162453
- Danışmanlar: PROF.DR. TOMRİS BAKIR
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Arkeoloji, Archeology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2005
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ege Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Arkeoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 603
Özet
ÖZET M.Ö. 477 yılında Attika-Delos Konfederasyonu'nun kurulması ile birlikte Grekler, Akhaemenid İmparatorluğu için artık büyük tehlikeler yaratabilecek bir güç haline gelmişti. Kritik olayların cereyan ettiği bu dönemde, Daskyleion'un stratejik konumu sebebiyle o güne değin hiç olmadığı kadar önem kazandığı anlaşılmaktadır. Konfederasyon güçlerinin dikkatlerinin, Kuzeybatı Anadolu'daki Hellespontos ve Bosphoros'un kontrolüne sahip olmakta odaklandığının farkında olan Xerxes I, imparatorluğun bu bölgedeki mekanizmasını yeniden gözden geçirerek kuvvetlendirmek zorundaydı. Bu sebeple, o döneme kadar İran'dan tayin edilen ya da Sparda Satraplığı'nm merkezi konumundaki Sardes'e bağlı olan yöneticiler tarafından yönetildiği düşünülen Daskyleion'a ilk kez gerçek anlamda bir satrap atadığı anlaşılmaktadır. Artabazos Fin satrap olarak atanması ile birlikte Daskyleion'da güçlü bir idari mekanizmanın oluşturulduğu ve bölgedeki güvenliğin sağlandığı açıktır. Kazı çalışmaları sonucunda elde edilen veriler de bu düşünceyi destekler niteliktedir: Artabazos I dönemine tarihli pahalı Attika seramiklerinin yoğunluğundaki artış dikkat çekicidir. Daskyleion'daki en büyük mimari faaliyetlerin bu dönemde gerçekleştiği saptanmış durumdadır. Bu durum, Daskyleion'un bu dönemde hiç olmadığı kadar zengin bir ekonomiye ve güçlü bir idareye sahip olduğunu göstermektedir. Pharnabazos I ve Pharnakes döneminde imparatorluğun bu bölgedeki hakimiyetinin korunmasına yönelik faaliyetler gerçekleştirilmiştir. Akhaemenid İmparator luğu'nun aleyhinde maddeler içeren Kallias Barışı 'nm imzalanmasından (M.Ö. 449) sonraki dönemde, pahalı Attika seramiklerinin ithalatında göze çarpacak kadar büyük bir azalma gözlenmektedir. Bunun yanı sıra, bu dönemde her hangi bir büyük boyutlu mimari faaliyetin saptanmamış olması da, bölgedeki konumunu korumaya çalışan Daskyleion'un, Pharnabazos I döneminde ekonomik açıdan biraz zayıfladığını düşündürmektedir. Pharnakes döneminde ise tekrar bir artış gözlenmektedir. Bu durum belki de, ticaretin tekrar canlandığını ve ekonominin güçlenmeye başladığını göstermektedir. Pharnabazos II, M.Ö. 414 yılında satraplık görevini üstlendiğinde Peloponnesos Savaşı devam ediyordu. Bu dönemde de tıpkı daha önceki satraplarm döneminde olduğuboğazların ve bu stratejik bölgenin kontrolü için çeşitli mücadeleler verildiği anlaşılmaktadır. Bu mücadeleler esnasında Persler, müttefikleri Sparta ile birlikte hareket etmişlerdir. Peloponnesos Savaşı bitiminde Kuzeybatı Anadolu'daki polislerin Pers-Sparta kontrolü altında olduğu anlaşılmaktadır. M.Ö. 395'de Spartalı komutan Agesilaos'un Daskyleion'u yakıp yıkması sonrasında, Pers güçleri Pharnabazos H'nin başkomutanlığında (karanos) Sparta'ya karşı savaşmaya başlamıştır. Daskyleion'dan ele geçen Orta Akhaemenid Dönem'e tarihli buluntular içerisinde en büyük buluntu grubunu Attika üretimi seramikler oluşturmaktadır. Daskyleion'un bütün dönemleri içerisinde Attika seramiklerinin en yoğun olarak kullanıldığı period Orta Akhaemenid Dönem' dir. Attika vazolarının o dönemin en kaliteli ve en pahalı seramik ürünleri olduğu göz önünde bulundurulduğunda, Daskyleion'un bu dönemde ekonomik açıdan oldukça güçlü bir pozisyon içerisinde olduğu söylenebilir. Bu seramikler, Daskyleion ile Atina arasındaki ticaretin birer belgesidir. Büyük oranda endirekt yollarla gerçekleşmiş olması gereken bu ticarette başlıca Kyzikos olmak üzere bazı polisler önemli rol oynamış olmalıdır. Satraplık merkezinden ele geçen Khios, Lesbos, Thasos, Mende ve Samos'a ait ticari amphoralar bu öneriyi destekler nitelikteki buluntular olarak karşımıza çıkmaktadır. Daskyleion şarap ihtiyacının bir kısmını o dönemdeki önemli birer şarap üretim merkezi olan bu beş polisten karşılamıştır. Khios, Lesbos ve Samos aynı zamanda önemli birer zeytinyağı üreticisiydiler. Bu üç polisin Daskyleion'a zeytinyağı da ihraç etmiş olabileceğini düşünmek mümkündür. Seramik buluntular içerisinde ayrıca yerel üretim örnekler de bulunmaktadır. Bunlar siyah fırnisli Attika seramik formlarının taklitleridir. Bu tür taklitlerin başka merkezlerden ele geçmemiş olması, bunların Daskyleion civarında bir atölyede üretildiklerini düşündürmektedir. Katalogumuzda yer alan plastik eserlerin hepsi Anadolu-Pers stilinin özelliklerini yansıtmaktadır. Bu eserler, Propontis Bölgesi'ne özgü alçak kabartma olarak yapılmışlardır. Bu çalışma kapsamında incelenen plastik eserler, mezar stelleri ve anıt mezarlarda kullanıldığını düşündüğümüz kabartmalı mimari bloklardan oluşturmaktadır. Artabazos Fin, Xerxes I tarafından Daskyleion'a satrap olarak tayin edilmesiyle birlikte Daskyleion'da bir takım mimari etkinliklerin başladığı anlaşılmaktadır. Budönemde yeni inşa edilen yapıların (Kybele Kült Alanı Temenos Duvarı) yanı sıra, eski yapıların da kullanıldığı (Teras-Sur Duvarı) veya eski yapılara yeni yapılar eklendiği (Saray Kompleksi) anlaşılmaktadır. Bunlardan en önemlileri; saray kompleksi olarak yorumladığımız birbirleri ile bağlantılı olan yapılardır. Erken Akhaemenid Dönem'de inşa edilen komplekse Orta Akhaemenid Dönem'de yeni binalar eklendiği saptanmış durumdadır. Bu yapıları saray kompleksi ile ilişkilendirmemizdeki en önemli dayanak noktamız, yaklaşık 500 adet bullanm bu yapıların hemen yanı başından ele geçmiş olmasıdır. Çok sayıda ve bir arada ele geçen bullalar burada bir arşiv binasının olduğunu kanıtlamaktadır. Arşiv binasının saray kompleksinin bir parçası olduğunu yadsımak mümkün değildir. Daskyleion bulla koleksiyonu içerisinde Artabazos I döneminden öncesine ait hiç bir örneğin bulunmuyor olması, söz konusu arşiv binasının bu dönemde inşa edildiğini düşündürmektedir. Bullalar içerisinde en geç tarihli örneklerin Pharnabazos II dönemine ait olması, arşiv binasının bu satrabm döneminde (M.Ö. 395) yandığını kanıtlamaktadır. Sonuç olarak, saray kompleksinin kabul salonu, dinsel tesis, arşiv ve hazine binaları gibi farklı işlevleri olan bir çok yapı ile bunların arasında yer alan taş döşeli avlular ve yürüme yollarından oluşan büyük bir kompleks olduğu düşüncesindeyiz. Arkeolojik buluntular ve epigrafık veriler Daskyleion'un kozmopolit bir yapıya sahip olduğunu göstermektedir: Persli nüfusun ve yerel Mysia halkının yanı sıra, Babil, Phryg ve Grek kökenli bir nüfusun varlığı da anlaşılmaktadır. Artabazos Fin satrap olarak atanması ile birlikte gerçek anlamda satraplık statüsü kazanan Daskyleion'da güçlü bir idari mekanizmanın oluşturulduğu açıktır. Bu mekanizmanın Geç Akhaemenid Dönem'de gerçekleşen Satrap İsyanları ile birlikte bozulmaya başladığı bilinmektedir. Sonuç olarak, gerek antik metinlerden, gerekse kazılar sonucunda edinilen verilerden hareketle şunu söylemek mümkündür: Daskyleion altın çağını Orta Akhaemenid Dönem'de yaşamıştır.
Özet (Çeviri)
ABSTRACT Following the establishment of the Attic-Delos confederation, Greeks became a threatening power against the Achaemenid Empire. Therefore, Xerxes I assigned a satrap, in the real sense, at Daskyleion for the first time. This new satrap, Artabazos I, have controlled the region by establishing a mighty administrative mechanism at Daskyleion. Imported fine Attic pottery at Daskyleion raised during the rule of Artabazos I. This situation points out the economically rich and administratively powerful status of Daskyleion in this period of time. The successive satraps after Artabazos I have retained the control of the Persian Empire in this region. Besides a large decline in the quantity of the imported Attic pottery, there is no evidence for a great architectural activity during Pharnabazos I's rule. This may suggest an economical decay in Daskyleion while an economical and commercial increase is attested in the period of Pharnakes' and Pharnabazos IPs satrapy. The Attic pottery at Daskyleion is an absolute proof for trade between Daskyleion and Attica and is most abundantly attested in the Middle Achaemenid period when compared to other periods. When the high quality and strong market of the Attic pottery within the other contemporary pottery classes are considered, it may be suggested that Daskyleion had a powerful economic position in this period. The Attic pottery probably arrived at Daskyleion indirectly via primarily Cyzikus and other city states. Other pottery finds, including trade amphoras of Lesbos, Chios, Thasos, Mende and Samos also confirms this suggestion. Daskyleion provided wine from these five important cities. Chios, Lesbos and Samos were also important olive oil production centers; therefore Daskyleion may as well supplied olive oil from these centers. Among the pottery there are also local imitations of Attic shapes. The sculptural finds in the catalog presented here represent the Anatolo-Persian style features and are made in low relief, characteristic of the Propontus region. These include architectural blocks which were probably parts of grave steles and grave monuments. It seems that a new architectural project began at Daskyleion during the satrapy of Artabazos I, and this project included new buildings, such as the temenos of CybeleSanctuary, as well as renovations, such as the Palace Building, and the reuse of old structures (Terrace/City Wall). The archaeological and epigraphic evidences imply to a multi cultural society at Daskyleion: Persians, local Mysians, Phrygians, Babylonians and Greeks. Both the ancient literary sources and archaeological evidences show that Daskyleion had a heyday in the Middle Achaemenid Period.
Benzer Tezler
- Daskyleion Akhaemenid Satraplığı sonu ve Hellenistik Dönem
The end of Achaemenid Satrapy and Hellenistic Period in Daskyleion
HÜLYA BULUT
- Daskyleion siyah firnisli attika seramikleri
Daskyleion black glazed attic pottery
GÖKHAN COŞKUN
Yüksek Lisans
Türkçe
1999
ArkeolojiEge ÜniversitesiArkeoloji ve Sanat Tarihi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. TOMRİS BAKIR AKBAŞOĞLU
- Daskyleion metal silah ve teçhizatlar: İşlev, üretim ve süreçsel farklılaşma
Daskyleion metal weapons and equipments: Function, production and processual differentiation
ÖZGÜN KASAR
Doktora
Türkçe
2021
ArkeolojiMuğla Sıtkı Koçman ÜniversitesiArkeoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. KAAN İREN
PROF. DR. ÜNSAL YALÇIN
- The Ancient South Marmara Harbors
Antik Güney Marmara Limanları
SERKAN GÜNDÜZ
Doktora
İngilizce
2015
ArkeolojiUludağ ÜniversitesiArkeoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MUSTAFA ŞAHİN
PROF. DR. MARTİNA SEIFERT
- Daskyleion'da bulunan graffitolu ve dipintolu seramiklerin değerlendirilmesi
The potteries with graffiti and dipinti from Daskyleion
HANDAN YILDIZHAN