Türkçe'de ayrık yapılar
Cleft constructions in Turkish
- Tez No: 162582
- Danışmanlar: PROF.DR. LÜTFİYE OKTAR
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Dilbilim, Linguistics
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2005
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Dokuz Eylül Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Genel Dilbilim Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 234
Özet
ÖZET Bu çalışmada Türkçedeki aynk yapıların söylem-edimbilimsel özelliklerinin betimlenmesi amaçlanmıştır. Söylem-edimbilimsel özelliklerin doğasını anlamada, incelenecek yapıların dilbilgisel betimlemelerinin gerekli olduğu düşüncesinden yola çıkılmış, ayrık yapılar sözdizim, anlambilim ve edimbilim etkileşimi temel alınarak çözümlenmiştir. Ayrık yapıların söylem işlevlerinin çözümlendiği bu araştırmanın kuramsal çerçevesini oluşturan İşlevsel Dilbilgisi modeline göre, Halliday'in (2004) tematik yapı ve bilgi yapısı yaklaşımı ile birlikte Prince'in (1978) metin- temelli yaklaşımı temel alınmıştır. Çalışmanın araştırma yöntemi olarak da, Bütünce Temelli Yaklaşım seçilmiş, bu yaklaşım çerçevesinde 6 planlanmış yazılı metinden (3 polisiye ve 3 tarihsel metin) oluşan bütünce çözümlenmiştir. Bu yaklaşım, sadece ayrık yapı türleri ve metin türleri arasındaki kullanım sıklıkları hakkında bilgi vermekle kalmamış, 'kendi kendine tahlil etme' (içgözlemsel) yöntemine karşılık, bütünce aracılığıyla toplanan verilerin araştırmacıyı daha nesnel ve daha güvenilir sonuçlara yönelttiğini göstermiştir. Bütünce Temelli Yaklaşım çerçevesinde oluşturulan bütüncenin çözümlenmesinden elde edilen bulgular, sözdizimsel olarak Türkçede ayrık yapıların ortaç yantümcesi ve koşaç ana tümcesinin birleşiminden oluştuğunu göstermektedir. Bu yapıların söylem-edimbilimsel özellikleri ise, ayrık yapılarla ayrık olmayan eşdeğerleri arasında belirgin iletişimsel farklılıkların bulunduğunu ortaya koymaktadır: Türkçede ayrık yapılar bilgiyi 'yeni bilgiye göre düzenlemekte ve metnin kurgulanmasında tematik belirginlik sağlamaktadır.
Özet (Çeviri)
ABSTRACT The present study investigates the discourse-pragmatic properties of cleft constructions in contemporary Turkish. Holding the belief that an understanding of the nature of these properties is most usefully approached through the adequate grammatical description of the construction, this study, therefore, pays particular attention to interactions between syntax, semantics and pragmatics. Within the theoretical framework of Functional Grammar, the present research draws on Halliday's (2004) approach to thematic and informational structure of clefts along with Prince's (1978) text-based approach to discourse functions of cleft constructions. This research reports from the corpus-based analysis of Turkish clefts carried out on 6 written Turkish texts (3 mystery novels and 3 history novels). As well as providing information on frequencies of occurrence across a range of cleft- types and text-types under investigation, the corpus-based analysis shows that using a corpus enables the researcher to make more objective and reliable statements than the introspective analysis carried out on derived examples permits. With reference to the findings obtained from the corpus-based analysis, it can be indicated that in Turkish the cleft constructions are syntactically formed with the combination of a relative subordinate clause and a copular main clause. As far as the discourse-pragmatic properties of Turkish clefts are concerned, the present findings demonstrate that there are substantial communicative differences between Turkish cleft constructions and their non-cleft versions: the contrastive- clefts with the highest frequence of occurrence in Turkish written texts under investigation are oriented towards newness and generate thematic prominence of a textual nature. Vll
Benzer Tezler
- The acquisition of prosodic focus and clefts in Turkish
Türkçe'de prozodik odak ve ayrık tümce edinimi
GÜLFEM MOORCROFT
Yüksek Lisans
İngilizce
2024
DilbilimBoğaziçi ÜniversitesiBilişsel Bilim Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. HAYRİYE MİNE NAKİPOĞLU DEMİRALP
- Processing genitive possessive long distance dependencies in Turkish
Türkçe ilgi - iyelik yapılarından oluşan ayrık ilişkilerin işlemlenmesi
SEDA AKPINAR
Yüksek Lisans
İngilizce
2015
DilbilimBoğaziçi ÜniversitesiDilbilim Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. HAYRİYE MİNE NAKİPOĞLU DEMİRALP
- Ayrık yapıların tümleyen problemler yardımıyla incelenmesi
A study of discrete structures by means of complementary problems
ASLI GÜLER SERİNKEN
Doktora
Türkçe
2013
MatematikEge ÜniversitesiBilgisayar Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. URFAT NURIYEV
- Gradient characteristics of the unaccusative/Unergative distinction in Turkish: An experimental investigation
Türkçe'de nesneli geçişsiz ve özneli geçişsiz ayrımın kademelilik özelliği: Deneysel bir çalışma
CENGİZ ACARTÜRK
Yüksek Lisans
İngilizce
2005
DilbilimOrta Doğu Teknik ÜniversitesiDOÇ.DR. KÜRŞAT ÇAĞILTAY
PROF.DR. DENİZ ZEYREK
- Aspects of control and complementation in Turkish
Türkçe'de denetleme ve tümlemenin yönleri
ŞEVKET MURAT YASAVUL
Yüksek Lisans
İngilizce
2009
DilbilimOrta Doğu Teknik ÜniversitesiBilişsel Bilim Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. CEM BOZŞAHİN