Der Konjunktiv im Deutschen und seine korrespondierenden formen in Türkischen
Başlık çevirisi mevcut değil.
- Tez No: 17062
- Danışmanlar: PROF.DR. GÜRSEL AYTAÇ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Dilbilim, Linguistics
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 1991
- Dil: Almanca
- Üniversite: Ankara Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 308
Özet
Türkçe Özet“Almanca”da Konjunktiv kipi ve bu kipin Türkçe'deki karşılıkları“ konulu bilim uzmanlığı tezimde, Âlmanca'da değişik cümle türlerinde kullanılan Konjunktiv yapıların Türkçe'deki kargılıklarını belirlemeye çalıştım. Tezimin giriş kısmında, Âlmanca'da belirli bir dilbilgisi kategorisi olarak karşımıza çıkan ve kullanıldığı her bir cümle çeşidine göre değişik anlamları ihtiva eden Konjunktiv yapıların Türkçe'de mevcut olmadığını, bu yapıların Türkçe'de değişik dil- bilgisel araçlarla karşılandığını ve bu konuda şu ana kadar herhangi bir bilimsel çalışma yapılmadığını, bundan dolayı da özellikle dil öğrenimi sırasında her iki dili öğrenmeye çalışanlarda bir belirsizlik, bir yanlış anlama veya daha bir takım zorlukların ortaya çıktığını; başka bir ifadeyle bu konuda bir boşluğun mevcudiyetinden bahsederek amacımın. Almanca 'daki Konjunktiv yapıların değişik cümle türlerinde fonksiyon ve anlamlarını araştırarak, Türkçe'de bu yapıların nasıl karşılanabileceğini veya karşılanması için ne gibi imkânların bulunduğunu ortaya koymak olduğunu belirttim. Ardından çalışmam sırasında takip edeceğim yöntemden bahsettim. Çalışmanın amaç ve yöntemini izleyen bölümde, günümüz Alman dilinde Konjunktiv kipiyle ilgili yapılan araştırmalara yer verdim. Burada Konjunktiv kipinin çeşitli cephelerini inceleyen araştırmalar içersinden,özellikle tezimle direkt ilgisi olanları, yani adı geçen kipin kullanım alanlarını, anlam ve fonksiyonlarını irdeleyenleri göz önünde bulundurarak çalışmamın akışı içinde varılan sonuçlardan büyük ölçüde yararlanmaya çalıştım. özellikle Walter Flâmig, Siegfried Jager ve Gerhard Kaufmann'm çalışmalarını, son derecede faydalı ve değerli buldum. Zira sözü edilen araştırmacılar, Konjunktiv kipinin değişik cümle türlerindeki kullanım alanlarını, fonksiyon ve anlam açısından ele alarak kapsamlı bir şekilde betimlemeli bir yöntemle modern dilbilim anlayışına uygun olarak sergilemişlerdir. Konjunktiv ile ilgili araştırmalara değindikten sonra, bu kipin modern Alman dilbilgisi kitaplarında nasıl değerlendirildiğini, en sık kullanıldığı cümle türlerini ve bu cümle türlerinde bu kipe ne gibi anlamlar verildiğini araştırdım. Bu araştırma sonucunda Alman dilbilgisi kitaplarında Konjunktiv kipinin a) bir dilek, istek veya bir talebin ifade edildiği cümlelerde (Wunsch- und Auf forderungssâtze), b) Karşıtlama cümle lerinde (Konzessivsâtze), c) bir amaç beyan eden cümlelerde (Finalsatze), d) endirek konuşmaları nakleden cümlelerde (Indirekte Rede), e) gelecekte gerçekleşmesi mümkün telakki edilen veya geçmişte gerçekleşmemiş veya gerçekleşmesi mümkün olmayan şartlı cümlelerde (Konditionalsatze), f) mukayese cümlelerinde (Ver- gleichssatze), g) sebep gösteren bir iç yargı ile onun sonucunu ortaya koyan cümlelerde (Konsekutivsatze), kullanıldığı ortaya çıktı.Almanca' da Konjunktiv kipi için yaptığım bu çalışmanın ardından, bu kipin Türkçe'deki dengi olan tasarlama kiplerinin özelliklerini, kullanım alanlarını anlam ve fonksiyonlarıyla birlikte üçüncü bölümde modern Türk dilbilgisi kitaplarından araştırdım. Neticede bu kiplerin 1) Dilek-Sart, 2) istek, 3) Gereklik, 4) Dolaylı Emir kiplerinden oluştuğu ve her birinin fiil köküne eklenen değişik eklerle teşkil edildiği, yani Dilek-Sart kipi için ”-se, -sa (-şeydi, -saydı)“, istek kipi için ”-a, -e“ Gereklik kipi için ”-meli, -malı (-meliydi, -malıydı)“. Dolaylı Emir kipi için de ”-sin, -sün, -sın, -sun“ gibi eklerin kullanıldığı belirtilerek bu eklerin içerdikleri anlamlar, kapsamlı bir şekilde tartışıldı. Bununla birlikte adı geçen eklerle teşkil edilen tasarlama kiplerinin belirli bir zaman ifadesi taşımadığı, bu kipleri yapan eklerin yalnız bir takım şekiller ifade ettiği ve bu şekillerin yardımıyla da tasarlanan şeyin şart, istek, gereklik veya emir şeklinde ortaya çıktığı belirtildi. Tezimin orijinal olan esas kısmını oluşturan dördüncü bölümde. Almanca' da değişik cümle türlerinde kullanılan Konjunktiv yapıların Türkçe'deki karşı lıklarını örneklerle sergiledim. Bu arada çağdaş Alman edebiyatından Türkçe'ye değişik çevirmenler tarafından aktarılan romanlardan Konjunktiv yapıları araştırarak bu yapıların Türkçe'de nasıl verildiğini de ortaya koydum. Bununla birlikte Konjunktiv kipinin kullanıldığı cümleleri, anlam ve yapı bakımından betimlemeli bir yöntemle analiz ettim. Aynı işlemi, Konjunktiv yapıların Türkçe'deki karşılıkları üzerinde de yine aynı yöntemle tekrarladım. IIIAraştırmanın sonucunda Almanca'da en sık yedi ayrı cümle türünde kullnılan Konjunktiv kipinin, Türkçe'de değişik dilsel unsurlarla verildiği ortaya çıktı. Buna göre Almanca'da bir dilek, istek veya bir talebin nakledildiği cümlelerde (Wunsch- und Âufforderungssâtze) kullanılan Konjunktiv yapılar, Türkçe'de fiil köküne eklenen ve bir istek veya bir arzunun yerine gelmesini sağlayan emir kipinin ”-sin, -sın“ ekleriyle karşılanır, örneğin ”Es lebe die Türkei! => Yasasın Türkiye!, Er solle herkommeni => Buraya gelsin!“ gibi. Almanca'da ”Die Arbeit sei schwer öder nicht,...“ gibi karsıtlama cümlelerinde (Konzessivsatze) görülen Konjunktiv yapılar ise, Türkçe'de ”ister... ister(se) + olsun“ seklinde karşılanır. ”Was auch immer komme (sein möge),...“ gibi karsıtlama cümlelerindeki Konjunktiv yapılar da, Türkçe'de ”her ne olursa olsun,...“ seklinde aynı fiil köküne eklenen dilek-sart ve emir kipinin ekleriyle verilir. Yine Almanca'da bir amacı beyan eden, örneğin ”Er kam hierher, damit er seine Mutter besuchen konne (könnte) => Annesini ziyaret etsin diye buraya geldi.“ gibi cümlelerde (Finalsatze) görülen Konjunktiv yapılar için de Türkçe'de emir kipinin istek fonksiyonunu icra eden ”-sin (-sın)“ ekleri kullanılır. Ayrıca Almanca'da başka birisinin konuşmasını endirek olarak beyan etmede kullanılan KonjunktivAraştırmanın sonucunda Almanca' da en sık yedi ayrı cümle türünde kul İni lan Konjunktiv kipinin, Türkçe'de değişik dilsel unsurlarla verildiği ortaya çıktı. Buna göre Almanca'da bir dilek, istek veya bir talebin nakledildiği cümlelerde (Wunsch- und Âuf forderungssâtze) kullanılan Konjunktiv yapılar, Türkçe'de fiil köküne eklenen ve bir istek veya bir arzunun yerine gelmesini sağlayan emir kipinin ”-sin, -sın“ ekleriyle karşılanır, örneğin ”Es lebe die Türkei! => Yaşasın Türkiye!, Er solle herkommeni => Buraya gelsin!“ gibi. Almanca'da ”Die Arbeit sei schwer öder nicht,...“ gibi karşıtlama cümlelerinde (Konzessivsatze) görülen Konjunktiv yapılar ise, Türkçe'de ”ister... ister(se) + olsun“ seklinde karşılanır. ”Was auch immer komme ( se i n möge),...“ gibi karşıtlama cümlelerindeki Konjunktiv yapılar da, Türkçe'de ”her ne olursa olsun,...“ seklinde aynı fiil köküne eklenen dilek-şart ve emir kipinin ekleriyle verilir. Yine Almanca'da bir amacı beyan eden, örneğin ”Er kam hierher, damit er seine Mutter besuchen könne (könnte) => Annesini ziyaret etsin diye buraya geldi.“ gibi cümlelerde (Finalsâtze) görülen Konjunktiv yapılar için de Türkçe'de emir kipinin istek fonksiyonunu icra eden ”-sin (-sın)“ ekleri kullanılır. Ayrıca Almanca'da başka birisinin konuşmasını endirek olarak beyan etmede kullanılan Konjunktiv IVVe nihayet Almanca'da bir sebep göstererek bu sebebin sonucunu gerçeğe tam uygun bir biçimde naklet¬ meyen cümlelerde (Konsekutivsatze) kullanılan Konjunktiv yapılar, ”Er war zu müde, als da0 er gehen. könnte. => Yüreyemeyecek kadar yorgundu.“ örneğinde olduğu gibi Türkçe'de fiil köküne eklenen ”-meyecek + kadar" ekle¬ riyle karşılanır. özetlemeye çalıştığım bu çalışmada, yapısal yönden farklı dil sistemlerine sahip olan Almanca ve Türkçe'de Konjunktiv yapıların değişik dilsel araçlarla verildiği sonucuna varıldı.
Özet (Çeviri)
Özet çevirisi mevcut değil.
Benzer Tezler
- Modal fiillerin Türkçe ve Almanca'daki fonksiyonları
Die Funktionen der modalverben im Turkischen und im Deutschen
İMRAN KARABAĞ
Doktora
Türkçe
1998
Alman Dili ve EdebiyatıMarmara ÜniversitesiAlman Dili Eğitimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. HAKAN ÇİL
- Çeviri sorunu olarak niteleme ilgeçleri
Modal particles as translations problem
ÖZCAN ERİŞEK
Doktora
Türkçe
1998
Alman Dili ve EdebiyatıMersin ÜniversitesiAlman Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. VURAL ÜLKÜ
- Die Funktion und die distribution des infinitivs im Deutschen und die schwierigkeiten bei der anwendung im Deutsch unterricht
Alman dilindeki mastarların işlevleri, ifade içindeki dağılımları ve Almanca öğretiminde yol açtıkları güçlükler
YASEMİN GÜLEÇ CEYLAN
Doktora
Almanca
2000
Alman Dili ve EdebiyatıUludağ ÜniversitesiYabancı Diller Eğitimi Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. ZİHNİ TUNCER